|
MALİ TATİL
I- GİRİŞ
Genel gerekçesinde vergi, sigorta, iş, kambiyo ve dış
ticaret uygulamalarında önemli rol almış olan 3568 sayılı
yasa kapsamında meslek mensubu olarak nitelenen muhasebeci
ve mali müşavirlerin çok çeşitli mevzuat gereği yoğun
çalışma yapmak zorunda oldukları ve dinlenemedikleri ve
yoğun iş stresi yaşadıkları ileri sürülerek daha verimli
ve sağlıklı çalışmalarını sağlamaya yönelik olarak mali
tatil ihdas edilmiş ve buna dair 5604 sayılı Malî Tatil
İhdas Edilmesi Hakkında Kanun, 28.03.2007 tarih ve 26476
sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak aynı tarih itibariyle
yürürlüğe girmiştir. Öte yandan kanunun verdiği yetkiye
istinaden mali tatilin uygulanmasına ilişkin usul ve
esasların belirlendiği 1 seri nolu genel tebliğ Maliye
Bakanlığı tarafından çıkarılmış ve 30 Haziran 2007 tarihli
ve 26568 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
Türk Maliye tarihinde bir ilk olduğu anlaşılan mali tatil,
ilk kez 2007 yılının Temmuz ayında uygulanmaya
başlamıştır. İlk uygulama olması sebebiyle bazı sorunların
yaşanması muhtemeldir. Ancak burada üzerinde durulması
gereken önemli husus kanunun, mükellef ve sorumluları
değil daha ziyade vergi idaresini bağlamasıdır. Diğer bir
ifadeyle her ne kadar kanunda belirtilen bazı işlemler
(beyanname verme, ödeme, uzlaşma talep, cezalarda indirim
talep süresi, kayıt ve bildirim süreleri gibi) mali tatil
süresinde yapılmayacak olsa da mükelleflerin istemesi
durumunda bu sürede de beyanname ve bildirim verme,
bunlara ilişkin ödeme yapma imkanları vardır. Mükellef ve
sorumlular bu imkanı kullanmak yerine yasanın öngörmüş
olduğu gibi beyanname ve bildirim verme, vergi ödeme
işlemlerini mali tatilin bitmesinden sonraki 7 günlük
sürede yapmayı da tercih edebilirler. Her ne kadar
vergiyle ilgili maddi ve şekli ödevler kanunlar tarafından
mükellef ve sorumlulara yüklenilmiş olsa da bu ödevler,
genel olarak muhasebeci ve mali müşavirler tarafından
fiilen yerine getirilmektedir. Dolayısıyla bu işlemlere
zaman ayırmak, emek sarfetmek, yükümlülükleri takip etmek
ve zamanında sonuçlandırmak görevleri muhasebeci ve mali
müşavirlere düşmektedir. Bu sebeple mali tatil daha ziyade
meslek mensupları açısından önem arz etmektedir.
Mali tatilin, vergisel işlemler yanında mükelleflerin
sigorta yükümlülüklerine ilişkin düzenlemeleri de söz
konusu olup bu konudaki uygulamalara yönelik olarak
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca aynı tarihli ve
sayılı Resmi Gazetede tebliğ yayımlanmıştır.
Bu yazımızda mali tatilin
vergi
konusundaki düzenlemelerinin uygulanmasıyla ilgili
hususlara yer verilmiştir.
II-
MALİ TATİLİN
UYGULANACAĞI TARİH ARALIĞI (DÖNEM)
5604 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin (1) numaralı
fıkrasında, "Her yıl temmuz ayının birinden yirmisine
kadar (yirmisi dahil) malî tatil uygulanır. Haziran ayının
son gününün tatil günü olması halinde, malî tatil, temmuz
ayının ilk iş gününü takip eden günden başlar." hükmü yer
almaktadır.
Bu yıl (2007) 30 Haziran günü, resmi tatil olan Cumartesi
gününe rastlamaktadır. Temmuz ayının ilk iş günü ise 2
Temmuz Pazartesi’dir. Bu durumda 2007 yılında mali tatil,
3 Temmuz 2007, Salı gününde başlayacak ve 20 Temmuz 2007,
Cuma gününe kadar (bu tarih dahil) devam edecektir.
III- MALİ TATİL KAPSAMINDA OLMAYAN
SÜRELER
5604 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin (7) numaralı
fıkrasında, "Gümrük idareleri, il özel idareleri ve
belediyeler tarafından tarh ve/veya tahsil edilen vergi,
resim ve harçlarla ilgili olarak malî tatil uygulanmaz."
hükmüne yer verilmiştir.
