|
İHRAÇ KAYITLI TESLİMLERDE TARAFLAR
ve
İMALATÇININ KATLANDIĞI RİSK
M.
Kemal SAĞIR
25/10/2005
1.GENEL AÇIKLAMA
İhracatçılara getirilen
istisnalardan bir tanesi de yurtiçi teslimlerde yüklenilen
KDV istisnasıdır.3065 sayılı KDV kanununun ikinci kısım
birinci bölümü ihracat istisnasını konu almıştır .Aynı
bölümün 11md/1 c bendi İhraç kayıtlı satışları ele
almaktadır.Kanun metnine göre ;
‘İhraç edilmek şartıyla İmalatçılar tarafından kendilerine
teslim edilen mallara ait katma değer vergisi , ihracatçılar
tarafından ödenmez.Mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak
ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi ,
vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur.’
Yazımızın konusu İhraç
Kayıtlı Teslimler de tarafların neler yapması gerektiğidir.
Faturanın kesilmesi aşamasından beyanın verilip Tecil
,Terkin veya İade aşamaları yükümlülükleri ,beyanları, ve bu
yükümlülükleri zamanında yerine getirmediklerinde
karşılaşacakları yaptırımları kapsamaktadır.
2.İHRAÇ KAYITLI TESLİMİN AŞAMALARI NELERDİR ?
2.1.İhracatçı Firmanın İhraç Edeceği Malı Satın Alması
İhracatçı firma aradığı
malı imalatçıdan yukarıdaki i şartlarla teslim alır.
İhracatçı firma bu malı
3065 sayılı KDV kanununun 11/c maddesi ile talep ettiğini ve
bu işlem için KDV ödemeyeceğini söyler.
2.2.İmalatçı Firma Malı Satar
İmalatçı firmada sattığı
mal için KDV tahsil etmez ama bu tahsil etmediği KDV yi
ilgili dönem beyannamesinde normal satışlarıyla beraber
gösterir.
Dikkat 1:
İmalatçı kestiği faturanın
üzerine aşağıdaki ibareyi eklemek zorundadır.
“3065 sayılı KDV Kanunu hükümlerine göre ihraç edilmek
şartıyla teslim ettiğimizden KDV tahsil edilmemiştir.”
2.3.İhracatçı Firma Faturayı Kayıtlarına Alır
Yaptığımız satış 1.000,00
YTL olsun ve KDV oranı %18 hesaplanarak 180,00 YTL olarak
fatura edilmiştir.Toplam bedel 1.180,00 YTL.Devreden ve iade
KDV dikkate alınmamıştır.
Mal İhraç edileceğinden
153 Ticari Mallar Hesabı 1.000,00
Katma Değer Vergisi Kanununun 11/1-c maddesinde düzenlenen
tecil – terkin sistemi ile ilgili olarak yayımlanan 27 Seri
Numaralı Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin(13) 7.
bölümündeki açıklamalara göre, ihracatçının ihraç kaydıyla
aldığı malı değiştirmeden, başka bir deyişle imalatçının
teslim ettiği şekilde ihraç etmesi gerekmektedir.
191 İndirilecek KDV 0,00
İhracatçının KDV açısından, ihraç kayıtlı teslimlere ilişkin
yapacağı bir
işlem bulunmamaktadır. Çünkü ihracatçı,ihraç kaydıyla aldığı
mallar için
KDV ödememekte ve ihracatçı gerçekleştirdiği mallar için de
KDVK’nun
11/1-c bendi hükmü dahilinde KDV tahsil edememektedir.
320 Satıcılar 1.000,00
Dikkat
2:İhracatçı KDV ödemediği için 180,00 YTL lik tutarı dikkate
almadı.
Dikkat
3:Söz konusu mallar ihracatçıya teslim tarihini takip eden
ay başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde
tecil edilen vergi terkin olunur.
Dikkat
4:Yukarıdaki tebliğ kapsamında işlem yapılmamışsa
tecil-terkin kavramından bahsedilmez.
