|
SEBZE VE MEYVELER İLE YETERLİ ARZ VE
TALEP DERİNLİĞİ BULUNAN DİĞER
MALLARIN TİCARETİNİN DÜZENLENMESİ
HAKKINDA KANUN
Kanun No. 5957
Kabul Tarihi:
11/3/2010
Amaç
ve kapsam
MADDE 1 –
(1) Bu
Kanunun amacı, sebze ve meyveler ile
arz ve talep derinliğine göre
belirlenecek diğer malların
ticaretinin kaliteli, standartlara
ve gıda güvenilirliğine uygun olarak
serbest rekabet şartları içinde
yapılmasını, malların etkin şekilde
tedarikini, dağıtımını ve satışını,
üretici ve tüketicilerin hak ve
menfaatlerinin korunmasını, meslek
mensuplarının faaliyetlerinin
düzenlenmesini, toptancı halleri ile
pazar yerlerinin çağdaş bir sisteme
kavuşturulmasını ve işletilmesini
sağlamaktır.
(2) Bu
Kanun, sebze ve meyveler ile arz ve
talep derinliğine göre belirlenecek
diğer malların her ne şekilde olursa
olsun alımı, satımı ve devri ile
toptancı halleri ve pazar yerlerinin
kuruluş, işleyiş, yönetim ve
denetimine ilişkin usul ve esasları,
uygulanacak yaptırımları ve
bakanlıklar, belediyeler ile diğer
idarelerin görev, yetki ve
sorumluluklarını kapsar.
Tanımlar
MADDE 2 –
(1) Bu
Kanunun uygulanmasında;
a)
Bakanlık: Sanayi ve Ticaret
Bakanlığını,
b)
Belediye:
10/7/2004 tarihli ve 5216
sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu
ile 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı
Belediye Kanununa tabi belediyeleri,
c)
Belediye toptancı hali:
Belediyelerce kurulan toptancı
hallerini,
ç) Hal
hakem heyeti: Üreticiler ile meslek
mensupları arasında veya meslek
mensuplarının kendi aralarında çıkan
uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla
il veya ilçe merkezlerinde
oluşturulan heyetleri,
d) Hal
rüsumu: Malları satın alanlarca
toptan satış bedeli üzerinden ödenen
meblağı,
e)
İlgili bakanlıklar: İçişleri
Bakanlığı ile Tarım ve
Köyişleri
Bakanlığını,
f)
Komisyoncu: Malların toptan satışı
amacıyla kendi adına ve başkası
hesabına komisyon esası üzerinden
çalışan meslek mensuplarını,
g)
Künye: Malların üretim yerini,
cinsini, miktarını, hangi üretici ve
işletmeye ait olduğunu, varsa
sertifika bilgilerini ve Bakanlık
ile Tarım ve
Köyişleri Bakanlığınca uygun
görülecek diğer hususları ihtiva
eden barkodlu
etiketi veya bu bilgileri içeren
belgeyi,
ğ) Mal:
Ticarete konu sebze ve meyveler ile
arz ve talep derinliğine göre
belirlenecek et ve et ürünleri, süt
ve süt ürünleri, su ve su ürünleri,
bal ve yumurta gibi diğer gıda
maddeleri ile kesme çiçek ve süs
bitkilerini,
h)
Meslek kuruluşları: Türkiye Odalar
ve Borsalar Birliği, Türkiye Esnaf
ve Sanatkârları Konfederasyonu ile
Türkiye Ziraat Odaları Birliğini,
ı)
Meslek mensubu: Malların ticaretiyle
iştigal eden ilgili meslek odalarına
kayıtlı kişileri,
i) Özel
toptancı hali: Gerçek veya tüzel
kişiler tarafından kurulan toptancı
hallerini,
j)
Pazar yerleri: Belediyelerce tespit
edilecek yer ve günlerde kurulan
üretici ve semt pazarlarını,
k)
Pazarcı: Mallar ile belediyece
müsaade edilen diğer gıda ve ihtiyaç
maddelerini semt pazarlarında
doğrudan tüketicilere perakende
olarak satan meslek mensuplarını,
l)
Perakendeci: Malları toptan temin
ederek doğrudan tüketicilere
perakende olarak satan meslek
mensuplarını,
m) Semt
pazarı: Üreticiler ve pazarcılar
tarafından satışa sunulan mallar ile
belediyece müsaade edilen diğer gıda
ve ihtiyaç maddelerinin doğrudan
tüketicilere perakende olarak
satıldığı açık veya kapalı pazar
yerlerini,
n)
Toptancı hali: Bu Kanunda yer alan
asgarî koşulları taşıyan projeler
çerçevesinde belediyeler ile gerçek
veya tüzel kişiler tarafından
kurulan, malların ayrı
ayrı
yahut birlikte toptan alım ve satımı
ile kaydının yapıldığı yerleri,
o)
Toptancı hal konseyi: Malların
ticaretinin bu Kanuna uygun olarak
yapılmasının sağlanması hususunda
görüş alışverişinde bulunmak ve
alınacak önlemleri tespit etmek
amacıyla ilgili kurum ve
kuruluşların temsilcilerinden oluşan
konseyi,
ö)
Toptan satış miktarı: Bakanlıkça
belirlenen mal miktarlarını,
p)
Tüccar: Malların toptan satışı
amacıyla kendi adına ve hesabına
çalışan meslek mensuplarını,
r)
Üretici: Malları üretenleri,
s)
Üretici örgütü: Üreticilerce kurulan
ve Bakanlıktan üretici örgütü
belgesi almış olan tüzel
kişilikleri,
ş)
Üretici pazarı: Üreticilerin kendi
ürettikleri malları perakende olarak
doğrudan tüketicilere sattıkları
açık veya kapalı pazar yerlerini,
ifade
eder.
Toptancı hallerinin kurulması ve
kapatılması
MADDE 3 –
(1)
Toptancı halleri; imar planlarında
belirlenmiş alanlarda, halin
sınıfına, büyüklüğüne ve işlem
hacmine göre yönetmelikle belirlenen
müzayede, depolama, tasnifleme ve
ambalajlama tesisleri ile
laboratuvar
ve soğuk hava deposu gibi diğer
asgarî koşulları taşıyan projeler
çerçevesinde gerçek veya tüzel
kişiler ile belediye sınırları
içinde belediyeler, büyükşehir
belediye sınırları içinde büyükşehir
belediyeleri tarafından kurulur.
Gerçek veya tüzel kişiler tarafından
toptancı hali kurulması ilgili
belediyenin iznine tabidir.
(2)
Halin kuruluşu, en geç bir ay içinde
ilgili belediye tarafından Bakanlığa
bildirilir.
(3)
Toptancı hallerinin kuruluşunda ve
başka bir alana taşınmasında;
malların arz ve talep derinliğinin
bulunması, üretici ve tüketicinin
korunması, toptancı hali sayısı ve
bunların birbirlerine yakınlığı,
üretici yoğunluğu ve tüketici
piyasasının büyüklüğü, toptancı hali
kurulacak yerin coğrafi konumu,
mesken ve işyerlerine, gıda
güvenilirliği bakımından risk
oluşturan tesis ve benzeri yerlere
uzaklığı ve ulaşım imkânları ile
toptancı halinin çevreye, altyapıya
ve trafiğe getireceği yükler dikkate
alınır.
(4)
Şehir içinde kalan, çevreye,
altyapıya ve trafiğe yük getiren,
ulaşım imkânları ve alan büyüklüğü
yetersiz olan ve uygun çalışma
ortamı bulunmayan toptancı halleri
başka bir alana taşınabilir.
(5)
İmar planlarında toptancı hal yeri
olarak belirlenmiş alanlar başka bir
amaçla kullanılamaz ve bu alanların
çevresi toptancı halinin faaliyetini
engelleyecek veya insan sağlığına
zarar verecek şekilde iskâna
açılamaz.
(6)
İmar planında toptancı hal yeri
olarak belirlenmiş alanlarda bulunan
mülkiyeti Hazineye ait taşınmazlar
toptancı hali kurulmak üzere;
belediyelere bedelsiz olarak,
üretici örgütlerine
2/7/1964
tarihli ve 492 sayılı Harçlar
Kanununun 63 üncü maddesinde yer
alan harca esas değeri, diğer gerçek
veya tüzel kişilere ise rayiç bedeli
üzerinden doğrudan satış yoluyla
devredilir. Bu şekilde devredilen
yerlerin, amacı dışında
kullanılması, hukuken geçerli bir
mazeret olmaksızın belirlenen sürede
tesisin inşaatına başlanılmamış
olması, inşaatı tamamlanmamış olması
veya inşaatı tamamlanmasına rağmen
faaliyete geçmemiş olması hâllerinde
geri alınacağına yönelik olarak tapu
kütüğüne şerh konulur ve bu
şartların gerçekleşmesi durumunda
taşınmazlar geri alınır.
