|
DIŞ TİCARET ŞİRKETİ
NASIL OLMALIDIR
Gerçek ve tüzel kişilerin bir araya gelerek
kurabilecekleri ve uluslararası platformda ülkemizi en
iyi şekilde temsil edebilecek bir DIŞ TİCARET ŞİRKETİ
nasıl olmalıdır ? Bu tür şirketlerde özellik arz eden
bazı ince noktalar nelerdir ?
T.C Vatandaşı her gerçek ve tüzel kişi, ilgili belgeleri
teminen gerekli koşullara haiz olduğu taktirde, ihracat
ithalat kısacası uluslararası alanda dış ticaret
yapabilir. Vergi dairesine faal mükellefiyet tesis eden
her vatandaş gerçek kişidir. Birden fazla gerçek kişinin
bir araya gelerek kurmuş olduğu şirketler ise tüzel
kişilik kazanır. Bu tüzel kişiliğe başka tüzel
kişilikler de katılabilir. Uluslararası ticari
faaliyetlerde genellikle Anonim ve limited
şirketler ön plana
çıkmaktadır. En az 5 Şirketin oluşturabildiği
HOLDİNGLER ise kendisini
oluşturan şirketler aracılığıyla bu faaliyetlere iştirak
etmektedirler. En az 2 en fazla 50 ortağın bir araya
gelerek kurdukları limited şirketler genellikle aile
şirketi görünümündedirler, Türkiye de en fazla bulunan
şirket türü de bunlardır.
İkinci sırada ise Anonim Şirketler yer almaktadır. En az
5 gerçek ve tüzel kişinin bir araya gelerek kurabildiği
Anonim Şirketler, limited şirketlerden bazı farklılıklar
göstermektedir. 20 den az ortağı olan limited
şirketlerde her ortak ORTAKLAR KURULU
üyesi ve HİSSELERİ nispetinde
sorumludurlar. Limited şirketlerde amme borçları ile
alacak ve diğer durumlara karşı her ortak, şirket tüzel
kişiliği ile birlikte HİSSESİ NİSPETİNDE sorumludur
ANONİM Şirketlerde; En az 3 ortaktan oluşan
YÖNETİM KURULU ve en az 2
ortaktan oluşan DENETLEME KURULU
bulunur. Her 2 yılda bir GENEL KURUL,
her yıl ise MALİ GENEL KURUL
yapılması zorunludur. Genel kurullar Sanayi ve Ticaret
Bakanlığı KOMİSERİ gözetiminde yapılır
Anonim Şirketlerde amme borçlarına, diğer borç, alacak
ve bazı durumlara karşı BÜTÜN ORTAKLAR SORUMLU
DEĞİLDİR. Sadece YÖNETİM
KURULU ve BAŞKAN
müştereken ve müteselsilen şirket tüzel kişiliği ile
birlikte sorumludurlar. Limited Şirketlerde hisse
devirleri ortaklar kurulu kararı ve noter devir senedi
ile yapılmakta iken Anonim şirketlerinde hisse devirleri
Genel Kurul kararı ve ortaklar pay defterine
kayıtla yapılabilmektedir. Her iki durumda da ticaret
siciline tesçil esastır.
Kısacası Anonim şirketleri DENETİM KURULUNUN
gözetiminde YÖNETİM KURULU ve onun atayacağı BAŞKAN ya
da MÜDÜRLER temsil eder.
Limited şirketlerde ise ortak sayısı 20 den az olduğu
hallerde bütün ortaklar ORTAKLAR KURULU üyesi olarak
temsilde yetkili olmakla birlikte ortaklar kurulu kararı
ile seçilen MÜDÜR ya da müdürler tarafından temsil
edilebilirler.
Her iki tüzel kişilikte de temsil ve ilzamda
HUKUKİ, CEZAİ ve
İÇTİMAİ yönden
yetkilendirilmiş BAŞKAN
ya da MÜDÜRLER
müştereken ve müteselsilen sorumludurlar
Diğer hesap türleri ve işlemler açısından Anonim ve
Limited şirket işlemleri aşağı yukarı aynıdır. Ancak
Anonim şirket kuruluşları NAMA YAZILI olmakla birlikte,
HİSSE SENEDİ çıkarılıp çıkarılmayacağı vs gibi durumlar
için SERMAYE PİYASASI KURULU VE İMKB ye bildirimlerde
bulunurlar.
Anonim ile limited şirketlerdeki önemli farklılıkların
başında mali yükümlülük gelmektedir. MUHASEBE
SİSTEMİ açısından Anonim
Şirketlerin mali giderleri LİMİTED şirketlere oranla en
az 4 kat fazladır
Türk Ticaret Kanunu (TTK) hükümleri çerçevesinde kurulan
bu Limited ve Anonim şirketlerin tamamı, özel hükümler
saklı kalmak koşulu ve ana tüzüklerinde ilgili
yapacakları dış ticaret faaliyetlerini SEKTÖREL
bazda da olsa belirtmeleri şartı ile her türlü
DIŞ TİCARETİ yapabilme
kabiliyetine sahip olurlar.
