1 Ekim 2008
tarihinde yürürlüğe giren 5510 Sayılı SOSYAL SİGORTALAR
VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU ‘nun 9. Maddesi
muhasebe mesleğini icra eden meslek mensupları ve bu
kanun kapsamında sigortalı bulunanları yakından
ilgilendirmektedir.
İşe Başlama Bildirimleri
İşe başlama bildirimleri yine 1 Ekim 2008 den önce
olduğu gibi, inşaat vb. işler dışında işe başlamadan
önce kuruma bildirmek gerekmektedir. Yine yeni düzenleme
ile daha önce de uygulamada olan Sigortalılar ise, işe
başlama bildirimlerini “işe başladıktan itibaren 1 ay
içinde” kuruma bildirme yükümlülüğü devam etmektedir.
Sigortalılığın sona ermesi ve yapılması gereken
bildirimler
Kanun yürürlüğe girmeden önce, Ek-2 ile Bölge çalışma
müdürlüğüne ve işten ayrılma bildirgesini İş-Kur’ a
bildirme yükümlülüğü devam etmektedir ancak Ek1, Ek2 ve
İşten ayrılma bildirgelerinin yürürlükten kaldırılmasına
yönelik çalışmalar devam etmektedir. 11/2008 tarihinden
itibaren yürürlükten kaldırılacaktır diye düşünüyorum.
Yeni düzenleme ile işçi çıkışlarını Ek- 5 formu ile
SGK’na 10 gün içinde bildirme zorunluluğu getirilmiştir.
Yine daha önce bağ-kur lu olarak bildiğimiz 4/b
kapsamında sigortalı olanlarında yasada belirlenen 10
günlük süre içerisinde bildirimde bulunma mecburiyeti
vardır.
Sigortalı Çıkışlarını Nasıl Bildireceğiz ?
İşverenler işten çıkışı yapılan işçileri SGK.Gov.Tr
adresinde İşveren bölümünden veya sitemizde de yer alan
İşe Giriş - İşten Çıkış Bildirgesi linki aracılığı ile
“e-bildirge” şifrelerini kullanarak yapabilmektedirler.
Bu bilgi benim için Yeterli değil !!! diyorsanız mola
vermeden devam edelim …
Zamanı kısıtlı olan okuyucularımız buraya kadar
yazılanlar ile yetinebilirler ancak, bu kanunun uzun
yıllar uygulanacağını ve her zaman bu bilgilere ihtiyaç
duyacağımızı da varsayarak, kimlerin sigortalı olduğunu
ve sigortalılığın hangi hallerde nasıl sona ereceğini
öğrenmek için her zaman bu günkü kadar boş vaktiniz
olmayabilir.
Bir gün karşınıza,” tasfiyeye giren şirketin ortağının
4/B kapsamında sigortalılığı tasfiyeye giriş tarihinde
sona erer mi ? “ diye bir soru sorulduğunda hiç
düşünmeden cevap verebilmek için aşağıda paylaştığımız
birazcık uzun ama çok faydalı dökümanı okumanızda fayda
var J
SGK Kapsamında Sigortalılık Aşağıdaki Hallere Sona
Ermektedir.