(7)
İmar planında toptancı hal yeri
olarak belirlenmiş alanlarda özel
mülkiyete ait arazilerin bulunması
halinde, bu araziler
rızaen
satın alma veya kamulaştırma yolu
ile iktisap edilir. Bu yerler için
kamu yararı kararı ilgili belediye
tarafından verilir. Kamulaştırma
işlemleri, belediyeler tarafından
yürütülür. Özel toptancı halleri
için yapılan kamulaştırma
işlemlerinde kamulaştırma bedeli
işletmeci tarafından belediyeye
ödenir.
(8)
İmar planlarında ayrılmış hal
yerleri toptancı hali kurulmak üzere
belediyeler tarafından yap-işlet,
yap-işlet-devret ve üst hakkı tesisi
modelleri ile gerçek veya tüzel
kişilere devredilebilir.
(9) Bu
maddede öngörülen şartları
taşımadığı Bakanlık veya belediyece
tespit edilen toptancı halleri
belediyece kapatılır. Halin
kapatılışı, en geç bir ay içinde
ilgili belediye tarafından Bakanlığa
bildirilir.
(10)
Toptancı hallerinin kurulmasına ve
kapatılmasına ilişkin usul ve
esaslar, ilgili bakanlıkların uygun
görüşleri ve meslek kuruluşlarının
görüşleri alınarak Bakanlıkça
çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Toptancı haline bildirim, malların
toptan ve perakende alım satımı
MADDE 4 –
(1)
Aşağıda belirtilen mallar bildirime
tabidir:
a)
Sınaî üretimde kullanılmak üzere
satın alınan mallar.
b)
İhraç edilmek üzere satın alınan
mallar.
c)
İlgili mevzuatı çerçevesinde ithal
edilen mallar.
ç)
1/12/2004
tarihli ve 5262 sayılı Organik Tarım
Kanunu kapsamında organik tarım
faaliyetleri esaslarına uygun olarak
üretilen ham, yarı mamul veya mamul
haldeki sertifikalı ürünler.
d)
Üretici örgütlerince toptancı hali
dışında satılan mallar.
e)
Üreticilerce perakende olarak
doğrudan tüketicilere satılan
mallar.
f) İyi
tarım uygulamaları kapsamında
sertifikalandırılan ürünler.
g)
Fatura veya müstahsil makbuzu ile
üreticilerden satın alınan mallar.
(2)
Toptancı haline bildirim, Bakanlıkça
belirlenecek usul ve esaslar
çerçevesinde birinci fıkranın (a),
(b), (ç), (d), (e), (f) ve (g)
bentlerinde belirtilen malların
üretildiği yerdeki toptancı haline,
(c) bendinde belirtilen malların ise
malın girdiği gümrük kapısının
bulunduğu yerdeki toptancı haline
yapılan beyan işlemidir.
(3)
Toptancı hali bulunmayan yerlerde
hale bildirim işlemleri Bakanlıkça
tespit edilecek belediye toptancı
haline yapılır.
(4)
Henüz satışa konu olmayan ve
depolarda muhafaza edilmek üzere
gönderilen ya da buralarda muhafaza
edilen mallar da üretildiği yerdeki
toptancı haline bildirilir.
(5)
Malların toptan alım ve satımı
toptancı hallerinde yapılır. Ancak,
bu maddenin birinci fıkrasının (a),
(b), (c), (ç), (d) ve (f)
bentlerinde belirtilen toptan alım
ve satımlar ile perakende ya da
toptancı halinde toptan olarak
satmak veya münhasıran kendi
tüketiminde kullanmak üzere fatura
veya müstahsil makbuzu ile
üreticilerden yapılan toptan alımlar
toptancı haline bildirilmek kaydıyla
toptancı hali dışında da
yapılabilir. Elektronik ticaret
yoluyla yapılan satışlar da bu madde
kapsamındadır.
(6)
Malların perakende satışını
yapanlar, bunların toptancı halinden
satın alındığını veya toptancı
haline bildirildiğini belgelemek
zorundadır.
(7)
Herhangi bir toptancı halinden satın
alındığı veya herhangi bir toptancı
haline bildirildiği belgelenen
malların satışı engellenemez, bu
mallar üzerinden mükerreren hal
rüsumu alınamaz ve bunlar toptancı
haline girmeye zorlanamaz.
(8)
Toptancı hallerinde veya üretici
örgütlerine satılan zirai ürün
bedelleri üzerinden
31/12/1960
tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi
Kanununun 94 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (11) numaralı bendi
uyarınca yapılacak vergi
tevkifat
oranı, ticaret borsalarında tescil
ettirilerek satın alınan zirai ürün
bedelleri üzerinden yapılan
tevkifat
oranı olarak uygulanır.
(9)
Bakanlıkça, piyasada yeterli arz ve
talep derinliği bulunduğu belirlenen
diğer mallar hakkında da bu Kanun
hükümleri uygulanır.
(10)
Belediyeler, malların toptan ve
perakende alım satımına ilişkin
hükümlerin uygulanmasını sağlamak
amacıyla gerekli her türlü önlemi
almakla yükümlüdür.
Üretici örgütleri, komisyoncular,
alıcı ve satıcılar
MADDE 5 –
(1)
Üreticilerce kurulan tüzel
kişilikler, Bakanlıktan üretici
örgütü belgesi almak kaydıyla
üretici örgütü olarak kabul edilir.
(2)
Üretici örgütleri, ortak veya
üyeleri ile ortak veya üyeleri
dışındaki üreticiler ile diğer
üretici örgütlerine ait malların
toptan veya perakende olarak alım ve
satımını yapabilirler.
(3)
Komisyoncular, alıcı ve satıcı
arasında aracılık etmek, onların
haklarını gözetmek, meslekî bilgi ve
deneyimlerine dayanarak piyasanın
durumu hakkında en doğru bilgileri
aktarmak ve piyasanın oluşumuna
katkı sağlamakla görevlidir.
(4)
Komisyoncular aracılık faaliyetleri
sırasında kendi kusurlarından
kaynaklanan veya kötü niyete dayanan
her türlü eylemlerinden sorumludur.
Komisyoncuların sorumluluklarını
düzenleyen diğer mevzuat hükümleri
saklıdır.
(5)
Komisyoncuların satış bedeli
üzerinden alacakları komisyon oranı,
yüzde sekizi aşmamak üzere
taraflarca serbestçe tespit edilir.
Bakanlık bu oranı yarıya kadar
indirmeye yetkilidir. Fiilen
aracılık hizmeti verilmedikçe
komisyon ücreti alınamaz.
(6)
Komisyoncular teslim aldıkları
malları cinslerine, doğal
özelliklerine, standartlarına, gıda
güvenilirliğine ve kalitesine
ilişkin şartlara göre özenle korumak
ve gerekli bilgileri vermek, kanunî
kesintileri satış bedelinden
düştükten sonra mal bedelini satış
tarihinden itibaren on beş iş günü
içinde üreticiye veya üretici
örgütüne ödemek zorundadır.
(7)
Teslim alınan malların satış bedeli
ile satın alınan malların alış
bedelinden kanuni kesintiler dışında
başka bir kesinti yapılamaz.
(8)
Malların toptan satışı; üreticiler,
üretici örgütleri, komisyoncular ve
tüccarlar tarafından yapılır.
(9)
Hiçbir ayrım yapılmaksızın bütün
gerçek veya tüzel kişiler, toptan
satış miktarından az olmamak
kaydıyla toptancı hallerinden mal
satın alabilir.
(10)
Üreticiler ve üretici örgütleri
hariç, sekizinci fıkrada sayılan
kişiler toptancı halleri içinde
kendi aralarında mal alamaz, satamaz
veya devredemez.
(11)
Perakende satış yapan üreticiler ile
toptan veya perakende satış yapan
diğer satıcılar; malları cinsine,
doğal özelliklerine, kalite ve
standartlarına göre sınıflandırmak,
gıda güvenilirliğine, teknik ve
hijyenik şartlara uygun olarak
ürünün özelliğine göre satışa sunmak
ve satışa sunulan malların
izlenebilirliğine yönelik bilgileri
içeren ve Bakanlık ile Tarım ve
Köyişleri
Bakanlığınca belirlenecek teknik
özelliklere sahip künyelerin kap
veya ambalajlarının üzerinde
bulundurulmasını sağlamak
zorundadır.
