|
VERGİ
ADALETİ NASIL SAĞLANIR?
Geçen hafta sizlere, vergi adaleti neden sağlanamıyor,
ondan bahsetmiştik. Bu ise gün sizlere vergi adaletinin
nasıl sağlanacağından bahsedeceğim.
Vergide adaletin sağlanması için öncelikle kayıt dışı
ekonominin azaltılması lazım. Ana önlem budur. Bunun
yanına yan önlemlerde sıralanabilir. Ama kayıt dışı
işlemler azaltılmadıkça,diğer önlemler bir işe
yaramayacaktır. Nedir bu önlemler?
- Toplum olarak yüksek enflasyonu istememeli ve geri
getirmemeliyiz. Yüksek enflasyon kayıt dışı ekonomiyi
körükleyen bir olgudur.
- Kayıt dışı ile mücadele çalışmaları uzun vadeli ve
sürekli olmalıdır.
- Kazanç vergilerinin (gelir-kurumlar vergisi) oranları
düşürülerek kayıt içine girme teşvik edilmelidir.
- Vergi dışı gelirler vergilendirilerek vergi tabana
yayılmalı.
- Kaynağı izah edilemeyen harcama ve tasarruflar
vergilendirilmelidir.
- İşçilik üzerindeki vergi ve SSK primleri
azaltılmalıdır.
- Kayıtlı işçi sayısı artan işyerleri teşvik
edilmelidir.
- Verimli ve çalışılan günler için ücret ödeme
geliştirilmeli.
- Gerek SSK ve gerekse vergi uygulamalarında
cezalandırma yerine, teşvik ve indirimlerle kayıt içi
özendirilmeli ve istihdam arttırılmalıdır.
- SSK’ daki asgari ücrete bağlı ceza sistemi ile taban
prim uygulaması kaldırılmalıdır.
- İstihdam yaratan ve kayıt içinde çalışan firmalara
hizmet desteği verilmeli, SSK, Maliye ve diğer
kuruluşlarca kolaylıklar sağlanmalı, hizmet farkı
yaratılmalı.
- Maliye ve SSK denetimleri, kayıt içinde çalışan
mükellefi korumalıdır.
- Kaçakçılık faaliyetleri önlenmelidir. Gümrük kapıları
kontrol altına alınmalıdır.
- Vergi gelirleri düştükçe dolaylı vergilere
yüklenmemeli, dolaysız vergilerin tutarı
arttırılmalıdır. Bunun için yakıt tüketim vergisi, tekel
vergisi vs. tüketime dayalı vergiler arttırılmamalıdır.
Kazanç vergilerinin tabana yayılması, kayıt dışı yönleri
ortadan kaldırılmalıdır.
- Faizlerin düşürülmesi ile yastık altı paraların
yatırım ve ticarete kaydırılarak kayıt içine alınması
sağlanmalıdır.
- Vergi dışında kalan sektörlerin vergi kapsamına
(gayrimenkul değerlenmeleri ve rantları, kat karşılığı
oluşan iş yeri dükkan hava paraları gibi) alınması.
- Gayrimenkul kira gelirlerinin kontrol alınması ve
gerçek vergilendirmenin sağlanması.
- Tarım sektörünün oy kayıplarına rağmen
vergilendirilmesi. Vergisi düşük alınarak kayıt altına
alınması sağlanmalı.
Yasa ve
sistemlerin genelde hepsi doğru ve aynı amaca hizmet
ederler. Önemli olan onların uygulanma şekli, toplumun
bu yasaları benimsemesi ve uymasıdır. En iyi yasayı alıp
getirseniz de toplum yapısına uymuyorsa ya da toplum
inanmayıp uygulamıyorsa bir müddet sonra bu yasa; yine
bu yasaya saygılı küçük bir kesime haksızlık yapan bir
yasaya dönüşür. Keza denetim ve uygulama kararlılığı da
yoksa bu süreç daha da kısalır. Onun içindir ki
ülkemizde vergi yasaları ortalama her yıl, bazen de
yılda birkaç kez değişir. Ama toplum olarak vergi
adaletine inanıp, yasaları özümseyip uygulanmasına
yardımcı olur ve kendimiz de harfiyen uyarsak bir çok
şeyin değişeceğini göreceğiz. Falanca uymuyor diye biz
de ona katılmamalıyız. Biz onu düzeltmek için
uğraşmalıyız. Yoksa daha çok yıllar kaybedeceğiz.
Çocuklarımız, torunlarımız da kaybedecektir. Görüldüğü
gibi her şey bizimle başlayıp bizimle bitiyor. Bu
bilince ulaşmamız lazım.
Yukarıda maddeler halinde sayılan önlemlerin kararlı bir
şekilde uygulanması ile
Bir kaç yıl içinde vergi adaleti sağlanabilir ama
öncelikle bu durum Devlet politikası olarak benimsenmeli
ve hükümetler bunu değiştirmeden uygulamalı. Mali
idarenin kararlı olması ve vergi uygulama ve denetim
projesi olması lazım.
Vergi adaletinin sağlanması ile toplum kesimleri
arasında gelir dağılımı da düzelmeye başlayacaktır. Bu
düzelme toplumsal barışın, siyasi istikrarın ve
demokrasinin de yerleşmesini sağlayacaktır. Tüm
konularda adil ve adaletli bir toplum olmamız, bunu
isteyerek uygulamamız ve bunun için çaba göstermemiz
dileğiyle sağlıklı ve esen kalın.
Hüseyin
BOZKURT
Yeminli Mali Müşavir
huseyinbozkurt@firatymm.com
Fırat YMM
Gaziantep |