Kısa ve uzun vadeli sigorta kolları bakımından
sigortalılık aşağıdaki şekillede sona ermektedir;(MADDE
9-)
a) Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren
tarafından çalıştırılan (Md.4/a) sigortalıların, hizmet
akdinin sona erdiği tarihten,
b) Köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı
olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışan
sigortalıların;
1. Gelir vergisi mükellefi olanlar için,
mükellefiyetlerini gerektiren faaliyetlerine son
verdikleri tarihten,
2. Gelir vergisinden muaf olanlar için, esnaf ve
sanatkâr sicili kaydının silindiği veya Kendi adına ve
hesabına bağımsız çalışanlardan gelir vergisinden muaf
olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlardan,
aylık faaliyet gelirlerinden bu faaliyetine ilişkin
masraflar düşüldükten sonra kalan tutarı, prime esas
günlük kazanç alt sınırının otuz katından az olduğunu
belgeleyenlerin bu kapsamına girdiği tarihten,
3. Şahıs şirketlerinden kolektif, adi komandit
şirketlerin komandite ve komanditer ortakları ve donatma
iştiraki ortaklarının vergi mükellefiyetlerinin sona
erdiği tarihten, sermayesi paylara bölünmüş komandit
şirketlerin komandite ortaklarının, şirketin ticaret
sicil memurluğundan kaydının silindiği tarihten, limited
şirket ortaklarından hisselerinin tamamını devreden
sigortalıların, hisse devrinin yapılmasına ortaklar
kurulunca karar verildiği tarihten, anonim şirketlerin
yönetim kurulu üyesi olan ortaklarının yönetim kurulu
üyeliklerinin sona erdiği tarihten, iflas veya tasfiye
durumu ile münfesih duruma düşen şirketler için ortağın
talep etmesi halinde, mahkeme kararı ile iflasın,
tasfiyenin açılmasına, ortaklar kurulu kararı ile
tasfiyenin başlamasına veya şirketin münfesih duruma
düşmesine karar verildiği, ortakların talepte
bulunmaması halinde, mahkemece iflasın kapatılmasına
karar verildiği, tasfiyesi sonuçlanan şirketlerin
ortaklıklarının ise tasfiye kurulu kararının ticaret
sicili memurluğunca tescil edildiği tarihten,
4. .
5. Tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar
için, tarımsal faaliyetlerinin sona erdiği veya Kamu
idareleri hariç olmak üzere, tarım işlerinde veya orman
işlerinde hizmet akdiyle süreksiz işlerde çalışanlar ile
tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan;
tarımsal faaliyette bulunan ve yıllık tarımsal faaliyet
gelirlerinden, bu faaliyete ilişkin masraflar
düşüldükten sonra kalan tutarın aylık ortalamasının, bu
Kanunda tanımlanan prime esas günlük kazanç alt
sınırının otuz katından az olduğunu belgeleyenler
kapsama girdiği tarihten,
6. Köy ve mahalle muhtarlarının, muhtarlık görevlerinin
sona erdiği tarihten,
7. Herhangi bir yabancı ülkede ikamet eden ve o ülke
mevzuatı kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başladığı
veya ikamet esasına bağlı olarak, o ülke sosyal güvenlik
sistemine dahil olduğu tarihten,
8. (3) numaralı alt bent kapsamında iflas veya tasfiye
durumu ile münfesih duruma düşen şirketlerin
ortaklarından hizmet akdi ile bir işverene bağlı olarak
çalışmaya başlayanların, çalışmaya başladıkları tarihten
(Md. 4/a Kapsamında),
9. Köy ve mahalle muhtarlarından; kendi adına ve
hesabına bağımsız çalışmasından dolayı gelir vergisi
mükellefiyeti bulunanlar hariç, aynı zamanda hizmet akdi
ile çalışanların çalışmaya başladığı tarihten,
10. Gelir vergisinden muaf olan, ancak esnaf ve
sanatkârlar sicili kaydına istinaden sigortalı
sayılanlardan, bu sigortalılıklarının devamı sırasında,
hizmet akdi ile çalışanların çalışmaya başladığı
tarihten,
c) Kamuda Çalışanlar (4 üncü maddenin birinci fıkrasının
(c) bendi kapsamında sigortalı sayılanların);
1. Ölüm veya aylık bağlanmasını gerektiren hallerde
görev aylıklarının kesildiği tarihi, 5434 sayılı Kanunun
40 ıncı maddesinde belirtilen yaş hadleri ile sıhhi izin
sürelerinin doldurulması halinde ise bu süre ve hadlerin
doldurulduğu tarihleri takip eden aybaşından,
2. Diğer hallerde ise görevden ayrıldıkları tarihten,
d) 5 inci madde sayılanlardan “bazı sigorta kollarına
tâbi tutulanlar”ın, sigortalı sayılmalarını gerektiren
halin sona erdiği tarihten,
e) Kamu idarelerinin dış temsilciliklerinde istihdam
edilen ve temsilciliğin bulunduğu ülkede sürekli ikamet
izni veya bu devletin vatandaşlığını da haiz bulunan
Türk uyruklu sözleşmeli personelden, bulunduğu ülkenin
sosyal güvenlik kurumunda sigortalı olduğunu
belgeleyenler ile kamu idarelerinin dış
temsilciliklerinde istihdam edilen sözleşmeli personelin
uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri çerçevesinde
ve temsilciliğin bulunduğu ülkenin ilgili mevzuatının
zorunlu kıldığı hallerde, işverenleri tarafından
bulunulan ülkede sosyal sigorta kapsamında sigortalı
yapılanlar, SGK kapsamında çalışmakta iken, bulunduğu
ülkenin sosyal güvenlik kurumu ile irtibatlandırılanlar
ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri
çerçevesinde, seçimini bu yönde kullananlar için
sigortalandıkları tarihten, itibaren sona ermektedir.