Bu kabiliyete sahip olabilmek için ise elbette mevzuat
hükümleri çerçevesinde gerekli tüm belgeleri teminen alt
yapılarını oluşturmaları gerekmektedir. TTK hükümlerine
göre kurulan, hem iç ve hem de dış ticari faaliyetine
başlamış olan şirketlere özelliklerine göre bazı
STATÜLER verilmekte ve bu
statü çerçevesinde de önemli destekler sunulmaktadır.
Bu bağlamda iki
tür dış ticaret şirketi statüsü bulunmaktadır
1-Dış ticaret SERMAYE
şirketleri
2-SEKTÖREL dış ticaret
şirketler
1-Dış Ticaret SERMAYE Şirketleri;
Dış Ticaret Sermaye Şirketi statüsü verilmesi, geri
alınması ve Dış Ticaret Sermaye Şirketlerinin
sorumlulukları aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.
Ödenmiş sermayeleri en az 2 milyon TL. olan ve bir
önceki takvim yılında gümrük beyannamesi bazında; en az
100 milyon ABD doları veya eş değerdeki fiili ihracatı
gerçekleştiren ANONİM şirketlere, başvurulması kaydıyla
"Dış Ticaret Sermaye Şirketi" statüsü verilebilir.
Dış Ticaret Sermaye Şirketi Unvanı Alındıktan Sonra ;
- İhraç ürünlernin
tanıtılması, çeşitlendirilmesi, pazar paylarının
artırılması ve yeni pazarlara girilmesi amacıyla Devlet
Yardımlarından öncelikle yararlandırılması sağlanır.
- Gümrük Beyanname teyidi
aranmaksızın Katma Değer Vergisi (KDV) iadesi alma
imkanı,
- Yeminli Mali Müşavir
(YMM) katma Değer Vergisi (KDV) raporu yazma süresi
zorunluluğunun olmaması,
- Her türlü sektörden mal
ihraç etme imkanı ve imalatcı vasfı aranmaksızın
tedarikçi firmalara da aracılık edebilme gibi bazı
destekler sağlanabilmektedir.
2- SEKTÖREL Dış Ticaret Şirketleri
; Küçük ve orta
büyüklükteki işletmelerin (KOBİ) ihracat sektörü içinde
bir organizasyon altında toplanarak dünya pazarlarına
yönlendirilmesi amacıyla; ihracat ve ilgili konularda
(finansman, tedarik, nakliye, sigorta, gümrükleme v.b.)
hizmet sağlayarak, dış ticarette uzmanlaşmalarını ve bu
suretle daha etkin faaliyet göstermelerini teminen
kurulan şirketlere, Dış Ticaret Müsteşarlığı´nca "Sektörel
Dış Ticaret Şirketi (SDŞ) Statüsü" verilir.
Bu statüyü alabilmek için;
1-Normal yörelerde, aynı
sektörden oluşan Sektörel Dış Ticaret Şirketlerinin;
a) 1-200 arasında işçi
istihdam eden,
b) Aynı üretim dalında
faaliyette bulunan,
c) Asgari 10 küçük ve
orta büyüklükteki şirketin bir araya gelmesi,
d) Her bir ortağının
sermaye payı, toplam şirket sermayesinin %10 ´undan
fazla olmaması,
e) Hisse senetlerinin
tamamının nama yazılı olması ve nakit karşılığı
(kooperatif, birlik, vakıf ve mesleki federasyon v.b.
kuruluşlar hariç) çıkartılması,
f) En az 10 milyon TL.
ödenmiş sermayeli ANONİM şirket olarak, kurulması
gerekmektedir.
2-Kalkınmada Öncelikli
Yörelerde, aynı veya farklı sektörlerden oluşan Sektörel
Dış Ticaret Şirketlerinin;
a) 1-200 arasında işçi
istihdam eden,
b) Aynı ve farklı üretim
dalında faaliyette bulunan,
c) Asgari 5 küçük ve orta
büyüklükteki şirketin bir araya gelmesi,
d) Her bir ortağının
sermaye payı, toplam şirket sermayesinin %20´sinden
fazla olmaması,
e) Hisse senetlerinin
tamamının nama yazılı olması ve nakit karşılığı
(kooperatif, birlik,vakıf ve mesleki federasyon v.b.
kuruluşlar hariç) çıkartılması,
f) En az 5 milyon TL.
ödenmiş sermayeli anonim şirket olarak, kurulması
gerekmektedir.