(12)
Mal bedelinin tam ve zamanında
üreticiye ve üretici örgütüne
ödenmesine ilişkin ispat yükümlülüğü
meslek mensuplarına aittir.
(13)
Bakanlık, gerekli görülmesi hâlinde,
tarafların haklarının korunması ve
yükümlülüklerinin tespit edilmesi,
sözleşmelerin tarafların aleyhine
dengesizliğe yol açmayacak ve iyi
niyet kurallarına uygun düşecek
biçimde düzenlenmesinin sağlanması
amacıyla, üreticiler ile meslek
mensupları arasında veya meslek
mensuplarının kendi aralarında
yaptığı alım satım işlemlerini
düzenleyen sözleşmelerde bulunması
gerekli asgarî şartları ve bilgileri
belirlemeye yetkilidir.
(14)
Üretici örgütlerinin asgarî ortak
veya üye sayıları ile bunların
niteliklerine, taşıması gereken
asgarî şartlara,
ilgilendirilecekleri toptancı
hallerine, yapacakları satışlara,
sorumluluklarına, üretici örgütü
belgesinin verilmesine ve iptaline,
meslek mensuplarında aranılacak
niteliklere, aracılık
faaliyetlerine, haklarına, uymakla
yükümlü oldukları kurallara ve
üretici örgütleri ile meslek
mensuplarına dair diğer hususlara
ilişkin usul ve esaslar ilgili
bakanlıkların uygun görüşleri ve
meslek kuruluşlarının görüşleri
alınarak Bakanlıkça çıkarılacak
yönetmelikle düzenlenir.
Serbest rekabet şartlarının
korunması ve standardizasyon
MADDE 6 –
(1)
Fiyatların, malların arz ve talebine
bağlı olarak serbest rekabet
şartlarına göre oluşması esastır.
(2)
Meslek mensupları, serbest rekabeti
engellemek amacıyla kendi aralarında
veya üreticilerle ticarî anlaşmalar
yapamaz, uyumlu eylemde bulunamaz ve
hâkim durumlarını kötüye kullanamaz.
(3)
Bakanlık ve belediyeler, serbest
rekabetin ortadan kaldırılmasına,
engellenmesine ve bozulmasına
yönelik eylemleri önlemek için
gereken tedbirleri almakla görevli
ve yetkilidir.
7/12/1994 tarihli ve 4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında
Kanunun ilgili hükümleri saklıdır.
(4)
Üretici ve tüketicilerin hak ve
menfaatlerinin korunması ve piyasada
açıklığın sağlanması amacıyla,
toptancı hallerinde alım satıma konu
olan malların cins, miktar ve
fiyatları ile Bakanlıkça uygun
görülecek diğer hususlar, toptancı
hallerince elektronik ortamda
kayıtları tutularak uygun görülen
sistem ve araçlarla kamuoyuna
duyurulur.
(5)
Ticarete konu malların ayıklanması,
sınıflandırılması, hazırlanması,
ambalajlanması, işaretlenmesi ve
etiketlenmesine; taşıma ve
muhafazasında kullanılan kap ve
nakil vasıtalarına; gıda
güvenilirliğine ve kalitesine
ilişkin standartlar ilgili mevzuatı
çerçevesinde hazırlanıp mecburî
uygulamaya konulur.
Pazar yerleri
MADDE 7 –
(1)
Semt pazarları, tüketici piyasasının
büyüklüğü, ulaşım imkânları, semt
pazarı sayısı ve bunların
birbirlerine yakınlığı ile semt
pazarının çevreye, altyapıya ve
trafiğe getireceği yükler ile can ve
mal güvenliği riski göz önünde
bulundurularak belediyelerce
kurulur.
(2)
Semt pazarında bulunan toplam satış
yeri sayısının en az yüzde yirmisi
özel satış yeri olarak üreticilere
ayrılır. Ayrılan satış yerlerine
üreticilerden yeteri kadar talep
olmaması veya boşalan satış
yerlerinin doldurulamaması hâlinde
diğer talep sahiplerine de tahsis
yapılabilir.
(3)
Üretici pazarları, yörede
yetiştirilen mal miktarı ve çeşidi,
üretim sezonu ile üretici ve
tüketici talepleri dikkate alınarak
semt pazarlarının kurulduğu günlerle
aynı olmamak şartıyla belediyelerce
kurulur.
(4)
Üreticiler, pazar yerlerinde kendi
ürettikleri mallar dışında ve toptan
satış miktarının iki katından az
olmamak üzere belediyelerce
belirlenen miktarın üzerinde satış
yapamaz.
(5)
Belediyeler, modern pazar yerleri
kurmak, pazar yerlerinde malların
hijyenik şartlarda satışa
sunulmasını sağlayıcı uygun çalışma
ortamını oluşturmak ve altyapı ile
çevre düzenlemelerini yapmak,
tüketicinin korunmasına yönelik
tedbirleri almak ve gerekli
denetimleri yapmakla görevlidir.
(6)
Pazar yerlerinin kurulması ve
kapatılmasına, işleyiş, yönetim ve
denetimine, üretici ve pazarcılarda
aranılacak niteliklere, bunların
çalışmalarına, yapacakları
satışlara, haklarına, uymakla
yükümlü bulundukları kurallara ve
faaliyetlerinin yürütülmesine dair
diğer hususlara ilişkin usul ve
esaslar ilgili bakanlıkların uygun
görüşleri alınarak Bakanlıkça
çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Hal
rüsumu
MADDE 8 –
(1)
Toptancı halinde satılan mallardan
yüzde bir, toptancı hali dışında
satılan mallardan yüzde iki oranında
hal rüsumu tahsil edilir. Ancak,
üretici örgütlerince toptancı
halinde satılan mallar ile toptancı
haline bildirimde bulunmak şartıyla
4 üncü maddenin birinci fıkrasının
(a), (b), (ç), (d), (e) ve (f)
bentlerinde belirtilen mallardan hal
rüsumu alınmaz. Bakanlar Kurulu,
Bakanlığın teklifi üzerine hal
rüsumu oranlarını, değişen piyasa
şartlarına göre, genel olarak veya
mal bazında uygulanmak üzere yüzde
doksanına kadar azaltmaya veya
artırmaya yetkilidir.
(2) 4
üncü maddenin birinci fıkrasının (a)
bendinde belirtilen malların
sınai
üretimde kullanılmayan, (b) bendinde
belirtilen malların ise ihraç
edilmeyen kısmından birinci fıkraya
göre hal rüsumu alınır.
(3)
Gıda güvenilirliği ve kalitesi
analizleri, Tarım ve
Köyişleri
Bakanlığınca yetkilen-dirilmiş kamu
laboratuvarlarında veya özel
laboratuvarlarda yapıldığı
belgelenen mallar üzerinden alınacak
hal rüsumu, yarısı oranında alınır.
(4) Hal
rüsumu, yeterli hizmet altyapısına
sahip bankalar nezdinde malın
üretildiği yerdeki toptancı halinin
bağlı olduğu belediye veya
işletmecisi adına açılacak hesaba
beş iş günü içinde yatırılır. Bu
hesapta toplanan tutarın yüzde
yetmiş beşi, malın tüketime
sunulduğu yerdeki toptancı halinin
bağlı olduğu belediye veya
işletmecisi adına açılacak hesaba
aylık olarak izleyen ayın beşinci
gününe kadar aktarılır. Bakanlar
Kurulu, Bakanlığın teklifi üzerine,
bu oranı değiştirmeye yetkilidir.
(5)
Malın üretildiği veya tüketildiği
yerde toptancı hali bulunmaması veya
birden fazla toptancı halinin
bulunması durumunda hal rüsumu,
Bakanlıkça belirlenecek toptancı
halinin bağlı olduğu belediye veya
işletmecisi adına açılacak hesaba
yatırılır veya aktarılır.
(6)
Dördüncü fıkra uyarınca belediye
toptancı halinin bağlı olduğu
belediye hesabında biriken tutarlar,
ilgili belediyeye gelir olarak
kaydedilir ve bu şekilde gelir
olarak kaydedilen tutarların en az
yüzde onu toptancı halinin temizlik,
güvenlik, aydınlatma, bakım ve
onarım ihtiyaçlarının karşılanması
ve kapasitesinin arttırılması,
ihtiyaç duyulan bilgi işlem
sisteminin kurulması ve lüzumlu
diğer teknik donanımın sağlanması,
soğuk hava deposu,
laboratuvar,
tasnif ve ambalajlama ile diğer
ortak tesislerin kurulması ve
işletilmesi için harcanmak üzere,
izleyen yıl belediye bütçesine
ödenek olarak konulur. Bu şekilde
ayrılan ödenekler amacı dışında
kullanılamaz.
