|
ANAOKULLARI, ANA SINIFLARI, KREŞLER VE SOSYAL TESİSLERİN
MUHASEBE STANDARTLARI DEĞİŞTİRİLDİ
Muhasebe, işletme faaliyetlerinin tamamen veya kısmen
mali nitelik taşıyan ve para ile ifade edilebilen
işlemlerine ait bilgileri anlamlı ve güvenilir olacak
şekilde toplamak, kaydetmek, tasnif etmek ve analiz edip
yorumlamak suretiyle ilgili kişi ve kurumların bilgi
ihtiyacına yönelik raporlar üretip sunan bir bilgi
sistemidir.
Anaokulları, ana
sınıfları ve kreşler ile kamu kurum ve kuruluşlarınca
işletilen eğitim ve dinlenme tesisi, misafirhane, spor
tesisi ve benzeri sosyal tesislerin muhasebe
uygulamaları, Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü
tarafından 30.12.2005 tarih ve 26039 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan “Kamu
Kurum ve Kuruluşlarınca İşletilen Eğitim ve Dinlenme
Tesisi, Misafirhane, Kreş, Spor Tesisi ve Benzeri Sosyal
Tesislerin Muhasebe Uygulamalarına Dair Esas ve Usuller”
çerçevesinde yürütülmek zorundadır.
Bu Esas ve Usullerin temel amacı, anaokulları, ana
sınıfları ve kreşler ile kamu kurum ve kuruluşlarınca
işletilen eğitim ve dinlenme tesisi, misafirhane, spor
tesisi ve benzeri sosyal tesislerin (zaman zaman topluca
sosyal tesisler şeklinde ifade edilecektir);
·
Hesap ve kayıt düzeninde saydamlığın
sağlanması,
·
Hesap verilebilirlik ve tekdüzenin
sağlanması;
·
Tüm mali işlemlerinin kayıt altına
alınması,
·
Faaliyetlerinin gerçek mahiyetlerine
uygun olarak sağlıklı ve güvenilir bir biçimde
muhasebeleştirilmesi,
·
Mali tablolarının zamanında, doğru,
muhasebenin temel kavramları ve genel kabul görmüş
muhasebe ilkeleri çerçevesinde, yönetimin ve diğer
ilgili kişilerin bilgi ihtiyaçlarını karşılayacak
şekilde hazırlanması ve raporlanmasıdır.
Anaokulları ve ana
sınıfları aşağıda belirtilen muhasebe standartlarını
kullanmak zorundadırlar.
Kamu
kurumlarına ait sosyal tesislerden yıllık gayrisafi
hasılat tutarı 500.000,00 YTL’ yi aşanlar, muhasebe
sistemlerini aşağıda belirtilen ilke, kural ve
standartlara göre kurmak zorundadırlar.
Kapsama dahil her bir
sosyal tesisten yıllık gayrisafi hasılat tutarı
500.000,00 YTL’ nin altında kalanlar da muhasebe
sistemlerini aşağıda belirtilen ilke, kural ve
standartlara göre kurabilirler. Gayri safi hasılat
tutarı 500.000,00 YTL’ yi aşmayanlar aşağıdaki ilke,
kural ve standartlara bağlı kalmakla birlikte gelir ve
gider hesapları dışındaki hesapları kullanmayarak
işletme hesabı esasına göre de kayıtlarını tutabilirler.
Bu tür sosyal tesisler bilanço esasını veya işletme
hesabı esasını seçmekte serbesttirler.
Muhasebe
işlemi;
a)
Karşılıklı
yükümlülük doğuran mübadele ilişkisi,
b)
Bir mal veya
hizmetin karşılıksız olarak başka bir kuruma veya diğer
üçüncü kişilere devri,
c)
Anaokulun,
ana sınıfın ya da sosyal tesisin kendi içinde muhasebe
işlemi olarak değerlendirilmesi gereken ve para
cinsinden ifade edilebilen amortisman hesaplanması,
yeniden değerleme yapılması, stokların kullanılması vb.
şekillerde gerçekleşir.
Anaokulların ve ana sınıflarının her türlü muhasebe
işlemi çift taraflı kayıt sistemine göre kaydedilir.
Sosyal tesislerden bilanço esasına tabi olanların her
türlü muhasebe işlemi çift taraflı kayıt sistemine göre
kaydedilir. İşletme hesabı esasına tabi olan sosyal
tesislerin muhasebe kayıtları ise tek taraflı tutulur.
