|
Mülkiyeti Eşe Ait
Gayrimenkulün Hem İkametgah
Hem de İşyeri
Olarak Kullanılması Durumunda
Stopaj Uygulaması
Günümüzde iş ve ev hayatı iç
içe girmiş durumdadır. Özellikle serbest meslek erbabı,
nakliyeci, e-ticaret firmaları, web hostin, web tasarım
firmaları, zirai kazanç sahipleri, danışmanlık ve
yazılım firmaları, mimarlık büroları, plasiyerler
bunlara küçük bir örnektir.
Hali ile gerek meslekdaşlarımız, gerekse vergi
mükellefleri vergi uygulamaları konularında tereddüte
düşmektedirler. Bu makale tereddütleirnizi ortadan
kaldırmaya yönelik hazırlanmış bir makaledir. Makalenin
sonunda konumuzla ilgili stopaj uygulaması hakkında
bilgilenmekle birlikte Gelir Vergisi kanunu ile ilgili
önemli bölümleri ve Gayrımenkul sahibi eşin beyanname
düzenleme yükümlülükleri ile ilgili konuları da
hatırlama olanağı bulacağız.
Mal ve hakların kiralanması durumunda tevkifat
uygulaması hangi kanuna istinaden uygulanmaktadır ?
Ülkemizde uygulanmakta olan “193 Sayılı Gelir Vergisi
Kanunu”nun (3946 sayılı Kanunun 22. maddesi ve 93/5148
sayılı Kararla değişen şekli) 94. maddesinde; “Kamu
idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair
kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları,
dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi
işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler,
gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve
serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya
zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler
aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak
ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada
istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben
tevkifat yapmaya mecburdurlar”. hükmü yer almakta,
maddenin 5/a bendinde de “70. maddede yazılı mal ve
hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden”
tevkifat yapılacağı hükme bağlanmıştır.
Ayrıca, “193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu”nun 96.
maddesinde “Vergi tevkifatı, 94. madde kapsamına giren
nakten veya hesaben yapılan ödemelere uygulanır. Bu
maddede geçen hesaben ödeme deyimi, vergi tevkifatına
tabi kazanç ve iratları ödeyenleri istihkak sahiplerine
karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve
işlemleri ifade eder”, denilmektedir.
“193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu”nun 73. maddesinde,
kiraya verilen mal ve hakların kira bedelleri emsal kira
bedelinden düşük olamayacağı, bedelsiz olarak
başkalarının kullanımına bırakılan mal ve hakların emsal
kira bedeli, bu mal ve hakların kirası sayılır. Bina ve
arazide emsal kira bedeli, yetkili özel mercilerce veya
mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası, bu
suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse
Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen vergi değerinin %
5’i olacağı belirtilmiştir.
Vergi Usul Kanunu’nda İşyerinin Tanımlanması;
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 156. maddesinde ticari,
sınai ve mesleki faaliyette işyeri; bu faaliyetlerin
icrasına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan
yer olarak tanımlanmıştır.
Gayrımenkulün hem işyeri hem ev olarak kullanılması
durumunda stopaj uygulaması yapılacakmıdır ?
“...hem işyeri hem ikametgah olarak kiralanan
gayrimenkuller vergi mevzuatımız açısından işyeri olarak
kabul edildiğinden bu gayrimenkuller için ödenecek
kiraların tamamı üzerinden tevkifat yapılacaktır...”
(128 Seri Numaralı Gelir Vergisi Kanunu Genel
Tebliği’nin x-a-4)
Buna göre emsal kira bedeli sadece ikametgah olarak
kullanılan konutlara uygulanmamaktadır. Gayrimenkulün
hem işyeri hem de ikametgah olarak kullanılması
durumunda söz konusu ikametgah vergi mevzuatı açısından
işyeri olarak kabul edilmektedir.
Eşe ait gayrımenkulün hem işyeri hem ev olarak
kullanılması durumunda stopaj uygulaması yapılacakmıdır
?
Bu açıklamalara göre mülkiyeti eşe ait olan ve işyeri
olarak kullanılan ikametgah için gayrimenkul sahibi eşe
nakden veya hesaben ödemede bulunulmaması, diğer bir
ifadeyle işyeri kirası olarak hesaplarda gider
gösterilmemesi durumunda söz konusu gayrimenkulden emsal
kira bedeli üzerinden tevkifat yapılması söz konusu
olmayacaktır.
Gayrımenkul sahibi eş kira gelirinden dolayı Yıllık
Gelir Vergisi Beyannamesi vermelimidir ?
Gayrimenkul sahibi eş tarafından emsal kira bedelinin
tamamı üzerinden yıllık gelir vergisi beyannamesi
verilmesi gerekmektedir. Eğer, emsal kira bedeli,
başkaca bir faaliyeti bulunmuyor veya başka
gayrimenkullerden elde ettiği gelir kanunda belirtilen
GMSİ istista sınırını aşmıyorsa beyanname verme
zorunluluğu bulunmamaktadır.
Yeni Makalelerde Görüşmek Üzere
Kamil ÖZYANIZ
Sm- Smmm Staja Başlama Hazırlık Kitabı Yazarı
Kaynakça:
1. Gelir Vergisi Kanunu
2. SinavKolik.Com
3. Vergi Usul Kanunu
|