(7)
Dördüncü fıkra uyarınca özel
toptancı hali işletmecisi hesabında
biriken tutarların yarısı aylık
olarak izleyen ayın beşinci gününe
kadar ilgili belediyeye ödenir.
(8) Bu
Kanun hükümlerine aykırı olarak;
a)
Toptancı haline bildirilmeden
toptancı hali dışında toptan alınıp
satılan,
b)
Sınaî üretimde kullanılmak veya
ihraç edilmek üzere satın alınıp bu
maddenin ikinci fıkrasına aykırı
olarak iç piyasada satışa sunulan,
c)
Toptancı halinden satın alınmadan
veya toptancı haline bildirilmeden
perakende satılan,
ç)
Miktarına, değerine, üretim şekline
veya künyesinde belirtilen diğer
hususlara ilişkin gerçeğe aykırı
beyanda bulunulan,
mallar
için hal rüsumu, tespitin yapıldığı
yerdeki toptancı halinde bir önceki
gün o mallar için oluşan birim
fiyatların en yükseği esas alınarak
belirlenen toptan satış bedelinin
yüzde yirmi beşi oranında cezalı
olarak alınır. Hal rüsumunun cezalı
olarak alınmasına belediye
encümenince karar verilir. Cezalı
hal rüsumu tahsil edilen mallar için
önceden ödenen hal rüsumu varsa
cezalı tahsil edilecek hal
rüsumundan mahsup edilir.
(9)
Cezalı hal rüsumundan, malları
taşıyan nakliyeciler ya da
depolayanlar mal sahibiyle birlikte
müteselsilen
sorumludur.
(10)
Cezalı tahsil edilen hal rüsumları
belediyece ayrı bir hesapta tutulur.
Bu hesapta toplanan tutarın yarısı
her ayın sonunda tespit ve/veya
yakalama eylemine bizzat ve fiilen
katılan kamu görevlilerine ikramiye
olarak ödenir. Ancak, kamu
görevlisine ödenen ikramiyenin
tutarı olay başına (2.000) ve yılda
(90.000) gösterge rakamının memur
aylık katsayısı ile çarpımı
sonucunda bulunacak tutarı geçemez.
Hesapta kalan kısım ise belediyeye
gelir olarak kaydedilir.
Toptancı hallerinin yönetimi
MADDE 9 –
(1)
Belediye toptancı halleri, belediye
teşkilatı bünyesinde norm kadro ilke
ve standartlarına uygun olarak
kurulan toptancı hal yönetim birimi
tarafından yönetilir. Hal yönetim
birimi, hal yöneticisi ile mevcut
zabıta personeli arasından
görevlendirilen hal zabıtası ve
diğer personelden oluşur.
(2)
Belediyeler, hal yönetim birimine
bağlı olarak münhasıran toptancı
hali ve bu çerçevedeki denetim
hizmetlerinin yerine getirilmesinde
istihdam edilmek üzere, halin
büyüklüğüne ve işlem hacmine göre
yeterli sayı ve nitelikte toptancı
hali zabıtası görevlendirmek
zorundadır.
(3)
Belediyeler, kurdukları toptancı
hallerinin işletilmesini belediye
meclisince belirlenecek süre, bedel
ve koşullarda devredebilir. Devir
işlemlerinin tabi olacağı hükümler,
devredilecek işletmelerde aranılacak
şartlar ile devir işlemlerine
ilişkin diğer usul ve esaslar
Bakanlık ve İçişleri Bakanlığınca
birlikte belirlenir.
(4)
Özel toptancı halleri, işletmecileri
tarafından yönetilir. Özel toptancı
halinde, hal yöneticisi ve diğer
personel, işletmecisi tarafından
istihdam olunur ve bu hallerde
ilgili belediyece mevcut zabıta
personeli arasından yeterli sayıda
hal zabıtası görevlendirilir.
(5)
Toptancı hallerinde, hal zabıtasına
yardımcı olmak üzere
10/6/2004
tarihli ve 5188 sayılı Özel Güvenlik
Hizmetlerine Dair Kanun hükümlerine
göre özel güvenlik hizmeti
sağlanabilir.
(6) Hal
yöneticisinin;
14/7/1965 tarihli ve 657
sayılı Devlet Memurları Kanununun 48
inci maddesinin birinci fıkrasının
(A) bendinin (4), (5), (6) ve (7)
numaralı alt bentlerindeki şartları
taşıması ve illerde en az lisans,
diğer yerleşim yerlerinde ise en az
lise mezunu olması zorunludur.
(7)
Toptancı hallerinin işleyiş, yönetim
ve denetimine, işlem görecek
malların belirlenmesine, alım satım
işlemlerinin nasıl yapılacağına,
bildirim ve hal rüsumu ödeme
yükümlülüğünün ne şekilde yerine
getirileceğine, hizmet gereklerine
göre oluşturulacak birimlere ve
bunların görev ve yetkilerine, hal
yöneticisinin diğer niteliklerine,
hal zabıtasının sayısına ve bunlar
ile özel güvenlik görevlilerinin
çalışma yöntemine, hallerde
tutulacak defter, belge ve kayıtlara
ve bu konularla ilgili diğer
hususlara ilişkin usul ve esaslar,
ilgili bakanlıklar ile Maliye
Bakanlığının görüşleri alınarak
Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle
düzenlenir.
Hal
hakem heyeti ve Toptancı Hal Konseyi
MADDE 10 –
(1)
Üreticiler ile meslek mensupları
arasında veya meslek mensuplarının
kendi aralarında bu Kanunun
uygulanmasıyla ilgili olarak ortaya
çıkan uyuşmazlıklara çözüm bulmak
amacıyla il merkezlerinde bir hal
hakem heyeti oluşturulur. Bakanlıkça
gerekli görülen ilçe merkezlerinde
de hal hakem heyeti oluşturulabilir.
(2)
Başkanlığı, sanayi ve ticaret il
müdürü veya görevlendireceği bir
personel tarafından yürütülen hal
hakem heyeti; tarım il müdürlüğü,
belediye, baro, ziraat odası, ilgili
mühendis odası, ticaret ve sanayi
odası ile esnaf ve
sanatkarlar
odaları birliği tarafından
görevlendirilecek birer üye ve en
fazla üyeye sahip tüketici örgütü
ile komisyoncu ve/veya tüccarların
oluşturduğu dernekçe seçilecek birer
temsilcinin katılımı ve o yerin
mülki idare amirinin onayı ile
oluşur. Ticaret ve sanayi odasının
ayrı olarak kurulduğu yerlerde,
ticaret ve sanayi odasından birer
üye görevlendirilir. Esnaf ve
sanatkarlar
odaları birliği tarafından yapılacak
görevlendirmeler ihtisas odalarının,
ihtisas odası bulunmayan yerlerde
ise karma odaların üyeleri arasından
yapılır.
(3)
Bakanlık taşra teşkilatının
bulunmadığı yerlerde, hal hakem
heyetinin başkanlığı, o yerin mülkî
idare amiri veya görevlendireceği
bir kamu görevlisi tarafından
yürütülür. Tüketici örgütü
bulunmayan yerlerde tüketiciler,
tüketim kooperatifleri tarafından
temsil edilir. Hal hakem heyetinin,
o yerde ilgili kuruluşun
bulunmamasından kaynaklanan noksan
üyelikleri, belediye encümenince
resen doldurulur.
(4) Hal
hakem heyetlerinde, heyetin
çalışmalarına ve kararlarına esas
olacak dosyaları hazırlamak ve
uyuşmazlığa ilişkin raporu sunmak
üzere en az bir raportör
görevlendirilir.
(5)
Değeri elli bin Türk Lirasının
altında bulunan uyuşmazlıklarda, hal
hakem heyetlerine başvuru
zorunludur. Bu uyuşmazlıklarda
heyetin vereceği kararlar ilam
hükmündedir. Bu kararlar
9/6/1932
tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas
Kanununun ilamların yerine
getirilmesi hakkındaki hükümlerine
göre yerine getirilir. Taraflar, bu
kararlara karşı on beş gün içinde
hal hakem heyetinin bulunduğu yerde
ticarî davalara bakmakla görevli
asliye ticaret mahkemesine itiraz
edebilir. İtiraz, hal hakem heyeti
kararının icrasını durdurmaz. Ancak,
talep edilmesi şartıyla hâkim, hal
hakem heyeti kararının icrasını
tedbir yoluyla durdurabilir. Hal
hakem heyeti kararlarına yapılan
itiraz üzerine asliye ticaret
mahkemesinin vereceği karar
kesindir.