Bu durumda,
ü
gümrük idareleri,
ü
il özel idareleri
ve
ü
belediyeler
tarafından tarh ve/veya tahsil edilen (ithalde alınan
katma değer vergisi, emlak vergisi, çevre temizlik vergisi
gibi) vergi, resim ve harçlar hakkında mali tatil
uygulanmayacaktır.
Kanunda açıkça belirtilmemiş olmakla
birlikte 1 nolu Genel Tebliğde kaynak kullanımı destekleme
fonu kesintisi bildirim ve ödeme süreleri ile özel
kanunlarda belirtilen ödeme süreleri konusuna açıklık
kazandırılmıştır. Tebliğle getirilen düzenlemeye göre,
kaynak kullanımını
destekleme fonu
kesintilerine
ilişkin olarak verilmesi gereken bildirimlerin verilme ve
ödeme süreleri de mali tatil nedeniyle uzamayacaktır.
Benzer şekilde özel
kanunlarında ödeme
süreleri tespit edilmemiş amme alacaklarının, 6183 sayılı
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine
göre tayin edilen ödeme sürelerinin mali tatile rastlaması
halinde bu alacaklar için belirlenen ödeme sürelerinin,
mali tatil sebebiyle uzaması söz konusu olmayacaktır.
IV- MALİ TATİL NEDENİYLE UZAYAN
SÜRELER
5604 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin (2) numaralı
fıkrasına göre, son günü mali tatile rastlayan aşağıda
belirtilen süreler, mali tatilin son gününü izleyen
tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılacaktır.
Burada uzayan süreleri dört kategoride irdelemek
mümkündür.
ü
Beyanname verme süresi
(Beyana
dayalı tarhiyatta,
kanuni süresinde verilmesi gereken
beyannamelerde; banka ve sigorta muameleleri vergisi, özel
iletişim vergisi, şans oyunları vergisi gibi)
ü
Ödeme süresi
(ikmalen, re’sen ve idarece tarh edilen ve vadesi mali
tatile rastlayan vergi, resim ve harçlar ile bunlara bağlı
vergi cezaları ve gecikme faizleri)
ü
Müracaat (başvuru) süresi
(uzlaşma ve cezalarda indirimden yararlanmada talep
süreleri)
ü
Devamlı bilgi verme süresi
Bu sürelerin son gününün mali tatile
rastlaması durumunda süreler, 27 Temmuz 2007 Cuma gününe
(bu gün dahil) kadar uzayacaktır.
Mali Tatil Sebebiyle Uzaması
Sözkonusu Olmayan Süreler:
5604 sayılı kanunda aşağıda belirtilen sürelerin mali
tatil nedeniyle uzayıp uzamayacağı açıkça
belirtilmemiştir. Özellikle gerekçesinde muhasebeci ve
mali müşavirlerin iş yoğunluğunu, stresini azaltmak
dinlenmelerine imkan vermek için ihdas edildiği belirtilen
mali tatil kanununun, meslek mensuplarının işleriyle
doğrudan ilgisi olmayan aşağıdaki sürelerle ilgili açık
bir belirleme yapmaması normal karşılanmalıdır.
Dolayısıyla bu sürelerin mali tatil sebebiyle uzamaması
gerekir. Bununla birlikte kanuna bağlı olarak çıkarılan 1
seri nolu Genel Tebliğde bu konuya açıklık getirilmiş ve
aşağıdaki sürelerin mali tatil sebebiyle uzamayacağı
belirtilmiştir.
ü
Özel tüketim, banka ve sigorta muameleleri, özel iletişim
ve şans oyunları vergilerine ilişkin beyanname verme ve
ödeme süreleri,
ü
İcra yoluyla yapılan satışlarda katma değer vergisi
uygulamasına yönelik (5) No.lu Katma Değer Vergisi
Beyannamesinin verilme ve ödeme süresi.