3-Diğer Ortak Hükümler
(Şartlar)
Sektörel Dış Ticaret Şirketleri, şirketin kurulması ve
gelişmesinde yardımcı olmak amacıyla, aşağıda belirtilen
unsurlardan en fazla ikisini bünyelerinde
bulundurabilirler.
a) Ortaklık payları
toplamı, SDŞ sermayesinin %10´unu aşmamak kaydıyla,
kurucu ortak olarak, 200´den fazla işçi istihdam eden
şirketler,
b) Ortaklık payları
toplamı, SDŞ sermayesinin %10´unu aşmamak ve şirkette
profesyonel yönetici olarak çalışmak kaydıyla gerçek
kişiler,
c) Ortaklık payları
toplamı, SDŞ sermayesinin %10´unu aşmamak kaydıyla, SDŞ´nin
faaliyette bulunduğu üretim dalına mal, ekipman ve
hizmet sağlayan şirketler,
d) Ortaklık payları
toplamı, SDŞ sermayesinin %10´unu aşmamak kaydıyla,
kooperatif, birlik, vakıf ve mesleki federasyon v.b.
kuruluşlar,
SEKTÖREL dış ticaret şirketlerine yönelik önemli destek
ve teşvikleri de şöyle sıralamak mümkündür;
Sektörel Dış Ticaret
Şirketleri, ihracatta devlet yardımlarının kapsamı
içindedirler ve bu yardımlardan öncelikle yararlanma
imkanları vardır. Bunlar doğrudan SDŞ´lere yönelik ya da
SDŞ kapsamı içindeki KOBİ´lerin de faydalanabileceği
teşviklerdir.
Bu teşvik ve yardımları ise;.
1.Dahilde İşleme Rejimi
Kapsamında Gümrük Muafiyetli İthalat
2. Exımbank Kredileri
a) Kısa Vadeli İhracat
Kredisi
b) Yurt Dışı Mağaza
Yatırım Kredisi
3. Devlet Yardımları
Çerçevesinde Sağlanan Destekler
a) Yöneticinin toplam
azami 18.000 USD karşılığı Türk Lirasını aşmamak üzere
yıllık brüt maaşlarının % 75´i
b) Elemanların toplam
azami 9.000 USD karşılığı Türk Lirasını aşamak üzere
yıllık brüt maaşlarının % 75´i
4. KDV İadesinde Sağlanan
Kolaylıklar olarak sıralamak olasıdır.
Konumuzun içerisinde yer alan ve yukarıda da
belirttiğimiz şartlar dahilinde her gerçek ve tüzel
kişiliğin yapabileceğini belirttiğimiz yine ayrıca belli
statülerin de alınabileceği dış ticarete değinecek
olursak;
Dış Ticaret ;
Uluslararası platformda gerçekleştirilen her türlü
ticari faaliyet dış ticarettir. Bu faaliyetler mal ve
hizmetlerin ihracat, ithalat ve transit ticaret yolu ile
alım satımından oluşur. Bu işlemler, ulusal ve
uluslararası yasa, anlaşma ve uygulamalar çerçevesinde
gerçekleştirilir.
Mali sistem çerçevesinde dış ticarette bilinmesi
gereken bazı önemli başlıkları
;
- Ülkemizin dış ticaret
mevzuatı,
- Ülkemizin bağlı
bulunduğu ekonomik grup veya toplulukların iç ve dış
ticaret mevzuatı,
- Dış ticaret terim ve
kavramları,
- Uluslararası ihracat,
ithalat ve transit ticaret uygulamaları,
- İşlem akışları,
- Gümrük Mevzuatı,
- Nakliye ve Sigorta
uygulamaları,
- Dış ticarette Destek
Uygulamaları,
- İhracat fiyatının,
ithalat maliyetinin hesaplanması,
- İhracat ve İthalat
işlemlerinde Katma Değer Vergisi uygulaması,
- İhraç Kayıtlı Teslim
uygulaması,
- İthalatta Gümrük
Vergisi uygulaması,
- Dolaşım belgeleri
- Teslim Şekilleri,
- Uluslararası Ödeme
Şekilleri,
- Vesaik ,
- İhracat ve İthalat
Taahhütlerinin kapatılması işlemleri,
- Uluslararası Ticaret
Hukuku. Olarak sıralamak mümkündür.
Sonuç olarak, dış ticarette muhasebe sistemi
çerçevesinde yer alan ve yukarıda bahsettiğimiz üzere
kambiyo mevzuatının bir bölümünü oluşturan bu ve buna
benzer işlemlerin gerçekleştirilebilmesi için konusunda
UZMAN ve PROFESYONEL
yönetici ve kadroların bulundurulması en önemli
temennimiz olacaktır
Kaynaklar:
-http://www.dtm.gov.tr
-http://www.igeme.org.tr
-http://www.kobifinans.com.tr
EYUP
YÜCELİ
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Uluslararası Rekabet Uzmanı
www.muhasebenet.net
eyuceli@hotmail.com
08.12.2009
Değer makale ve yorumları
|
