|
ŞİRKET BİRLEŞMELERİNDE
KURUMLAR VERGİSİ İNDİRİMİ
Dünyada gerçekleşen ekonomik
kriz nedeniyle dünyanın bir çok ülkesiyle birlikte kendi
ülkemizde de şirketler zor duruma düşerek finans
sıkışıklığı yaşamaktadırlar. Bir çok işletme iflas etmiş
bir çoğu da zor duruma düşmüştür. Yaşanan ekonomik
krizin etkilerinin de ne kadar devam edeceği
bilinmemektedir. Ülkeler dünyada yaşanan bu global krizi
en az krizle atlatmak için çeşitli önlem paketleri
açılamakta ve uygulamaya sokmaktadırlar.
Ülkemizde de yaşanan bu ekonomik krizin etkileri
çıkarılan önlem paketleri ile hafifletilmeye
çalışılmaktadır. Bu önlem paketlerinin içeriğinde
çeşitli kanunlarla birlikte vergi kanunlarında yapılan
değişikliler de yer almaktadır. Vergi kanunlarında
yapılan değişikler teşvik,indirim, istisna v.b
olmaktadır.
www.muhasebenet.net
Bu vergi teşviklerinden biri de , daha önce kurumlar
vergisi kanunun da olan birleşme müessesinde yapılan
geçici düzenleme olmuştur. Bu düzenleme ile KOBİ diye
tanımladığımız (5838 sayılı kanunla ölçüleri
belirtilmiş) ticari işletmelerin 31.12.2009 tarihine
kadar, kendi aralarında yapacakları birleşmeler de
Bakanlar Kurulu kurumlar vergisi oranını %75’e kadar
indirimli uygulatmaya yetkili kılınmıştır.
Bu yazımız da KOBİ diye tanımladığımız işletmelerin
kanunda belirtilen hangi şartlarda birleşmeleri halinde
indirimli kurumlar vergisi oranından yararlanacağını
inceleyeceğiz.
Birleşme müessesi, kurumlar vergisi kanunumuzda
mevcuttu. 18.02.2009 tarihinde kabul edilen ve
28.02.2009 tarihinde resmi gazetede yayımlanan 5838
sayılı kanun ile yapılan düzenleme ile birleşme
neticesinde, kanunda belirtilen süre ile kurumlar
vergisinde vergi indirimi getirilerek, hem ekonomik
krizin etkisi azaltılmak amaçlanmış hem de daha cazip
hale getirilmeye çalışılmıştır.
BİLEŞME ŞARTLARI
1) Birleşen kurum birleşilen kurumun sabit kıymetlerini
ve diğer kıymetlerini kanunda belirtilen ölçülerdeki
bedelleri veya değerleme ölçüleri ile bütün halinde
(küllü halefiyet) alması ve bilançosuna eklemesi
gerekir.
2) Birleşme nedeniyle ortaya çıkan kazançlar birleşme
tarihi itibari ile birleşilen şirketin sermayesine
eklenmesi gerekir.
3) Birleşilen kurum, birleşen kurumun tahakkuk etmiş ve
edecek vergi borçlarını ödeyeceğini ve ödevlerini yerine
getireceğini, birleşen kurumun vergi dairesine vereceği
bir taahhütname ile taahhüt edecektir.
4) Birleşilen ve birleşen kurum 01.4.2009 tarihinden
önce verdiği son aylık bildirgedeki kişilerin
toplamından az olmamak üzere, birleşme sonrasında üç yıl
süre ile aylık ortalama istihdam sağlaması gerekir.
Bunu örneklendirmemiz gerekirse; yukarıdaki tarihten
önce verilen son aya ait bildirgelerde birleşilen
kurumun kişi sayısı 25 birleşen kurum kişi sayısı 33 ise
üç yıl süre ile aylık ortalama 58 kişi istihdam
sağlanması gerekir.
Yukarıda saydığımız bu şartların gerçekleşmesi durumunda
birleşme işlemlerinden doğan kazançlar kurumlar
vergisinden müstesnadır.
Birleşme nedeniyle birleşen kurumun birleşme tarihinde
sona eren hesap döneminde elde ettiği kazançlar ile
birleşilen kurumun birleşme tarhindeki hesap dönemi
dahil üç hesap dönemi elde ettiği kazançlara indirimli
kurumlar vergisi vergisi uygulanır.
Birleşilen kurumun indirimli kurumlar vergisi
uygulamasının sona erdiği yıldan
sonraki üçüncü yılın sonuna kadar, birleşme,
devir,bölünme ve hisse değişimi gibi işlemlere tabi
tutulması (kobilerin 31.12.2009 a kadar kendi aralarında
yapacakları işemler hariç olmak üzere) ile tasfiye veya
sermaye azaltımına gitmesi durumundan indirimli kurumlar
vergisi uygulaması nedeniyle zamanından alınamayan
vergiler, gecikme faizi ile birlikte geri alınır.
Birleşen kurumların birleşme tarihi itibari ile öz
sermaye tutarını geçmeyen zararları
aşağıdaki şartların gerçekleşmesi halinde indirim konusu
yapılabilir.
a) Son beş yıla ilişkin kurumlar vergisi
beyannamelerinin kanunî süresinde verilmiş olması,
b) Devralınan kurumun faaliyetine devir veya bölünmenin
meydana geldiği hesap döneminden itibaren en az beş yıl
süreyle devam edilmesi şartı ile,
Birleşen kurumdan devralınan amortismana tabi iktisadi
kıymetler üzerinden
birleşilen kurum tarafından, kalan süreleri ve birleşen
kurumun kayıtlarındaki değerler dikkate alınarak,
amortisman ayrılmaya devam edilir. Ancak; birleşen
kurumdan devralınan varlıklar devir alındığı değerlerin
altında satılırsa oluşan zararlar birleşilen kurumun
kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu
yapılamaz. Kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate
alınır. Matraha dahil edilir.
Kurumlar vergisi kanununa göre, kurumların iki yıl süre
ile ellerinde tuttukları gayrimenkuller ile iştirak
hisselerinin satışından doğan kazaçların %75’ i kurumlar
vergisinden istisna edilmiştir. Birleşmeden sonra bu
istisnanın uygulanabilmesi için, birleşen kurumdan
devralınan gayrimenkuller ile iştirak hisseleri,kurucu
senetleri,intifa senetleri ile rüçhan haklarının satışı,
indirimli kurumlar vergisi uygulanan hesap döneminden
sonra gerçekleşmelidir.
Ekrem YAMAN
SMMM
www.muhasebenet.net
26.06.2009 |