ü
Sürekli beyanname vermek zorunda olmayan resmi kuruluşlar
tarafından müzayede mahallerinde yapılan satışlar
karşılığı tahsil edilen katma değer vergisinin 15 nolu KDV
kanunu genel tebliğinin I/3 bölümünde belirtilen ödeme
süresi,
ü
1512 sayılı Noterlik Kanununun 118 inci maddesine göre
noterler tarafından tahsil edilen damga vergisi ve harç
bedellerinin anılan Kanunun 119 uncu maddesi uyarınca
ilgili vergi dairesine bildirilmesine ilişkin olarak
verilecek beyannameler
ü
Süreksiz yükümlülük şeklinde değerlendirilen ve 492 sayılı
Harçlar Kanununa göre verilen (1), (2) ve (4) No.lu
Beyannamelerin verilme ve ödeme süreleri,
ü
Kanuni süresinden sonra kendiliğinden veya pişmanlık
talepli olarak verilen beyannamelerin ödeme süresi.
V- MALİ TATİL SEBEBİYLE İŞLEMEYEN
SÜRELER
5604 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin (3) numaralı
fıkrasında, "Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirli
sürelerde yapılması gereken muhasebe kayıt süreleri,
bildirim süreleri ve vergiyle ilgili işlemlere ilişkin
dava açma süreleri malî tatil süresince işlemez.
Belirtilen süreler malî tatilin bitiminden itibaren tekrar
işlemeye başlar." hükmüne yer verilmiştir.
Muhasebe Kayıt Süreleri
Vergi Usul Kanununun (VUK) 219’uncu
maddesinde belirtilen “on”
ve “kırkbeş”
günlük süreler mali tatil süresince işlemez, işlemeyen
süreler 20 Temmuz’dan itibaren işlemeye başlar.
Bildirme Süreleri
VUK.’nun 153 ila 167’inci
maddelerinde belirtilen ve aşağıda gösterilen işlemlerle
ilgili
bildirme süreleri
mali tatil süresince işlemez,
işlemeyen
süreler
20 Temmuzdan itibaren işlemeye
başlar.
|
işe başlama, |
işe başlama tarihinden itibaren
on gün
içinde |
|
adres ve iş değişiklikleri |
olayın vukuu tarihinden itibaren
bir ay
içerisinde |
|
işletme değişikliği |
|
işi bırakma |
|
tasfiye, iflas, nakil, ölüm |
|
bina ve arazi değişiklikleriyle |
inşaatın bittiği, kısmen
kullanılmaya başlandığı tarihten itibaren
iki ay |
|
diğer değişikliklerde |
tadili gerektiren halin vukuu
tarihinden başlayarak
iki ay |
Dava Açma Süreleri
2577 sayılı İdari Yargılama Usul Kanununun (İYUK) 7’nci
maddesi hükmüne göre vergi mahkemelerine dava açma süresi
30 gündür. Dava açma süresinin mali tatile rastlaması
halinde süre, mali tatil süresince işlemeyecek, mali
tatilin bitiminden itibaren tekrar işlemeye başlayacaktır.
Mali tatil nedeniyle uzayan dava
açma süresinin son gününün 2577 sayılı İYUK’nun 61’inci
maddesinde geçen
çalışmaya ara verme
süresine (1Ağustos-5Eylül) rastlaması durumunda ise dava
açma süresi, çalışmaya ara vermenin sona erdiği günü
izleyen günden (5 Eylül) itibaren yedi gün uzayacaktır.
Böyle bir durumda dava açma süresi sonu 12 Eylül günü
olacaktır.
VI-MALİ TATİL SÜRESİNCE VERGİ
İNCELEMESİ
5604 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin (4) numaralı
fıkrasında, "Mahkeme kararı veya Cumhuriyet
Savcılıklarının talebi üzerine ya da Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre yapılan aramalı incelemeler hariç olmak
üzere, malî tatil süresince inceleme amacıyla defter ve
belgelerin ibrazı talep edilemez, mükellefin işyerinde
incelemeye başlanılmaz." hükmüne yer verilmiştir.
Bu durumda mali tatil süresince;
ü
Mahkeme kararı veya Cumhuriyet Savcılıklarının talebi
üzerine,
ü
Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre yapılan aramalı
incelemeler
hariç mükellefin işyerinde
incelemeye
başlanılmayacak ve
inceleme amacıyla defter ve belgelerin bu süre içinde
ibrazı istenilmeyecektir.
Öte yandan mali tatilden
önce başlanılmış
olan bir incelemeye bu süreden önce ibraz edilen
defter-belge üzerinde devam edilebilecektir. Bununla
birlikte mali tatil süresi içinde mükelleften
ilave
defter, belge ve bilgi talep
edilemeyecektir.
Ayrıca mükellef veya vergi sorumlusu, inceleme sonucunda
tespit edilen hususların yer aldığı
tutanağı
imzalamaya mali tatilde davet edilemeyecektir.