2.4.İmalatçı Firma Faturayı Kayıtlarına Alır
192 Diğer
KDV 180,00
120 Ticari Alacaklar
1.000,00
600 Yurtiçi Satışlar 1.000,00
391 Hesaplanan KDV 180,00
KDV Beyannamesinin Tablo 1
Teslim ve Hizmetler Bedeline yapılan ihraç kayıtlı işlemler
normal satışlarmış gibi yazılır.
Matrah 6-8-10-12
nolu satırlar
KDV 7-9-11-13
nolu satırlar
İhraç Kayıtlı Satış Tablo
10 İhraç Kaydıyla Teslimler bölümüne yazılır
Teslim Bedeli KDV oranına
göre yazılır.84-86-88. satırlar
Tecil Edilebilir KDV 89
nolu satıra yazılır.(Müşteriden tahsil edilemeyen KDV)
İade Edilecek KDV 90 nolu
satıra yazılacak.
Dikkat 5:40
nolu iade edilmesi gereken KDV tutarına hiçbir rakam
yazılmaz İade rakamı sadece 90 nolu satırda gösterilir.95
nolu tebliğ gereği 83 nolu satır hiç kullanılmayacak boş
kalacak.
2.4.1.Ödeme Çıkarsa
Hesaplanan KDV ile
İndirilecek KDV arasındaki fark pozitif çıkarsa yani
Hesaplanan KDV fazla çıkarsa işletmenin KDV ödemesi çıkar.Bu
durumda , KDV ihraç kayıtlı tutar kadar tecil edilir.ihraç
kayıtlı satış fazla ise iade olarak imalatçı firmaya geri
ödenir.Vergi Dairesinin istediği belgeleri fatura
tarihini takip eden ay başından itibaren 3 ay içerisinde
tevsik edilmesi şartıyla terkin işlemi yapılır.
2.4.2.Devir Çıkarsa
İhraç kayıtlı tutar kadar
iade edilecek bu işlemde ,iade tutarı 90 nolu satıra
yazılacak.ihracat gerçekleşince vergi dairesinin istediği
belgeleri(aşağıda istenilen belgeler belirtilmiştir.)
tevsik ederek iade işlemi başlatılır.
2.4.3.Tecil-Terkin İşlemleri
Tecil durumunda tecil
rakamını beyannamenin hangi tablosuna yazacağımızı yukarıda
anlattık .Terkin işlemi için neler yapılacak?
Bu durumda İhracatçıları
KDV yükünden kurtararak iade işlemleriyle uğraşmalarını
önlerken asıl külfet imalatçı firmanın üzerinde
kalmaktadır.Terkin işlemeleri için İhracatçı firmadan Gümrük
Çıkış Beyanının Noter ,yada YMM onaylı örneğini ,İndirilecek
KDV listesini ve satış faturalarını elde etmek için
ihracatçı firmayla telefon trafiği başlar. İhracatçı
firmanın Gümrük Çıkış Beyanında imalatçı firma sütununda
imalatçılar listesinde unvanının yazılması(unvan doğru
yazılmalı) sağlanır.Unvanın yazılmamış veya yanlış yazılmış
olmasının sorunları ,İdareye dilekçe hazırlanması,
dilekçenin takibi ,terkin veya iade işlemleri vergi
dairesine git geller bunlar hep zaman kaybı ve sorun
olarak imalatçı firmanın karşısına çıkmaktadır.Ne yaparsın
bir kere ihraç kayıtlı satışı yapmış bulunmaktasın.
3.TARAFLAR VE SORUMLULUKLARI
3.1.İhracatçı Firma ve Sorumlulukları
Katma Değer Vergisi
Kanununun 11/1-c maddesinde düzenlenen tecil – terkin
sistemi ile ilgili olarak yayımlanan 27 Seri Numaralı Katma
Değer Vergisi Genel Tebliğinin(13) 7. bölümündeki
açıklamalara göre, ihracatçının ihraç kaydıyla aldığı malı
değiştirmeden, başka bir deyişle imalatçının teslim ettiği
şekilde ihraç etmesi gerekmektedir.