(6)
Değeri elli bin Türk Lirası ve
üstündeki uyuşmazlıklarda hal hakem
heyetinin vereceği kararlar, asliye
ticaret mahkemesinde delil olarak
ileri sürülebilir. Bu maddede yer
alan parasal sınırlar her takvim
yılı başından geçerli olmak üzere o
yıl için
4/1/1961 tarihli ve 213
sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer
298 inci maddesi hükümleri uyarınca
tespit ve ilan edilen yeniden
değerleme oranında arttırılır.
Artırılan parasal sınırlar, her yıl
aralık ayı içinde Bakanlıkça Resmî
Gazete’de ilan edilir.
(7) 14
üncü madde dışındaki tüm
uyuşmazlıklar, hal hakem heyetinin
görev ve yetkileri kapsamındadır.
Toptancı hali yönetimi veya
personelinin uygulamalarından
veyahut toptancı hallerinin ve pazar
yerlerinin yönetim ve işleyişinden
kaynaklanan uyuşmazlıklar da bu
kapsama dâhildir.
(8) Hal
hakem heyeti, uyuşmazlığa ilişkin
konularla sınırlı olmak kaydıyla,
ilgili kişi veya kuruluşlardan
yazıyla bilgi ve belge isteyebilir.
Bu istekler gecikmeksizin yerine
getirilir.
(9) Hal
hakem heyeti, en az altı üye ile
toplanır ve katılanların yarısından
bir fazlasının oyu ile karar alır.
Oyların eşitliği durumunda başkanın
bulunduğu taraf çoğunluk sayılır.
Çekimser oy kullanılamaz.
(10)
Hal hakem heyeti üyeleri, münhasıran
kendileri, eşleri, ikinci derece
dâhil kan veya kayın hısımları ve
evlatlıkları ile bunların ortak veya
üyesi oldukları tüzel kişilerin
ilgili işlerinin görüşüldüğü
toplantılara katılamaz.
(11)
Hal hakem heyeti üyeleri ile
raportörlere, katıldıkları her
toplantı için (1.500) gösterge
rakamının memur aylık katsayısı ile
çarpımı sonucunda bulunacak miktarı
geçmemek üzere Bakanlıkça belirlenen
miktarlarda huzur hakkı ödenir.
Ancak, huzur hakkı ödenecek toplantı
sayısı bir ayda ikiden fazla olamaz.
(12)
Hal hakem heyeti üyeleri ile
raportörlerinin, 657 sayılı Devlet
Memurları Kanununun 48 inci
maddesinin birinci fıkrasının (A)
bendinin (1), (4), (5), (6) ve (7)
numaralı alt bentlerindeki şartları
taşıması zorunludur.
(13)
Malların ticaretinin bu Kanunun
amacına uygun olarak yapılmasının
sağlanması hususunda karşılıklı
bilgi ve görüş alışverişinde
bulunmak, sorunları incelemek ve
önlemleri tespit etmek, uygulamayla
ilgili kurum ve kuruluşlar arasında
işbirliğini sağlamak üzere Toptancı
Hal Konseyi oluşturulmuştur. Konsey,
Bakanlık Müsteşarının başkanlığında,
Bakanlık ile İçişleri, Maliye, Tarım
ve Köyişleri
bakanlıklarının ve Dış Ticaret ile
Gümrük müsteşarlıklarının en az
genel müdür seviyesindeki
idarecileri ile Türk Standartları
Enstitüsü Başkanlığı, Türk
Akreditasyon Kurumu, Türkiye Odalar
ve Borsalar Birliği, Türkiye Esnaf
ve Sanatkârları Konfederasyonu,
Türkiye Ziraat Odaları Birliği,
Türkiye Belediyeler Birliği,
komisyoncu ve/veya tüccar
derneklerinin mensup olduğu en fazla
üyeye sahip federasyon ve tüketici
derneklerinin mensup olduğu en fazla
üyeye sahip federasyon ile en fazla
üyeye sahip üretici örgütünün
yetkili temsilcilerinden oluşur.
(14)
Konsey, yılda en az bir defa
toplanır. Toplantıda alınan kararlar
tavsiye niteliğinde olup öncelikle
ele alınmak üzere ilgili mercilere
iletilir. Konsey, gündemdeki
konularla ilgili olmak üzere, diğer
kurum temsilcilerini veya uzman
kişileri toplantılara katılmak ve
görüş bildirmek üzere davet
edebilir. Konseyin
sekreterya
hizmetleri, Bakanlığın ilgili birimi
tarafından yerine getirilir.
(15)
Hal hakem heyetinin kuruluşu, görev
ve yetkileri, üyelerinin
belirlenmesi ve bunların diğer
nitelikleri, görev süresi ile
üyeliğin sona ermesi, kararları ve
bu kararlara karşı yapılacak
itirazların şekil ve süresi,
Konseyin oluşumu, üyelerinin sayı ve
nitelikleri, çalışmaları ile hal
hakem heyeti ve Konseye ilişkin
diğer hususlar Bakanlıkça
çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Toptancı hallerindeki işyerleri ile
pazar yerlerindeki satış yerlerinin
işletilmesi
MADDE 11 –
(1)
Belediye toptancı hallerindeki
işyerleri, kiralama veya satış
yoluyla işletilir. Ancak satılan
işyeri sayısı, o haldeki toplam
işyeri sayısının yüzde ellisini
geçemez. Bu maddenin altıncı
fıkrasındaki eylemlerin tespiti
halinde satış işlemlerinin iptal
edilip işyerlerinin geri alınacağına
ilişkin olarak tapu kütüğüne şerh
konulur ve bu şartların
gerçekleşmesi durumunda taşınmazlar
geri alınır. İşyerlerinin
kiralanması veya satılması
8/9/1983
tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale
Kanunu hükümlerine göre yapılır.
Kira süresi en fazla on yıldır.
Bakanlıkça belirlenen esaslara uygun
olması kaydıyla, kira süresi sona
erenlerle ihaleye çıkılmaksızın
yeniden kira sözleşmesi yapılabilir.
Kira süresi sona erenler açılacak
kiralama ihalelerine tekrar
katılabilir. Bir yıldan uzun süreli
kira sözleşmelerinde ikinci ve
izleyen yıllar kira bedelleri,
Üretici Fiyatları Endeksi oranında
arttırılır.
(2)
Gerçek veya tüzel kişiler tarafından
kurulan toptancı hallerindeki
işyerleri, kiralama veya satış
yoluyla işletilir ve bunlara ilişkin
işlemler yetkili kişi veya
organlarınca yürütülür.
(3)
Pazar yerlerindeki satış yerleri
tahsis yoluyla işletilir. Tahsis,
satış yeri bulunmayanlara öncelik
verilmek suretiyle belediye encümeni
tarafından yapılır ve belediye
meclisince her yıl belirlenecek
tarifeye göre ücret tahsil edilir.
(4)
Toptancı hallerinde bulunan toplam
işyeri sayısının en az yüzde yirmisi
üretici örgütü yeri olarak ayrılır.
Üretici örgütlerince, ayrılan
işyerlerine yeteri kadar talep
bulunmaması veya boşalan
işyerlerinin doldurulamaması hâlinde
diğer talep sahiplerine kiralama
yapılabilir.
(5)
Başka bir alana taşınma hâlinde,
toptancı hallerinde kiralama ve
satış işlemi ile pazar yerlerinde
tahsis işlemi, mevcut hak
sahiplerine öncelik verilmek
suretiyle yapılır.
