|
Bu doğal gelişim sonucunda ekonominin
üniversite mezunu ihtiyacı belirgin ölçüde ortaya
çıkmış bulunmakta ve bu çıta devamlı yükselmektedir.
İş hayatının gerekleri arasında meslekî pratiğini
geliştirmek de yer almakta; bu yeni oluşum sürecinde
üniversite – iş dünyası ilişkileri bağlamında
üniversite öğrencilerinin stajyerliğinin önemi
kavranmakta ve işverenlerce üniversite
öğrencilerinin stajyerliği de tercih edilmektedir.
Bu süreç, ileride daha da belirginleşecektir. Şimdi
bir yükseköğrenim öğrencisinin stajyerlik sorusunu
cevaplamaya çalışacağım. Ve böylece bu sürece dikkat
çekmek istiyorum.
Yükseköğrenim öğrencisi,
stajyerlik ücreti alabilecek mi?
A. BÜTÜN: Tahsin Bey, Yeni Şafak'taki 21.03.2011
tarihli yazınızı okudum. Ben, Sağlık Yüksekokulu
Hemşirelik Bölümü öğrencisiyim. Ve biz haftada 2 gün
hastanelerde staj yapıyoruz. Buna rağmen ücret
alamıyoruz. Ama Sağlık Meslek Lisesi öğrencileri
staj ücretlerini alabiliyorlar. Acaba biz de staj
ücretlerini alabilecek miyiz?
C: Bu soruda en başta dikkati çeken husus, Meslekî
Eğitim Kanunu'nda bu konunun açık bir düzenlemeye
kavuşturulmaması ve yükseköğrenim öğrencisinin
stajyerlik ücreti alabilmesinin düzenlenmemesi,
anayasal anlamda çelişki içermektedir. Yasakoyucu,
bu çelişkiyi gidermemiştir. Nitekim 6111 sayılı
Kanunla değişik "Ücret ve Sosyal Güvenlik" başlıklı
25'inci maddede aşağıdaki hükümler yer almaktadır:
"Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi
gören öğrencilere ödenecek ücret ve bu ücretlerdeki
artışlar; aday çırak veya çırağın velisi veya vasisi
veya kişi reşit ise kendisi; öğrenciler için okul
müdürlüğü ile işyeri sahibi arasında Bakanlıkça
belirlenen esaslara göre düzenlenecek sözleşme ile
tespit edilir. (Değişik son cümle: 13.02.2011-
6111/64 md.) Ancak, işletmelerde meslek eğitimi
gören örgün eğitim öğrencilerine, asgari ücretin net
tutarının yirmi ve üzerinde personel çalıştıran
işyerlerinde yüzde 30'undan, yirmiden az personel
çalıştıran işyerlerinde yüzde 15'inden, aday çırak
ve çırağa yaşına uygun asgari ücretin yüzde 30'undan
aşağı ücret ödenemez.(...) Aday çırak, çırak ve
öğrencilere ödenecek ücretler her türlü vergiden
müstesnadır.(...)"
Metinden de okunabileceği üzere, işletmelerde meslek
eğitimi gören örgün eğitim öğrencilerine ilişkin
açık düzenleme yapılmışken; yükseköğrenim
öğrencisinin stajyerlik ücreti alabilmesi
düzenlenmemiştir. Burada yükseköğrenim ya da
üniversite öğrencilerinin okuduğu okul tarafından
staj yaptırılacak olup olmaması önem arz etmektedir.
Okuduğu okul tarafından staj yaptırılması
öngörülmeyen normal üniversite öğrencisinin stajyer
adıyla çalıştırılmasında stajyerlik sözkonusu
olmayacaktır. Ancak burada farklı bir boyutu da
gözden kaçırmamalıyız. Sadece zorunlu staj değil,
okul tarafından staj yapması "uygun görülen"
üniversite öğrencileri de artık stajyer
olabilecektir. Zorunlu olsun olmasın tüm
yükseköğrenim stajyerlerinin bildirimleri ve diğer
SGK işlemleri okulları tarafından yapılmaktadır.
Yine bunlara işverence ücret ödenme zorunluluğu
bulunmamaktadır. Ancak isteğe bağlı gelen kişinin
okuldan verilmiş yazısı veya SGK bildirimi yoksa o
artık stajyer olamaz; sözkonusu yükseköğrenim
öğrencisi, işyerinin "işçi olarak" sigortalısı olur.
Bu nedenle yüksekokulun zorunlu staj yaptırdığı ya
da yüksekokulunca staj yapması uygun görülen ve SGK
işe girişi yapılan öğrencilerin stajyer olarak ücret
verilmeden çalıştırılması, mümkündür. Uygulamaya bu
şekilde devam edilir.
Aşağıda belirtilen her iki durumda da üniversite
öğrencilerine ödenen ücretler gider
yazılabilecektir: a)Üniversitelerden staj
yaptırılacak üniversite öğrencileri için okulu
tarafından sigorta primleri ödenir. Üniversite
öğrenicisi zorunlu staj kapsamında ise ve okul
tarafından primleri yatırılıyorsa, ödenen ücretten
sadece gelir ve damga vergisi kesilir ve bankadan
ödenebilecektir. b)Üniversite öğrencisinin stajyer
olarak adlandırılması değil, yüksekokul tarafından
staja gönderilip gönderilmediği önemlidir. Eğer staj
zorunluluğu olmayan, yüksekokul tarafından staj
yaptırılmayıp işverence bulunup çalıştırılmakta olan
üniversite öğrencileri ise yüksekokulu tarafından
sigorta primi yatırılmayacaktır. Bu durumda
üniversite öğrencisinin normal çalışandan farkı
olmayıp hem sigortalı yapılmaları ve hem de vergi
kesilmesi gerekmektedir. Bu durumda ücret
ödemelerinin de banka hesabından yapılması
zorunludur. Yani bu durumda yüksekokulu tarafından
sigorta primleri de yatırılmadığından işverence
yatırılması gerekecektir.
Tahsin Sınav
tsinav@yenisafak.com.tr
Kaynak:
http://www.yenisafak.com.tr/Yazarlar/?t=30.05.2011&y=TahsinSinav
|
