|
İŞLETMELERDE NEV’İ
DEĞİŞİKLİĞİ VE KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİNİN VERİLMESİ
I.GİRİŞ
Bilindiği üzere işletmeler, çeşitli nedenlerden dolayı
nevi değişikliğine giderler. Bununla birlikte, Türk
Ticaret Kanunumuz, ’Bir ticaret şirketinin nev'inin
diğer bir ticaret şirketi nev'ine çevrilmesi bir Kanunda
aksine hüküm olmadıkça, yeni nev'e ait kuruluş
merasimine tabidir. Böylece yeni nev'e çevrilen şirket
eskisinin devamıdır.” Demektedir.(1) (TTK. 152)
Keza, Şirketlerin nev'i değişikliğinin tescili aynı
sicil numarasında yapılır.
Ticaret Kanunu nev'i değişikliği konusunda anonim
şirketin limited şirkete dönüştürülmesinde 553-555 inci
maddelerde özel hükümler getirilmiştir.
Bir Kollektif veya bir komandit şirketin limitede veya
anonim şirkete dönüşmesinde ticaret Kanunu'nun 152 nci
maddesi gereğince nev'i değişikliği anonim ve limited
şirketin kuruluş hükümlerine göre yapılır.
Nev'i değişikliği kararı kolektif ve komandit
şirketlerin tüm ortaklarının oy birliği ile
alınır.(2)(TTK:168,247,476)
Yine, Limited şirketin anonim şirkete dönüşmesinde Türk
Ticaret Kanunu'nun 152 nci maddesi gereğince nev'i
değişikliği anonim şirket kuruluş hükümlerine göre
yapılır. Nev'i değişikliği kararı limited şirket
sermayesinin üçte ikisine sahip ortakların kararıyla
alınır.
Anonim şirketin limited şirkete dönüşmesi Türk Ticaret
Kanununun 553, 554 ve 555 inci maddelerinde özel
hükümlerle düzenlenmiştir. Anonim şirketin limited
şirkete dönüşmesine ilişkin genel kurul kararı
sermayenin Üçte ikisini temsil eden ortakların kararıyla
alınması zorunludur. İlk toplantıda bu nisap
sağlanmadığı takdirde sermayenin yarısını temsil eden
ortakların çoğunluğu ile alınır.(3) (TTK. 388/2-4)
Nev'i değişikliği yoluyla kurulan limited şirket
sermayesi anonim şirket sermayesinden az
olamaz.(4)(TTK.551) (1),(2),(3),(4)Kaynak : T.C. Sanayi
Bakanlığı -
www.sanayi.gov.tr
II. KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN NEVİ DEĞİŞİKLİĞİNE
İLİŞKİN BİR MUKTEZA
Vergi idaresinin nevi değişikliğine ilişkin bir
muktezasına da konunun önemine binaen yer vermek
gerekmektedir. Vergi İdaremiz, mukteza ile konuya
ilişkin olarak aşağıdaki gibi yaklaşmaktadır;
…………..Vergi Dairesi Müdürlüğü’nün ……………. vergi numaralı
mükellefi ……………………… Ltd.Şti. tarafından Müdürlüğümüze
hitaben verilen 15/12/2006 tarihli dilekçede; şirketin
nev’i değişikliği (limited şirketten anonim şirkete
dönüşülmesi) nedeniyle kurumlar vergisi ve geçici vergi
beyannamesinin ne şekilde verileceğine ilişkin hususlar
sorulmakta olup, söz konusu hususlara ilişkin
Müdürlüğümüz görüşü aşağıda yer almaktadır. 5520 sayılı
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “Devir, Bölünme, Hisse
Değişimi” başlıklı 19.maddesinde; “ 1) Bu Kanunun
uygulanmasında aşağıdaki şartlar dahilinde gerçekleşen
birleşmeler devir hükmündedir:
a) Birleşme sonucunda infisah eden kurum ile birleşilen
kurumun kanunî veya iş merkezlerinin Türkiye'de
bulunması.
b) Münfesih kurumun devir tarihindeki bilânço
değerlerinin, birleşilen kurum tarafından bir bütün
halinde devralınması ve aynen bilânçosuna geçirilmesi.
(2) Kurumların yukarıdaki şartlar dahilinde tür
değiştirmeleri de devir hükmündedir.
.....” hükmü yer almaktadır.
Aynı Kanunun “Devir, bölünme ve hisse değişimi
hallerinde vergilendirme” başlıklı 20. maddesinin 1.
fıkrasında;
“(1) Devirlerde, aşağıdaki şartlara uyulduğu takdirde,
münfesih kurumun sadece devir tarihine kadar elde ettiği
kazançlar vergilendirilir; birleşmeden doğan kârlar ise
hesaplanmaz ve vergilendirilmez:
a) Şirket yetkili kurulunun devre ilişkin kararının
Ticaret Sicilinde tescil edildiği tarih, devir
tarihidir. Münfesih kurum ile birleşilen kurum;
1) Devir tarihi itibarıyla hazırlayacakları ve
müştereken imzalayacakları münfesih kuruma ait kurumlar
vergisi beyannamesi ile,
2) Devir işleminin hesap döneminin kapandığı aydan
kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayın sonuna
kadar geçen süre içerisinde yapılması halinde, münfesih
kurumun önceki hesap dönemine ilişkin olarak
hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları münfesih
kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesini,
birleşmenin Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edildiği
tarihten itibaren otuz gün içinde münfesih kurumun bağlı
bulunduğu vergi dairesine verirler.” hükmü yer
almaktadır.