(6)
Belediye toptancı hallerinde
faaliyet gösteren işletmelerden veya
pazar yerlerindeki tahsis
sahiplerinden;
a) Kira
bedeli veya tahsis ücretini
belediyenin yazılı uyarısına rağmen
ödemeyenler ile teminatını süresinde
vermeyenlerin veya eksilen
teminatını süresinde
tamamlamayanların,
b)
Pazar yerlerindeki satış yerinde,
toptancı halinden satın alınmayan
veya toptancı haline bildirilmeyen
malları bir takvim yılı içinde beş
defa satanların,
c)
Hukuken geçerli bir mazereti
bulunmaksızın; toptancı halindeki
işyerini aralıksız on beş gün veya
bir takvim yılında altmış gün
kapatanlar ile pazar yerlerindeki
satış yerini üst üste üç kez veya
bir takvim yılında sekiz kez
kullanmayanların,
ç) Hal
içinde 5 inci maddenin onuncu
fıkrasına aykırı olarak kendi
aralarında mal alan, satan veya
devredenlerin,
d)
Serbest rekabeti engellemek amacıyla
kendi aralarında veya üreticilerle
ticari anlaşmalar yapanların, uyumlu
eylemde bulunanların veya hakim
durumlarını kötüye kullananların,
e) 13
üncü maddenin birinci fıkrasının (a)
bendinde belirtilen eylemleri
gerçekleştirenlerin,
f) 13
üncü maddenin birinci fıkrasının
(b), (h) ve (ı) bentlerinde
belirtilen yasakları bir takvim
yılında üç kez ihlal edenlerin,
g) Bir
takvim yılı içinde üretici
alacağını, süresi içinde üç kez
ödemeyenlerin,
ğ)
Halde yaptığı satışlarda, bir takvim
yılında iki kez fatura
düzenlemeyenlerin veya noksan fatura
düzenleyenlerin,
h) Semt
veya üretici pazarlarında, kendi
ürettiği malların dışında veya
belirlenen miktarın üzerinde bir
takvim yılında üç kez satış yapan
üreticilerin,
ı)
Kiraladıkları işyerlerini Bakanlıkça
belirlenen sebepler dışında
başkasına devredenlerin ya da
kiraladıkları veya satın aldıkları
işyerlerini herhangi bir şekilde
kullandıranların,
i)
Tahsis edilen satış yerlerini
başkasına devredenlerin veya
herhangi bir şekilde
kullandıranların,
j)
Belediyenin yazılı uyarısına rağmen,
kira sözleşmesine aykırılığı yirmi
gün içinde gidermeyenlerin,
k)
Doğrudan veya dolaylı olarak aynı
toptancı halinde birden fazla işyeri
kiraladığı veya satın aldığı ya da
aynı pazar yerinde ikiden fazla
satış yeri tahsis edildiği
anlaşılanların,
kira
sözleşmelerinin feshine ya da satış
işlemlerinin veya tahsislerinin
iptaline belediye encümenince karar
verilir.
(7)
Kira sözleşmesinin feshine ya da
satış işleminin veya tahsisin
iptaline ilişkin kararın kendilerine
tebliğinden itibaren, belediye
toptancı halinde faaliyet
gösterenler işyerlerini otuz gün
içinde, pazar yerlerindeki tahsis
sahipleri ise satış yerlerini yedi
gün içinde tahliye etmeye mecburdur.
Bu süre sonunda tahliye edilmeyen
yerler, belediye zabıtası tarafından
tahliye ettirilir.
(8)
Kira sözleşmesi feshedilenler ile
satış işlemi veya tahsisi iptal
edilenler ve bunların imzaya yetkili
ortak veya üyesi oldukları tüzel
kişiliklere, fesih veya iptale
ilişkin belediye encümeni kararını
takip eden bir yıl içinde doğrudan
veya dolaylı olarak yeniden
kiralama, satış veya tahsis
yapılamaz.
(9)
Özel toptancı halinde faaliyet
gösterenlerin kira sözleşmeleri ve
satış işlemleri, altıncı fıkranın
(b), (h) ve (i) bentleri hariç
anılan fıkrada belirtilen hallerde
fesih veya iptal edilir. Kira
sözleşmesi feshedilenler ile satış
işlemi iptal edilenler ve bunların
imzaya yetkili ortak veya üyesi
oldukları tüzel kişiliklere fesih
veya iptale ilişkin yetkili kişi
veya organlarca verilen kararı takip
eden bir yıl içinde doğrudan veya
dolaylı olarak yeniden kiralama veya
satış yapılamaz.
Teminat
MADDE 12 –
(1)
Ticarî güvenin sağlanması ve
tarafların haklarının korunması
amacıyla, toptancı hallerinde
faaliyet gösterenlerden, belediye
meclisince belirlenen miktarda
nakit, banka teminat mektubu, Hazine
bonosu, Devlet tahvili, hisse
senedi, gayrimenkul
rehni,
sigorta teminatı ve nakde
çevrilebilir diğer kıymetler teminat
olarak alınır.
(2)
Teslim alınan malların cinslerine,
doğal özelliklerine, standartlarına
ve hijyenik şartlara göre özenle
korunmaması veya toptancı halinden
satın alınan malların bozuk ya da
sıhhî olmaması nedeniyle meydana
gelen zararlar ile süresi içinde
üreticiye ödenmeyen mal bedelleri,
ilgililerin talebi üzerine hal hakem
heyeti veya mahkeme kararıyla
verilen teminattan kesilerek ödenir.
Teminattan karşılanamayan kısım
genel hükümlere göre tahsil olunur.
(3)
Teminatlar amacı dışında
kullanılamaz, üzerine ihtiyati
tedbir konulamaz ve haczedilemez.
(4)
Yerine getirilmesi gereken bir
yükümlülüğün bulunmadığı tespit
edildikten sonra teminatlar
ilgililere iade edilir.
(5) Bu
madde kapsamında alınacak asgari
teminatlara, bunların muhafazası,
nakde çevrilmesi ve
tamamlattırılmasına, zarar görene
ödenmesine, toplam teminat tutarı
içinde gayrimenkul
rehni
oranına, teminatın iadesine ve
teminatlarla ilgili diğer hususlara
ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça
belirlenir.
Yasaklar
MADDE 13 –
(1)
Malların toptan veya perakende
ticaretinde;
a)
Piyasada darlık yaratmak, fiyatların
yükselmesine sebebiyet vermek veya
fiyatların düşmesine engel olmak
için malların belirli ellerde
toplanması, satışından kaçınılması,
stoklanması, yok edilmesi, bu amaçla
propaganda yapılması veya benzeri
davranışlarda bulunulması,
b)
Malların, gıda güvenilirliğine,
kalite ve standardına, teknik ve
hijyenik şartlara aykırı olarak
satışa sunulması,
c)
Malın kalitesine, standardına veya
gıda güvenilirliğine ilişkin
belgelerde ya da künyesinde bilerek
değişiklik yapılması, bunların
tahrif veya taklit edilmesi ya da
bunlarda üçüncü şahısları yanıltıcı
ifadelere yer verilmesi,
ç) Bu
Kanun hükümlerine aykırı olarak
üretici, üretici örgütleri veya
tüccarların komisyonculuk
faaliyetinde bulunması,
d)
Malın miktarının, satış değerinin,
komisyon oranı veya ücretinin ya da
kanunî kesintilerin üreticiye
gerçeğe uygun olmayarak intikal
ettirilmesi,
e)
Halde, toptan satış miktarının
altında mal satılması,
f)
Halde oluşan mal atıklarının
ayıklanarak hal içinde ya da dışında
toptan veya perakende satılması,
g)
İşyeri veya satış yerinde izin
alınmaksızın değişiklik yapılması
veya bu yerlere ilaveler yapılması,
ğ)
İşyeri veya satış yeri bulunmaksızın
toptancı halinde veya pazar yerinde
toptan ya da perakende satış
yapılması,
h) Aynı
kap veya ambalaj içine değişik
kalitede ve/veya üzerinde yazılı
olan miktardan az mal konulması,
ı) Ölçü
ve tartı aletlerinin hileli bir
şekilde kullanılması ya da hileli
olarak karışık veya standartlara
aykırı mal satılması,
i)
Toptancı halinde ya da pazar
yerindeki işyeri veya satış yeri
dışında ya da buralardaki geçiş
yollarında mal teşhir edilmesi,
satılması, mal veya boş kap
bulundurulması,
j)
Toptancı halinde veya pazar yerinde,
çevreyi rahatsız edecek şekilde
satış yapılması, alıcı veya
tüketiciye karşı sözlü veya fiilî
kötü muamelede bulunulması,
k)
Toptancı halinde veya pazar yerinde,
atık malzemelerin belirlenen şekilde
veya alanlarda toplanmaması ya da
satış yeri veya işyerinin temiz
tutulmaması,
l)
Malların etiketlenmesine, pazar
yerine mal getirilmesine, bu
yerlerde araç bulundurulmasına,
satış yeri numarasını gösterir
levhaya, tahsis sahiplerince
kullanılacak kimlik kartlarına ve
bunlarca giyilecek kıyafetlere
ilişkin olarak bu Kanun uyarınca
çıkarılan yönetmeliklerdeki usul ve
esaslara aykırı hareket edilmesi,
yasaktır.