Ancak, ihraç edilecek mal
ile bu malın eklentisi veya ayrılmaz parçası niteliğindeki
malların ihraç kaydıyla teslim edilmesi ve bunların
ihracının tek bir mal olarak gerçekleştirilmesi halinde,
asıl malın yanı sıra eklenti veya ayrılmaz parça
niteliğindeki malların yurt dışındaki müşteriye kesilen
faturada ve gümrük beyannamesinde ayrıca yer almasına bağlı
olarak tecil-terkin sistemi kapsamında işlem yapılması
mümkündür. Bu şekilde gerçekleşen işlemlere ait gümrük
beyannamelerinde ihracatçılara ihraç kaydıyla mal teslim
eden imalatçı-tedarikçi firmaların isim ve unvanlarının yer
alması gerektiği de tabiidir
İhracatçının KDV açısından,
ihraç kayıtlı teslimlere ilişkin yapacağı bir işlem
bulunmamaktadır. Çünkü ihracatçı,ihraç kaydıyla aldığı
mallar için KDV ödememekte ve ihracatçı gerçekleştirdiği
mallar için de KDVK’nun 11/1-c bendi hükmü dahilinde KDV
tahsil edilmemektedir.
Bir teslimin ihracat
sayılabilmesi için KDV 12/1 maddesinde gerekli şartlar
yerine getirilmiş olmalıdır. Şöyle ki;
a-Teslim yurt dışındaki bir
müşteriye veya serbest bölgedeki alıcıya yada yetkili gümrük
antreposu işleticisine yapılmalıdır.
b-Teslim konusu mal Türkiye
Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya
bir serbest bölgeye vasıl olmalı yada yurt dışındaki
müşteriye gönderilmek üzere yetkili gümrük antreposuna
konulmalıdır.
Teslim konusu malın ihraç
edilmeden önce yurt dışındaki alcı adına hareket eden yurt
içindeki firmalar veya bizzat alıcı tarafından işlenmesi
veya herhangi bir şekilde değerlendirilmesi durumu
değiştirmez.
Gümrük antreposuna konulan
malın ihracatının belirlenen sürede veya şartlara uygun
olarak gerçekleşmemesi veya tevsik edilememesi hallerinde
ziya uğratılan vergi buna ilişkin olarak kesilecek ceza ve
hesaplanacak gecikme faizinin ödenmesinden katma değer
iadesi alanla birlikte antrepo işleticisi de müteselsilen
sorumludur.
Yurt dışındaki müşteri
tabiri;
İkametgahı , işyeri, kanuni
ve iş merkezi yurt dışında olan alıcılar ile yurt içinde
bulunan bir firmanın yurt dışında kendi adına müstakilen
faaliyet gösteren şubelerini ifade eder.
Dikkat 6:23
seri nolu KDV Genel Tebliği C Bölümünde “ihracatçıların
imalatçılar dışındaki kişilerden ihraç edilmek kaydıyla dahi
olsa, satın aldıkları mallara ait katma değer vergileri için
bu şekilde işlem yapılması mümkün değildir” denilmektedir.
3.2.İmalatçı Firma ve Sorumlulukları
İmalatçı Tanımı 23 seri
nolu KDV Genel Tebliğinde KDVK 11/c maddesinde bir maddenin
şeklini niteliğini veya terkibini makine alet veya el emeği
yardımı ile kısmen veya tamamen değiştirilmesini
sağlayanları ifade eder denilmektedir.
Sanayi ve Ticaret
Bakanlığınca yapılan tanıma göre imalatçının;
1. Sanayi siciline kayıtlı
ve sanayi sicil belgesini haiz olması,
Bu şartlara sahip olan
imalatçılar ihraç kaydıyla ihracatçılara mal teslim
ettikleri dönemde bir kere ile sınırlı olmak üzere Noter
onaylı Sanayi Sicil Belgesi KDV beyanına ek olarak
verilmelidir.
2. Sanayi Odası, Ticaret
Odası ve Esnaf ve Sanatkar Derneklerine kayıtlı bulunması,
Bu şartlara sahip olan
imalatçılar ihraç kaydıyla ihracatçılara mal teslim
ettikleri dönemde bir kere ile sınırlı olmak üzere Noter
onaylı Esnaf ve Sanatkarlar Derneklerine üye Belgelerini
KDV beyanına ek olarak verilmelidir.