Defter ve belge ibrazı mali tatilden
önce mükellef veya sorumluya tebliğ edilmiş ve verilen
sürenin son günü mali tatile rastlamışsa mükellef veya
sorumlu defter ve belgelerini ibraz ve
inceleme için arz
ödevini mali tatilin son gününden itibaren 7 günlük sürede
yerine getirebilecektir.
Mali tatil ile esasen mükellef ve sorumlulara belirli bir
süre için bir kısım ödevlerini erteleme imkan ve hakkı
getirilmiştir. Bu hakların kullanılması mükellef ve
sorumlular için bir zorunluluk değildir. Böyle olması da
düşünülemez. Ancak mükellef ve sorumlulara tanınan bu
hakların kullanımı açısından vergi idaresinin gerekli
özeni göstermek yükümlülüğü vardır. Bununla birlikte
kanımızca, mükelleflerin, yapılmakta olan bir incelemenin
daha erken bitirilmesini teminen devam eden incelemeye
ilişkin gerekli ilave defter, bilgi ve belgeleri inceleme
için denetim elemanlarına arz etmesi, inceleme
tutanaklarını imzalaması mümkündür.
VII- MALİ TATİL SÜRESİNCE BİLGİ
İSTEME VE TEBLİGAT İŞLEMLERİ
5604 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin (5) numaralı
fıkrası, "Tatil süresince, vergi ve ceza ihbarnameleri
ile mahsup taleplerine yönelik olanlar hariç, bilgi isteme
talepleri mükelleflere, vergi ve ceza sorumlularına
bildirilmez. Ancak tatil süresi içinde gerçekleşen
tebligat işlemlerinde süre, malî tatilin son gününden
itibaren işlemeye başlar." hükmünü ihtiva etmektedir.
Bu hüküm uyarınca vergi/ceza
ihbarnameleri, mali tatil süresi içinde mükellefler ile
vergi ve ceza sorumlularına
bildirilmeyecektir.
Bununla birlikte tebligatın mali tatil süresi içinde
gerçekleşmiş olması durumunda süreler, mali tatil
süresince işlemeyecek mali tatilin son gününden itibaren
işlemeye başlayacaktır.
Bilindiği üzere, ikmalen, re'sen veya idarece yapılmış
olan tarhiyatlara karşı mükelleflerin kendilerine tanınan
dava açma, cezada indirim ve uzlaşma talep etme
haklarından herhangi birini kullanma süresi bu
tarhiyatlara ilişkin vergi/ceza ihbarnamesinin mükellef
veya sorumluya tebliğ tarihinden itibaren 30 gündür. Bu
tür ihbarnamelerin mükellef veya sorumluya mali tatil
süresi içinde tebliğ edilmiş olması durumunda söz konusu
süre, mali tatilin son gününden itibaren işlemeye
başlayacaktır. Bu durum bilgi isteme talepleri için
de geçerli olacaktır.
Ancak, mahsup taleplerine yönelik bilgi isteme
talepleri, mali tatil süresi içerisinde de ilgililere
bildirilebilecektir. Ayrıca mahsup talebine ilişkin bilgi
isteme yazıları mali tatil süresinden önce veya mali tatil
süresi içerisinde tebliğ edilmiş olsa da normal süre, mali
tatil nedeniyle uzamaz.
VIII-MALÎ TATİLDEN HEMEN SONRAKİ
YEDİ GÜN İÇİNDE SONA EREN KANUNİ VE İDARİ SÜRELER
5604 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin (6) numaralı
fıkrası, "Malî tatilin sona erdiği günü izleyen yedi
gün içinde biten bu madde kapsamındaki kanuni ve idari
süreler, malî tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren
yedinci günün mesai saati bitiminde sona ermiş sayılır."
hükmünü içermektedir.
Bu hükme göre, mali tatilin sona erdiği günü (2007 yılı
için 20 Temmuz ) izleyen yedi gün içinde ( yani 2007 yılı
için, 27 Temmuz 2007 tarihine kadar) biten kanuni ve idari
süreler, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren
yedinci günün (27 Temmuz 2007 tarihi dahil) mesai saati
bitiminde sona erecektir. Temmuz ayının 23 ve 24’üne kadar
verilmesi gereken Haziran ayına ilişkin muhtasar ve katma
değer vergisi beyannameleri, bu günler mali tatili izleyen
7 günlük süre içinde kaldığından 27 Temmuz akşamına kadar
verilebilecektir.