Cezalar
MADDE 14 –
(1)
Diğer kanunlara göre daha ağır bir
ceza gerektirmediği takdirde;
a) 13
üncü maddenin birinci fıkrasının (e)
ve (l) bendine aykırı hareket
edenler hakkında yüz Türk Lirası,
b) 13
üncü maddenin birinci fıkrasının
(ğ), (i), (j) ve (k) bentlerine
aykırı hareket edenler hakkında beş
yüz Türk Lirası,
c) 5
inci maddenin beşinci, altıncı,
yedinci ve onuncu fıkralarına, 13
üncü maddenin birinci fıkrasının
(ç), (g), (h) ve (ı) bentlerine
aykırı hareket edenler hakkında iki
bin Türk Lirası,
ç)
Toptancı halinden satın alınmayan
veya toptancı haline bildirilmeyen
malları taşıyanlara veya bunları
depolayanlara, 5 inci maddenin on
üçüncü fıkrası uyarınca Bakanlıkça
belirlenen asgarî şartları ve
bilgileri sözleşmelerde
bulundurmayanlara iki bin Türk
Lirası,
d) 13
üncü maddenin birinci fıkrasının (d)
ve (f) bentlerine aykırı hareket
edenler hakkında üç bin Türk Lirası,
e) 5
inci maddenin on birinci fıkrası ile
13 üncü maddenin birinci fıkrasının
(c) bendine aykırı hareket edenler
hakkında beş bin Türk Lirası,
f) 6
ncı
maddenin ikinci fıkrasına ve 13 üncü
maddenin birinci fıkrasının (a)
bendine aykırı hareket edenler ile
gerçeğe aykırı analiz raporu
düzenleyenler veya bu raporun
düzenlenmesini sağlayanlar hakkında
on bin Türk Lirası,
g) 15
inci maddenin ikinci fıkrası ile 17
nci
maddenin üçüncü fıkrasına aykırı
hareket edenlere ve 17
nci
maddenin ikinci fıkrasına göre
Bakanlık denetim elemanlarınca
istenecek bilgi, belge ve defterler
ile bunların örneklerini
vermeyenlere veya bunları noksan ya
da gerçeğe aykırı olarak verenlere,
yazılı veya sözlü bilgi taleplerini
karşılamayanlara iki bin Türk
Lirası,
ğ) 13
üncü maddenin birinci fıkrasının (b)
bendi hükmüne aykırı hareket edenler
hakkında iki bin Türk Lirası,
idarî
para cezası uygulanır.
(2) 13
üncü maddenin birinci fıkrasının
(b), (h), (ı), (i), (j) ve (k)
bentlerine aykırı hareketten dolayı
bu maddede öngörülen idarî para
cezaları pazar yerlerindeki tahsis
sahipleri için onda biri oranında
uygulanır.
(3) Bu
maddede öngörülen idarî para
cezalarının verilmesini gerektiren
fiillerin bir takvim yılı içinde
tekrarı hâlinde, idarî para cezaları
her tekrar için iki katı olarak
uygulanır. Bu maddenin birinci
fıkrasının (g) bendinde öngörülen
idari para cezalarını Bakanlık, (ğ)
bendinde öngörülen idari para
cezalarını Tarım ve
Köyişleri
Bakanlığı, diğer idari para
cezalarını ise doğrudan veya
Bakanlığın talebi üzerine
belediyeler uygulamaya yetkilidir.
İdari para cezası uygulama yetkisi
Bakanlıkta ilgili genel müdürlük,
belediyelerde ise belediye
encümenince kullanılır.
(4) Bu
maddede öngörülen idarî para
cezalarının uygulanması, bu Kanunda
öngörülen diğer müeyyidelerin
uygulanmasına engel teşkil etmez.
(5) 13
üncü maddenin birinci fıkrasının
(i), (j), (k) ve (l) bentlerine bir
takvim yılı içinde iki kez aykırı
hareket edenler belediye encümeni
kararıyla bir aya kadar faaliyetten
men edilir.
(6) Bu
Kanun hükümlerine aykırı hareket
eden veya bu Kanunda belirtilen
görevlerini Bakanlığın yazılı
uyarısına rağmen yerine getirmeyen
toptancı hallerine, Bakanlık
tarafından elli bin Türk Lirası
idarî para cezası verilir ve eylemin
bir takvim yılı içinde tekrarı
durumunda, toptancı halin
faaliyetleri aykırılık giderilene
kadar Bakanlık tarafından
durdurulur. Bakanlık bu yetkisini
mahallin mülkî idare amirine
devredebilir.
(7) Bu
Kanunun uygulanmasında hal
işletmecileri ile bunlarca istihdam
olunan personel, kendi kusurlarından
ileri gelen zararlardan sorumludur.
Bunlar, suç teşkil eden fiil ve
hareketlerinden ve toptancı haline
ait para ve mallar ile her türlü
evrak, tutanak, rapor, defter ve
diğer belgeler üzerinde işledikleri
suçlardan dolayı, kamu görevlisi
gibi cezalandırılır.
Bakanlığın görev ve yetkileri
MADDE 15 –
(1)
Bakanlık;
a) Hal
kayıt sistemini kurmaya, işletmeye,
bu sistemin kuruluş ve işletilmesine
ilişkin usul ve esasları belirlemeye
ve gerekli görülmesi hâlinde bu
sistemin diğer kurumlar nezdinde
tutulan kayıt sistemleriyle
bağlanmasına yönelik çalışmalar
yapmaya,
b)
İstatistiksel bilgileri
değerlendirmeye ve yayımlamaya,
c)
Sektörün gelişmesine ve elektronik
ticaretin yaygınlaşmasına yönelik
çalışmalar yapmaya,
ç)
Mevzuatın uygulanması ve uygulamada
birliğin sağlanması amacıyla eğitim
programları hazırlamaya ve
uygulamaya, toplantı ve kongreler
düzenlemeye,
d)
Üretici ve tüketicinin korunması ve
sağlıklı bir rekabet ortamının
oluşturulması için gerekli önlemleri
almaya, bu çerçevede ihraç ve ithal
edilen mallara ilişkin olarak ilgili
kuruluşlarla işbirliği içinde
hareket etmeye,
e) Bu
Kanunun uygulanmasıyla ilgili olarak
her türlü idari tedbiri almaya,
talimat vermeye, denetimi yapmaya,
tebliğ ve yönetmelikler çıkarmaya,
f) Arz
ve talep derinliği bulunan diğer
malları, Tarım ve
Köyişleri
Bakanlığının uygun görüşünü alarak
belirlemeye,
g) Bu
Kanun kapsamında öngörülen diğer iş
ve işlemleri yerine getirmeye,
görevli
ve yetkilidir.
(2)
Belediyeler ile gerçek veya tüzel
kişiler, Bakanlıkça alınan önlemlere
ve verilen talimatlara uymak
zorundadır.
(3)
Birinci fıkranın (a), (b), (c) ve
(ç) bentlerinde belirtilen hususlara
ilişkin giderler ile hal hakem
heyetleri ve Toptancı Hal Konseyinin
kuruluşuna ve çalışmalarına, hal
hakem heyetleri üyelerine ve
raportörlere yapılacak huzur hakkı
ödemelerine ilişkin giderler
Bakanlık bütçesine konulacak
ödenekten karşılanır.
Malların analizi, kaydı, izlenmesi
ve duyurulması
MADDE 16 –
(1)
Toptancı halleri, halde işlem gören
malların gıda güvenilirliği
analizini, Tarım ve
Köyişleri
Bakanlığınca belirlenecek usul ve
esaslara göre Tarım ve
Köyişleri
Bakanlığınca yetkilendirilmiş kamu
laboratuvarlarında veya özel
laboratuvarlarda yaptırmakla
görevli ve yükümlüdür.
(2)
Analiz sonucunda gıda güvenilirliği
ve kalitesi şartlarına uymadığı
tespit edilen mallar,
27/5/2004
tarihli ve 5179 sayılı Gıdaların
Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine
Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin
Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun
hükümlerine göre işlem tesis edilmek
üzere ilgili mercilere bildirilir.
(3)
Toptancı halleri, halde veya hale
bildirilerek işlem gören malların
cinsine, miktarına, fiyatına, alıcı
ve satıcısına ilişkin bilgiler ile
Bakanlıkça gerekli görülecek diğer
hususları elektronik ortamda tutmak,
bunlardan 6 ncı
maddenin dördüncü fıkrasında
belirtilenleri kamuoyuna duyurmak,
hal kayıt sistemi için gerekli olan
verileri sağlamak ve bunları sisteme
aktarmak, hale giren ve çıkan
malları kontrol altına almak ve
denetlemekle görevli ve yükümlüdür.