3. İmalat işinde en az 5
işçi çalıştırması,
Maliye Bakanlığının
20.06.1992 tarih ve 2601011 sayılı özelgesinde imalat işinde
5 kişiden az işçi çalıştırılması İhraç kayıtlı teslim yapma
kabiliyetini ortadan kaldırdığı görüşünde.
Bazı vergi hukukçuları da 5
işçiden daha az işçi çalıştırılsa dahi ispat edilmek şartı
ile Tecil terkin uygulamasının yapılmasında hiçbir sakınca
olmadığı görüşündeler.
4. Sanayi sicil belgesinde
yer alan üretim konusunda gerekli araç parkına sahip olması,
5. Bu şartları topluca
taşıyan imalatçıların kendi üretimine ilave olarak aynı
zamanda fason imalat da yaptırmaları halinde,
a) Fason imalatı sadece,
sanayi sicil belgesinde yazılı üretim dallarında
yaptırmaları,
b) Fason olarak yaptırılan
imalatta işin riskini ve organizasyonu üstlenmeleri,
c) Fason olarak imal
ettirilen mallarla ilgili ham madde ve yardımcı maddeleri
temin etmeleri, gerekmektedir.
3.2.1.İhracatın Belirlenen Süre İçinde Gerçekleştirilmesi
Hali
İhraç kayıtlı olarak
verilen malların ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay
başından itibaren 3 ay içerisinde ihraç edilmesi halinde
tecil edilen vergi terkin edilir. (Süre aşımı söz konusu
olduğunda on beş gün içinde vergi dairesinden ek süre
alınabilir.)
“ 3065 saylı KDV Kanununun
11/c mad. hükümlerine göre, ihraç edilmek şartıyla
teslim edildiğinden, KDV
tahsil edilmemiştir.” ibaresinin bulunma zorunluluğu da
unutulmaması gereken önemli bir husustur.
90 No.lu satırda bulunan
İade Edilecek Tecil Edilemeyen KDV’nin iadesi, ihracatın
gerçekleştiği dönemde 84 Seri No.lu Katma Değer Vergisi
Genel Tebliğinin (I/1.1.3.v) bölümünde sayılan belgelerin
dilekçe ekinde vergi dairesine ibraz edilmesi
ile mümkün olacaktır.
İhraç kaydıyla satışlarda
- Gümrük beyannamesi (aslı
veya noter, gümrük idaresi ya da yeminli mali müşavirce
onaylı örneği),
-
(05.07.2002 tarihli ve 24806 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanan 86 Seri No.lu Katma Değer Vergisi
Genel Tebliği ile değişen hali)
ihraç kayıtlı teslimin gerçekleştiği döneme ilişkin olarak
indirilecek katma değer vergisi listesi,
- İhraç kaydıyla satışlara
ilişkin fatura fotokopisi veya liste,
- Bavul ticareti kapsamında
ihracat yapanlara satış yapılması halinde, ihracatçıdan
temin edilen ve münhasıran 4389 sayılı Bankalar Kanunu
hükümlerine göre faaliyette bulunan bankalar veya özel
finans kurumlarınca düzenlenmiş döviz alım belgesi aslı veya
ilgili banka veya özel finans kurumu şubesince onaylanmış
örneği .
İade Talebi
Mükellefler ihraç kayıtlı
teslimlerden doğan iadeleri için ihracatın gerçekleştiği
dönemde iade talep dilekçesi ve yukarıda yazılan belgelerle
beraber vergi dairesine müracaat edebileceklerdir.
Terkin İşlemleri
Terkin
işleminin yapılabilmesi için, imalatçılar tarafından ihraç
edilmek üzere teslim edilen malın, ihraç edildiğini gösteren
Gümrük Çıkış Beyannamesinin aslı veya Noterden onaylı bir
örneğinin vergi dairelerine ibraz edilmesi zorunludur.