Yine aynı Kanunun “Kurumlar vergisi ve Geçici Vergi
Oranı” başlıklı 32.maddesinde ise; “ (1) Kurumlar
vergisi, kurum kazancı üzerinden % 20 oranında alınır.
(2) Kurumlar vergisi mükelleflerince, (dar mükellefiyete
tâbi kurumlarda ticarî ve ziraî kazançlarla sınırlı
olarak) câri vergilendirme döneminin kurumlar vergisine
mahsup edilmek üzere Gelir Vergisi Kanununda belirtilen
esaslara göre ve câri dönemin kurumlar vergisi oranında
geçici vergi ödenir. Tam mükellef kurumlar için geçerli
olan esaslar, dar mükellef kurumlara da aynen uygulanır.
...” hükmü yer almaktadır.
Konu ile ilgili olarak 27/12/1998 tarih ve 23566 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanan 217 Seri No’lu Gelir Vergisi
Genel Tebliği’nin “Özellik Gösteren Durumlar” başlıklı
4.Bölümünde ise;
“4.10. İşi Bırakan veya Tasfiyeye Giren Mükellefler
.....
59. Geçici vergi beyannamesinin verilme süresinden önce
aynı dönemi içeren gelir veya kurumlar vergisi
beyannamesinin verilmesi halinde, bu dönem için ayrıca
geçici vergi beyannamesi verilmeyecektir.
60. Örneğin, birleşme ve devir hallerinde, birleşme ve
devir tarihi itibariyle hukuki varlığı sona eren
kurumların birleşme karı veya devir tarihine kadar elde
ettiği kazançlar için ... gün içinde beyanname verilmesi
gerektiğinden, hukuki varlığı sona eren kurumlar,
birleşme veya devir tarihinin içinde bulunduğu dönemler
için geçici vergi beyannamesi vermeyeceklerdir.
.....” açıklamaları yer almaktadır.
Bu hüküm ve açıklamalara göre, Kurumlar Vergisi Kanunu
açısından şirketlerde nev’i değişikliği devir hükmünde
olup, ilgili hesap döneminin başlangıcından devir
tarihine kadar olan dönemin faaliyet sonuçlarına ilişkin
olarak hazırlanacak müştereken imzalanan münfesih
şirkete ait kıst dönem kurumlar vergisi beyannamesinin
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 20. maddesi hükmü
gereğince, devir işleminin ticaret sicilinde ilan
edildiği tarihten itibaren 30 gün içinde münfesih kurum
ve birleşilen kurum tarafından münfesih kurumun bağlı
bulunduğu vergi dairesine verilecektir.
Diğer taraftan, geçici vergi
beyannamesinin verilme süresinden önce aynı dönemi
içeren kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi
halinde, devir tarihi itibariyle hukuki varlığı sona
eren kurumların devir tarihine kadar elde ettiği
kazançlar için 30 gün içinde beyanname verilmesi
gerektiğinden devir tarihinin (04/12/2006) içinde
bulunduğu dönem (4.Dönem) için geçici vergi beyannamesi
verilmesine gerek yoktur. Ancak, devir tarihinin içinde
bulunduğu dönemden önceki dönemler için geçici vergi
beyannamelerinin verilmesinin gerekeceği de tabidir. (5)
T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İSTANBUL VERGİ DAİRESİ
BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup
Müdürlüğü
III.SONUÇ
Kurumlar Vergisi Beyanının sözkonusu olduğu bu dönemde,
nev’i değişikliğine ilişkin kısa bir hatırlatma yapmak
istedim.
Kurumlar Vergisi Kanunu açısından şirketlerde nev’i
değişikliği devir hükmünde olup, ilgili hesap döneminin
başlangıcından devir tarihine kadar olan dönemin
faaliyet sonuçlarına ilişkin olarak hazırlanacak
müştereken imzalanan münfesih şirkete ait kıst dönem
kurumlar vergisi beyannamesinin 5520 sayılı Kurumlar
Vergisi Kanununun 20. maddesi hükmü gereğince, devir
işleminin ticaret sicilinde ilan edildiği tarihten
itibaren 30 gün içinde münfesih kurum ve birleşilen
kurum tarafından münfesih kurumun bağlı bulunduğu vergi
dairesine verilecektir.
‘Sevgiyi yanınızdan asla ayırmayınız.’
Kadir Dodi
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
İşletme Yönetimi Bilim Uzmanı
www.muhasebenet.net
kadirdodi@ahsel.com.tr
15.04.2008
|