Bu görev ve yükümlülüklerin yerine
getirilmesi için ihtiyaç duyulan
bilgi işlem sisteminin kurulmasından
ve lüzumlu diğer teknik donanımın
sağlanmasından özel toptancı hali
işletmecileri ile belediyeler
sorumludur.
(4)
Üçüncü fıkra uyarınca elektronik
ortamda tutulan bilgilerin izlenmesi
ve duyurulması, meslek mensuplarının
kayıt altına alınması, bunlara
yönelik veri tabanının oluşturulması
ve toptancı halleri arasında ortak
bilgi paylaşımının ve iletişimin
sağlanması amacıyla, Bakanlık
bünyesinde elektronik ortamda
merkezi hal kayıt sistemi kurulur.
Gerekli görülmesi halinde bu sistem,
diğer kurumlar nezdinde tutulan
kayıt sistemleriyle çevrimiçi olarak
birbirine bağlanır.
Denetim
MADDE 17 –
(1)
Bakanlık, denetim elemanları
aracılığıyla toptancı halleri, pazar
yerleri, hal hakem heyetleri,
üretici örgütleri, meslek mensupları
ile diğer gerçek veya tüzel kişiler
nezdinde bu Kanunun uygulanmasıyla
ilgili olarak her türlü araştırma,
inceleme ve denetim yapmaya
yetkilidir.
(2)
Bakanlıkça görevlendirilen denetim
elemanları, bu Kanun kapsamına giren
hususlarda ilgili kamu kurum ve
kuruluşları dâhil birinci fıkrada
belirtilen kişilerden her türlü
bilgi, belge ve defterleri istemeye,
bunları incelemeye ve örneklerini
almaya, işlem ve hesapları
denetlemeye, ilgililerden yazılı ve
sözlü bilgi almaya ve gerek
duyulduğunda kolluk kuvvetleri ile
belediye zabıtasından yardım
talebinde bulunmaya yetkili olup;
ilgililer istenilen bilgi, belge ve
defterler ile bunların örneklerini
noksansız ve gerçeğe uygun olarak
vermek, yazılı ve sözlü bilgi
taleplerini karşılamak ve her türlü
yardım ve kolaylığı göstermekle
yükümlüdür.
(3)
Birinci fıkrada belirtilenler,
denetim sonucunda Bakanlıkça
verilecek talimatlara uymak
zorundadır.
(4)
Tarım ve
Köyişleri Bakanlığı, bu Kanun
kapsamında malların kalitesine,
standardına ve gıda güvenilirliğine
ilişkin gerekli denetimleri yapmakla
görevli ve yetkilidir. Sağlık
Bakanlığının, genel sağlığın
korunması ve hijyen ile ilgili
olarak diğer mevzuattan kaynaklanan
görev ve yetkileri saklıdır.
(5)
Belediyeler, yetki alanlarıyla
sınırlı olmak kaydıyla bu Kanun ve
ilgili yönetmelik hükümleri ile
Bakanlık düzenlemeleri çerçevesinde
gerekli denetim ve uygulamaları
yapmakla görevli ve yetkilidir.
Denetim yapmakla görevli, yetkili
belediye personelinin talebi
üzerine, kolluk kuvvetlerince
gerekli yardım sağlanır.
(6) İl
ve ilçe merkezlerinin giriş ve
çıkışları ile şehirlerarası yollarda
kontrol ve denetim noktası kurulması
ve işletilmesine ilişkin usul ve
esaslar Bakanlık ve İçişleri
Bakanlığınca birlikte belirlenir.
Yürürlükten kaldırılan ve
uygulanmayacak hükümler
MADDE 18 –
(1)
1/12/2004
tarihli ve 5262 sayılı Organik Tarım
Kanununun 7 nci
maddesinin dördüncü fıkrası,
22/3/1971 tarihli ve 1380 sayılı Su
Ürünleri Kanununun 26
ncı
maddesi, 12/9/1960 tarihli ve 80
sayılı 1580 Sayılı Belediye
Kanununun 15 inci Maddesinin 58 inci
Bendine Tevfikan Belediyelerce
Kurulan Toptancı Hal’lerinin Sureti
İdaresi Hakkında Kanun ile 24/6/1995
tarihli ve 552 sayılı Yaş Sebze ve
Meyve Ticaretinin Düzenlenmesi ve
Toptancı Halleri Hakkında Kanun
Hükmünde Kararname yürürlükten
kaldırılmıştır.
(2)
24/4/1969
tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler
Kanununun, 18/4/1972 tarihli ve 1581
sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve
Birlikleri Kanununun, 1/6/2000
tarihli ve 4572 sayılı Tarım Satış
Kooperatif ve Birlikleri Hakkında
Kanunun, 29/6/2004 tarihli ve 5200
sayılı Tarımsal Üretici Birlikleri
Kanununun ve 1380 sayılı Su Ürünleri
Kanununun bu Kanuna aykırı hükümleri
uygulanmaz.
Geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 1 –
(1) Bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
önce kurulmuş olan toptancı
hallerinden;
a) Bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren bir yıl içinde 16
ncı
maddenin üçüncü fıkrasında
belirtilen görev ve yükümlülüklerini
yerine getirmek için ihtiyaç duyulan
bilgi işlem sistemini kurmayan ve
lüzumlu diğer teknik donanımı
sağlamayanlara,
b) Bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren üç yıl içinde 3 üncü
maddenin birinci fıkrasında
belirtilen halin sınıfına,
büyüklüğüne ve işlem hacmine göre
yönetmelikle belirlenen müzayede,
depolama, tasnifleme ve ambalajlama
tesisleri ile
laboratuvar ve soğuk hava
deposu gibi diğer asgarî koşulları
oluşturmayanlara,
Bakanlık tarafından yüz bin Türk
Lirası idarî para cezası verilir.
Bakanlık bu yetkisini mahallin mülkî
idare amirine devredebilir.
(2)
Birinci fıkra uyarınca idarî para
cezası verilen toptancı hallerinden,
idarî para cezasının verilmesine
ilişkin kararı takip eden bir yıl
içinde birinci fıkranın (a) veya (b)
bentlerindeki hükümlerin gereğini
yerine getirmeyenlerin faaliyetleri,
aykırılık giderilene kadar Bakanlık
tarafından durdurulur. Bakanlık bu
yetkisini mahallin mülkî idare
amirine devredebilir.
(3)
Belediyeler, toptancı halleri ile
ilgili faaliyette bulunmak üzere
kendi aralarında
26/5/2005 tarihli ve 5355
sayılı Mahallî İdare Birlikleri
Kanunu hükümlerine göre birlik
kurabilir.
(4)
Toptancı hallerinde tahsisli
işyerleri, mevcut tahsis sahiplerine
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren hiçbir işleme gerek
kalmaksızın on iki yıl süreyle
kiralanmış sayılır.
(5) Bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren, toptancı hallerde boşalan
işyerleri 11 inci maddenin dördüncü
fıkrasında belirtilen orana
ulaşılana kadar üretici örgütlerine
öncelik verilmek suretiyle kiralanır
veya satılır.
(6) Bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren, semt pazarlarında boşalan
satış yerleri 7
nci maddenin ikinci
fıkrasında belirtilen orana
ulaşılana kadar üreticilere öncelik
verilmek suretiyle tahsis edilir.
(7) Bu
Kanunda öngörülen yönetmelikler ile
diğer düzenlemeler, bu Kanunun 19
uncu maddesinin (c) bendinde
belirtilen yürürlük tarihinden
itibaren altı ay içinde yürürlüğe
konulur. Anılan düzenlemeler
yürürlüğe girinceye kadar 552 sayılı
Yaş Sebze ve Meyve Ticaretinin
Düzenlenmesi ve Toptancı Halleri
Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye
dayanılarak çıkarılan
yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı
olmayan hükümlerinin uygulanmasına
devam edilir.
(8) Bu
Kanunun 4 üncü maddesinin dokuzuncu
fıkrasına göre Bakanlıkça belirleme
yapılıncaya kadar, 1380 sayılı Su
Ürünleri Kanununun 26
ncı
maddesine istinaden çıkarılan
ikincil mevzuatın uygulanmasına
devam edilir.
Yürürlük
MADDE 19 –
(1) Bu
Kanunun;
a) 15
inci maddesi yayımı tarihinde,
b) 6
ncı
maddesinin beşinci fıkrası yayımı
tarihinden itibaren üç yıl sonra,
c)
Diğer maddeleri yayımı tarihinden
itibaren bir yıl sonra,
yürürlüğe
girer.
Yürütme
MADDE 20 –
(1) Bu
Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu
yürütür.
25/3/2010
|