Ancak, Bakanlığa yansıyan olaylardan, aynı türden malların
birden fazla imalatçıdan alınıp, tek bir gümrük çıkış
beyannamesi ile aynı zamanda ihraç edilmesi halinde, ihraç
edilen malların içerisinde terkin talebinde bulunan
imalatçıya ait kısmının
belirlenemediği ve bu durumun terkin uygulamasında
tereddütlere yol açtığı anlaşılmaktadır.
İmalatçıların ihraç kaydıyla satmış oldukları malların,
başka imalatçıların aynı türdeki malları ile birlikte ihraç
edilmesi halinde, söz konusu mallara ait tecil edilen
verginin terkini için imalatçılar, vergi dairesine
yapacakları müracaatta, kendileri tarafından teslim edilen
malların ihraç edildiğini gösterir, ihracatçı firmadan
alacakları bir belgeyi de gümrük çıkış beyannamesine
ekleyeceklerdir.
3.2.2.İhracatın Belirlenen Süre İçinde Gerçekleştirilmemesi
Hali
KDV 11/1 c bendinde
İmalatçılar isterlerse ihraç kaydıyla satış
yapabilmektedir.İhraç kaydıyla satışta imalatçıya düşen
sorumluluklara bakıldığında ihraç kayıtlı satışın hiç de
vergi sorumluluğunda adil olmadığı gözlenmektedir.Bu
sebeplerdendir ki ihraç kayıtlı satışlara yanaşmayan
imalatçılar bulunmaktadır.
İhracatın yukarıdaki
şartlara uygun olarak gerçekleştirilmemesi halinde tecil
olunan vergi tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren 6183
sayılı A.A.T.U.H.K. 51 md göre belirlenen gecikme zammı ile
birlikte tahsil olunur.
İhraç kayıtlı olarak
verilen malların ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay
başından itibaren 3 ay içerisinde ihraç edilmesi halinde
tecil edilen vergi terkin edilir. (Süre aşımı söz konusu
olduğunda on beş gün içinde Vergi Dairesinden ek süre
alınabilir.)
(4842 sayılı Kanunun
21'inci maddesiyle eklenen bent Yürürlük; 01.05.2003)
İhracatın mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar
nedeniyle üç ay içinde gerçekleştirilememesi halinde, en geç
üç aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren on beş gün içinde
başvuran ihracatçılara, Maliye Bakanlığınca veya Bakanlığın
uygun görmesi halinde Vergi Dairelerince üç aya kadar ek
süre verilebilir. “
5-SONUÇ
Yukarıda anlatılanların ışığı altında görülen o ki 3065/11 c
hükmü gereğince yapılan teslimler ihracatçı firmalara
finansman kolaylığı sağlarken yapısı gereği zaten
uğraştırıcı olan imalatçıların işleri tecil-terkin ve iade
kavramlarıyla iyiden iyiye zorlaşmaktadır.İhraç kayıtlı
teslimlerde İmalatçı üzerindeki KDV yükünü tecil-terkin
kavramlarıyla sadeleştirmeye çalışan Maliye Bakanlığı
bürokratik işlemlere adeta işi zorlaştırıyor.Bu arada
ihracatı yapacak firmanın ihracatı kısmi yapması , Gümrük
Beyannamesinde imalatçı isminin yazılmaması yada yanlış
yazılması , ihracatı zamanında yapmaması yada hiç yapmaması
, süre uzatımı için imalatçının takibi , ihracatçının malı
iade etmesi , yada ithalatçının malı iade etmesi , kur farkı
işlemleri vb işlemlerin zamanında yapılamaması 6183 sayılı
A.A.T.U.H.K. gereği cezalı işlemlerle karşı karşıya gelmesi
imalatçıları nereden yaptım “İhraç Kayıtlı Bu Satışı “
dedirtmeye getiriyor.Bu türlü olayları bir nebzede önlemek
için ihracatçı firma ile ihracatın süresinde yapılması için
bir Taahhütname
yada Teminat Çeki
alınmak suretiyle imalatçı kendini garanti altına almış
olacaktır.
|
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------