Not … !
Ancak, hastalık ve analık hükümlerinin uygulanmasında
sigortalılık;
a) İlgili kanunlar gereği sigortalının ücretsiz izinli
olması, greve iştirak etmesi veya işverenin lokavt
yapması hallerinde, bu hallerin sona ermesini,
b) Diğer hallerde ise birinci fıkrada belirtilen
tarihleri takip eden onuncu günden başlanarak yitirilmiş
sayılır.
Not … !
Birinci fıkranın (a), (c) ve (d) bentlerine göre
sigortalılığı sona erenlerin durumları işverenleri
tarafından, (b) bendinde belirtilen şekillerde sona
erenlerin durumları ise kendileri ve sözü edilen bentte
belirtilen faaliyetin sona erme halinin bildirildiği
kuruluşlar veya vergi daireleri tarafından, en geç 10
gün içinde Kuruma bildirilir. Bu kişilerin meslek
kuruluşlarına ya da vergi dairelerine olan
yükümlülüklerini yerine getirmemiş olmaları,
sigortalılığın sona ermesine ilişkin belge ya da
bilginin verilmesine engel teşkil etmez.
Birinci fıkranın (e) bendine göre sigortalılığı sona
erenler ile Md. 8/c bendine göre bildirimi yapılan
sigortalıların, sigortalılığının sona ermesine ilişkin
bildirimleri, üç ay içinde Kuruma yapılır.
Makalede sadece hizmet akdi ile çalışanlar (4/a) ile
Kendi Nam ve Hesabına çalışanların (4b) yapması gereken
bildirimlere değinilecektir. Her gün bir yerlerde
duyduğumuz 4/a, 4/b, 4/c maddelerini yakından
inceleyelim. 4/a ve 4/b özel sektörde görev yapan meslek
mensuplarını yakından ilgilendirirken 4/c kamu
idarelerinde görev yapanlarıı ilgilendirmektedir.
SGK Kanununa göre Sigortalı Sayılanlar
MADDE 4- Aşağıda sayılan kişiler sigortalı
sayılmaktadır.
Bu Kanunun kısa ve uzun vadeli sigorta kolları
uygulaması bakımından;
a) Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren
tarafından çalıştırılanlar,
b) Köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı
olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız
çalışanlardan ise;
1. Ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle
gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi
olanlar,
2. Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr
siciline kayıtlı olanlar,
3. Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan
ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit
şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma
iştiraklerinin ise tüm ortakları,
4. Tarımsal faaliyette bulunanlar,
c) Kamu idarelerinde;
1. Bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendine tabi
olmayanlardan, kadro ve pozisyonlarda sürekli olarak
çalışıp ilgili kanunlarında (a) bendi kapsamına girenler
gibi sigortalı olması öngörülmemiş olanlar,
2. Bu maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine
tabi olmayanlardan, sözleşmeli olarak çalışıp ilgili
kanunlarında (a) bendi kapsamına girenler gibi sigortalı
olması öngörülmemiş olanlar ile 657 sayılı Devlet
Memurları Kanununun 86 ncı maddesi uyarınca açıktan
vekil atananlar, sigortalı sayılırlar.