Personel harcamaları, mal ve hizmet alımları, sermaye
harcamaları ve diğer harcamalar gider, mal ve hizmet
satışları ve diğer tahsilatlar ise gelir kaydedilir.
b) Kayıt
Düzeni ve Kayıt Düzeltmesi
Bilanço
esasında işlemler, yevmiye tarih ve numara sırasına göre
ve maddeler halinde yevmiye defterine kaydedilir;
buradan da usulüne göre büyük defter hesaplarına
sistemli bir şekilde dağıtılır.
Muhasebeleştirme belgesinin yevmiye tarih ve numarası
sütunlarına, gerçekleşen işlemlerin kayda geçirildikleri
tarih ile hesap döneminin başında “1” den başlayıp,
hesap döneminin sonuna kadar devam eden birer numara
verilir. Yevmiye defteri ve büyük defter kayıtlarında da
bu yevmiye numaraları esastır.
Gerçekleşen
işlemler muhasebe fişiyle kaydedilir. Belge olmadan
kayıt yapılmaz. Bir hesabın borcuna kaydedilen tutar
mutlaka başka bir hesap ya da hesapların alacağına
kaydedilir. Yevmiye defterinde her zaman borç ve alacak
eşitliği bulunur.
Mali yılın
başında bir önceki hesap dönemi kapanış bilanço ve
dipnotları esas alınarak açılış bilançosu düzenlenir.
Açılış bilançosuna dayanılarak, açılış yevmiyesinin
kayıtlarını sağlamak üzere bilançodaki tutarlar
düzenlenecek “1” yevmiye numaralı muhasebe fişiyle
ilgili hesaplara borç ve alacak kaydedilir. Açılış
kaydına ilişkin muhasebe fişine, açılış bilançosunun bir
nüshası eklenir. Açılış kaydına esas tutarlar, ilgili
hesap için açılacak büyük deftere aktarıldıktan sonra
işlemlerin kaydına başlanır.
c) Kayıt
Zamanı
Bir ekonomik
değer; yaratıldığında, başka bir şekle
dönüştürüldüğünde, mübadeleye konu edildiğinde, el
değiştirdiğinde veya yok olduğunda muhasebeleştirilir.
Hesaplar mali
yıl esasına göre tutulur. Gelir ve giderler tahakkuk
ettirildikleri mali yılın hesaplarında gösterilir.
Bütün işlemlerin kanıtlayıcı
belgelere dayandırılması zorunludur. Kanıtlayıcı belge,
213 sayılı Vergi Usul Kanununda belirtilen fatura ve
fatura yerine geçen belgeler ile Merkezi Yönetim Harcama
Belgeleri Yönetmeliği’nde
belirtilen belgelerdir.
Bilanço esasına tabi olan sosyal tesislerde
muhasebeleştirme belgesi olarak muhasebe fişi vardır.
Maddi duran
varlıklar maliyet bedeli ile muhasebeleştirilir. Maddi
duran varlıkların maliyet bedeli alış bedeline, vergi,
resim ve harçlar ile diğer doğrudan giderlerin ilave
edilmesi suretiyle bulunur. Alım ve satım işlemlerinde
yapılan indirimler veya herhangi bir nedenle alış bedeli
üzerinden yapılan iadeler, alış bedelinden düşülür.
Maddi duran
varlıkların bütünleyici parçaları ve eklentileri, ilgili
maddi duran varlıkla birlikte değerlendirilir.
Herhangi bir
maliyet yüklenilmeksizin edinilen maddi duran varlıklar,
rayiç değeri ile muhasebeleştirilir. Varlığın rayiç
değeri bilinemiyorsa benzer bir varlığın rayiç değeri
esas alınır.
Anaokulu, ana
sınıfı ya da sosyal tesis faaliyetlerinde kullanılmayan
veya ekonomik bir fayda beklenilmeyen maddi duran
varlıklar, maddi duran varlıklar defterinden çıkarılır
ve gerekli muhasebe kaydı yapılır.
b) Maddi
Duran Varlıklar İçin Yapılan Değer Artırıcı Harcamalar
Maddi duran
varlıklar için sonradan yapılan ve o varlığın değerini,
kullanım süresini, ürün ve hizmet kalitesini, sağlanan
faydayı artıran veya üretilen mal veya hizmetlerin
üretim maliyetini azaltan her türlü maliyet, ilgili
maddi duran varlığın kayıtlı değerine ilave edilir ve
amortisman hesaplamasında dikkate alınır. Bunların
dışında maddi duran varlıklar için yapılan her türlü
normal bakım ve onarım harcamaları gider olarak
kaydedilir.