IX-MALÎ TATİL SEBEBİYLE VERİLME
SÜRESİ UZAMIŞ OLAN BEYANNAMELERE İLİŞKİN VERGİLERDE ÖDEME
SÜRESİ
5604 sayılı Kanunun 1 inci
maddesinin (8) numaralı fıkrasında, "Beyana
dayanan ve beyanname verme
süresi malî tatil
nedeniyle uzamış olan vergilerde ödeme süresi (aynı ay
içerisinde kalmak kaydıyla),
uzayan beyanname verme süresinin
son gününden itibaren üçüncü günün mesai saati bitimine
kadar uzamış sayılır."
hükmüne yer verilmiştir.
Buna göre, verilme süresinin son günü mali tatile (2007
yılı için 03-20 Temmuz) veya mali tatilin son gününü
izleyen yedi güne (2007 yılı için, 21-27 Temmuz) rastlayan
vergilere ilişkin beyannamelerin verilme süresi 2007 yılı
için; 27 Temmuza, bu beyannamelere göre tahakkuk eden
vergilerin ödeme süresi de 30 Temmuza kadar uzamış
sayılacaktır.
Kanunlara göre, 2007 yılı için mali tatil sayılan 03-20
Temmuz döneminde verilmesi gereken beyannamelerin mali
tatil kanunu sebebiyle bu sürede verilmemesi yasal hak
olarak belirlenmiş olsa da mükellef veya sorumlularca
istenirse bu beyannameler mali tatil süresi içerisinde de
verilebilir. Bu şekilde verilen beyannamelere göre
tahakkuk eden vergiler, en geç 5604 sayılı Kanuna göre
belirlenen sürelerde ödenebilecektir. Bununla birlikte
isteyen mükellefler bu vergileri söz konusu sürelerden
önce de ödeyebileceklerdir.
X-DEĞERLENDİRME VE SONUÇ
Vergi kanunlarında
mükellef ve sorumlulara yüklenilmiş ödevlerin 20 günlük
bir tatil bittikten sonra 7 günlük bir sürede yapılmak
üzere ertelenmesi şeklinde nitelenebilecek olan mali
tatil, 5604 sayılı kanunla Türk Mali Tarihinde bir ilk
olarak vergi sistemimizde yerini almıştır.
2007 yılı için 3 ila 20
Temmuz dönemini kapsayan 14 iş günü ve hafta sonu
tatilleriyle birlikte toplam 18 günlük bir dönemi kapsayan
mali tatil süresince, beyanname ve bildirim verme
süreleri, ödeme, uzlaşma ve cezalarda indirim talep etme,
devamlı bilgi vermeye ilişkin süreler mali tatilin son
gününden itibaren 7 gün uzayacak, muhasebe kayıt, bildirim
ve dava açma süreleri mali tatil süresince işlemeyecek,
mali tatil bittikten sonra işlemeye başlayacak, mahkeme
kararı ve Cumhuriyet savcılığının talebi üzerine yapılması
gerekenler ile aramalı incelemeler hariç vergi incelemesi
için defter ve belge ibrazı istenmeyecek, incelemeye
başlanmayacak, mükellefler inceleme tutanağını imzaya
davet edilmeyecek ve mükellef tarafından talep edilmedikçe
uzlaşma yapılmayacaktır. Öte yandan vergi ceza
ihbarnameleri ve mahsup taleplerine yönelik olmayan bilgi
talepleri mükellef veya sorumlulara bildirilmeyecektir.
Mükellef ve sorumlulara ve bunların ödevlerini, fiilen
yerine getirmede görev alan meslek mensuplarına tanınmış
bu hakların idareye bir yükümlülük getirdiği ancak
mükellef ve sorumlulara tercih hakkı verdiği açıktır.
Diğer bir ifadeyle mükellef ve sorumlular ertelenen
ödevlerini mali tatilde ifa edebilme ihtiyarına
sahiptirler.
Mali tatilin vergi
idaresine ve çalışanlarına, meslek mensuplarına ve
dolayısıyla mükellef ve sorumlulara neler getireceği,
faydaları ve doğuracağı sorunları bugünden kestirmek zor
olsa gerek. 2007 yılının Temmuz ayında gerçekleşecek olan
ilk uygulamadan sonra mali tatil konusunda daha somut
değerlendirmeler yapmak mümkün olabilecektir.
|