Unutmayın … J
Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından
çalıştırılanlara ilişkin hükümler (Md.4/a) Aşağıda
sayılanlara da uygulanır.
a) İşçi sendikaları ve konfederasyonları ile sendika
şubelerinin başkanlıkları ve yönetim kurullarına
seçilenler,
b) Bir veya birden fazla işveren tarafından
çalıştırılan; film, tiyatro, sahne, gösteri, ses ve saz
sanatçıları ile müzik, resim, heykel, dekoratif ve
benzeri diğer uğraşları içine alan bütün güzel sanat
kollarında çalışanlar ile düşünürler ve yazarlar,
c) Mütekabiliyet esasına dayalı olarak uluslararası
sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülke uyruğunda
olanlar hariç olmak üzere, yabancı uyruklu kişilerden
hizmet akdi ile çalışanlar,
d) 4081 sayılı Çiftçi Mallarının Korunması Hakkında
Kanuna göre çalıştırılanlar,
e) 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanununda belirtilen
umumî kadınlar,
f) Milli Eğitim Bakanlığı tarafından düzenlenen
kurslarda usta öğretici olarak çalıştırılanlar, kamu
idarelerinde ders ücreti karşılığı görev verilenler ile
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin
(C) bendi kapsamında çalıştırılanlar, hakkında da
uygulanır.
Unutmayın … J
Yine, “Köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı
olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız
çalışanlar”ın sayıldığı birinci fıkranın (b) bendinde
sayılanlara uygulanan hükümler 6132 sayılı At Yarışları
Hakkında Kanuna tabi jokey ve antrenörler hakkında da
uygulanır.
Unutmayın … J
Birinci fıkranın (c) bendi gereği sigortalı sayılanlara
ilişkin hükümler aşağıda sayılanlara da uygulanır.
a) Kuruluş ve personel kanunları veya diğer kanunlar
gereğince seçimle veya atama yoluyla kamu idarelerinde
göreve gelenlerden; bu görevleri sebebiyle kendilerine
ilgili kanunlarında Devlet memurları gibi emeklilik
hakkı tanınmış olanlardan hizmet akdi ile çalışmayanlar,
b) Başbakan, bakanlar, Türkiye Büyük Millet Meclisi
üyeleri, belediye başkanları, il encümeninin seçimle
gelen üyeleri,
c) Birinci fıkranın (c) bendi kapsamında iken, bu
kapsamdaki kişilerin kurduğu sendikalar ve
konfederasyonları ile sendika şubelerinin başkanlıkları
ve yönetim kurullarına seçilenlerden aylıksız izne
ayrılanlar,
d) Harp okulları ile fakülte ve yüksek okullarda, Türk
Silâhlı Kuvvetleri hesabına okuyan veya kendi hesabına
okumakta iken askerî öğrenci olanlar ile astsubay meslek
yüksek okulları ve astsubay naspedilmek üzere temel
askerlik eğitimine tâbi tutulan adaylar,
e) Polis Akademisi ile fakülte ve yüksek okullarda,
Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okuyan veya kendi
hesabına okumakta iken Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına
okumaya devam eden öğrenciler, hakkında da uygulanır.
Dördüncü fıkranın (d) ve (e) bentlerinde belirtilen
okulları tamamlamadan ayrılanlar ile bu okulları
tamamlamalarına rağmen görevlerine başlamadan
ayrılanların, bu okullarda geçen eğitim süreleri
sigortalılıklarından sayılmaz.
Not … !
Bu Kanunun kısa vadeli sigorta kollarına ilişkin
hükümleri bu maddenin birinci fıkrasının (c) bendi
kapsamında sigortalı sayılanlara bu kapsamda oldukları
sürece uygulanmaz.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar Kurum
tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Hazırlayan :
Kamil ÖZYANIZ
SM-SMMM Sataja Başlama Sınavı Hazırlık Kitabı
Kaynaklar :
5510 Sayılı SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI
KANUNU
SMMM Yeterlilik Sınavı Hazırlık Notları (www.SinavKolik.Com)
Diğer
makaleleri
Mahsup edilemeyen geçici
vergileri iade almak için geç kalmayın
(18.08.2008)
Mülkiyeti Babaya Ait Gayrimenkulün
Bedelsiz Olarak Kullanılması Durumunda Stopaj Uygulaması
(13.05.08)
Mülkiyeti Eşe Ait Gayrimenkulün
Hem İkametgah Hemde İşyeri Olarak Kullanılması Durumunda
Stopaj Uygulaması
(11.04.2008)
İş Kazaları ve Sigortalının Ölümü
Halinde Hak Sahiplerinin Durumu
(21.02.2008)
-İş
Sözleşmesi Kurarken Nelere Dikkat Etmeliyiz ?
-İthalat
ihracat muhasebe kayıtları |