Anaokullarının, ana sınıflarının ya da sosyal tesislerin
bizzat kendi imkânlarıyla ürettikleri maddi duran
varlıkların üretimi için yapılan giderler, işlem
tarihindeki maliyet bedeli üzerinden ilgili varlık
hesaplarına kaydedilir.
Amortisman, iktisat biliminde sermayenin kar ile
yenilenmesi anlamında kullanılmaktadır. Bu kullanım ile
iktisadi değerlerin, sermayenin korunması yoluyla
ekonomiye yeniden kazandırılması amaçlanmaktadır.
Tahakkuk Esaslı Devlet
Muhasebesinde Amortisman,
bir varlığın maliyetinin, öngörülen hizmet süresi
boyunca dönemlere dağıtılması şeklinde tanımlanmıştır.
TMS-9’da Amortisman,
bir varlığın öngörülen hizmet süresi boyunca artık
değerinden sonraki elde edilme maliyetinin dönemlere
dağıtılmasıdır. Dönem amortismanı, ilgili olduğu
muhasebe döneminin gelirinden dolaysız veya dolaylı
olarak indirilir şeklinde tanımlanırken,
TMS-8‘de
duran
varlıklarda kullanılma ve teknolojik gelişmeler
sonucunda eskime, yıpranma ve demode olma şeklinde
beliren değer azalışlarıdır. Diğer bir ifade ile
amortismana tabi tutarın hizmet süresine sistemli bir
biçimde dağıtımıdır şeklinde tanımlanmıştır.
Vergi Usul Kanunu’nun
21.01.1983 tarih ve 2791 sayılı Kanunun
6. maddesi ile değişik “Amortisman Mevzuu” başlıklı 313.
maddesinde, amortisman ile ilgili, “İşletmede bir yıldan
fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten
düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269'uncu madde
gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi
kıymetlerin, (bunlar; 1.Gayrimenkullerin mütemmim
cüzleri ve teferruatı; 2. Tesisat ve makinaler; 3.
Gemiler ve diğer taşıtlar; 4. Gayrimaddi haklardır.)
alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin
birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin,
Bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesi amortisman
mevzuunu teşkil eder.” şeklinde bir tanımlamaya
gidilmiştir.
Sermaye Piyasası Kanununda
amortisman, “Duran varlıklarda,
kullanımdan belli bir sürenin geçmesinden ve teknolojik
gelişmeler nedeniyle varlığın demode olmasından dolayı
ortaya çıkabilecek eskime, yıpranma ve tükenme
şeklindeki değer kayıplarını dikkate alarak, duran
varlıkların faydalı ömürlerini tahmin etmek ve bu süre
içinde söz konusu varlıkların elde etme maliyetini gider
olarak muhasebeleştirmektir.” (Seri:XI, No:1, Madde 38),
şeklinde tanımlanmaktadır.
Yukarıdaki tanımlardan
anlaşılacağı gibi amortisman, maddi duran varlık
bedellerinin giderleştirilmesi için kullanılır. Maliye
Bakanlığı’nca aksi kararlaştırılmadıkça, anaokullarda,
ana sınıflarda, kreşlerde ve kamu kurumlarınca işletilen
sosyal tesislerde,
amortismanlar maddi duran varlığın
edinildiği dönemin sonunda ve % 100 oranında uygulanır.
Bu işlem sonucunda amortismana tabi maddi duran varlık
tamamen giderleştirilerek yok edilmiş olur.
5.
Gayrisafilik Esası
Gelir ve giderler, herhangi bir düzenleme veya standart
ile aksi kararlaştırılmadıkça netleştirilmeden
kaydedilmelidir.
6. Raporlama
Birimi
Her bir
anaokulu, ana sınıfı, kreş ve sosyal tesis raporlama
birimidir.
Kamu kurum ve kuruluşlarına bağlı sosyal tesislerin mali
raporları bu kurumların merkezinde konsolide edilir ve
belirlenen sürelerde Maliye Bakanlığına gönderilir.
Erkan KARAARSLAN
Maliye Bakanlığı
Muhasebat Kontrolörü
www.erkankaraarslan.org
(Özgeçmiş)
02.07.2008
|
