Vergi affından yararlananların vergilerini zamanında ödemelerinin önemi

1. Kanun kapsamında hesaplanan vergilerin ödeme zamanı

Genel olarak, 6111 Sayılı Kanun kapsamında hesaplanan vergi tutarının bir defada veya taksitle ödenmesi konusunda mükelleflerin tercih olanağı bulunmaktadır.

Borcun tamamının bir defada ödenmesinin tercih edilmesi durumunda, ödemenin 31 Mayıs 2011 tarihi mesai saati sonuna kadar yapılması gerekmektedir.

Tercihini taksitler halinde ödemek yönünde kullananlara 36 aya kadar vade tanınabilmektedir. Borcunu taksitle ödemek isteyenler için dört farklı taksit seçeneği bulunmakta olup; 6, 9, 12 veya 18 eşit taksitte ödeme seçeneklerinden biri tercih edilecektir.

Taksitle ödemede ilk taksit 31 Mayıs 2011 tarihi mesai saati sonuna kadar ödenecektir. Diğer taksitler ise birer ay atlamalı olarak ödenmeye devam edilecektir. Buna göre ödemeyi 6 taksitte yapmak isteyenler taksitlerini; Mayıs, Temmuz, Eylül, Kasım 2011 ve Ocak, Mart 2012 dönemlerinde ödeyeceklerdir.

2. Bazı özel durumlarda ödeme zamanı

6111 Sayılı Kanun'da, yukarıda açıklanan genel ödeme zamanı dışında, üç ayrı durum için farklı ödeme zamanı belirlenmiştir.

Yapılan düzenlemelere göre;

25 Şubat 2011 tarihinden önce başlanan vergi incelemeleri sonucu yapılacak tarhiyatlar için Kanun hükümlerinden yararlanılması durumunda, hesaplanan vergi, ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde altı eşit taksitte,

· İşletmede var olduğu halde kayıtlarda yer almayan mal ve sabit kıymetler nedeniyle hesaplanan vergi, beyanname verme süresi içinde (31 Mayıs 2011 tarihine kadar),

· Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan mal, kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklar nedeniyle hesaplanan vergi, beyanname verme süresi içinde (31 Mayıs 2011 tarihine kadar)

ödenecektir.

3. Taksitlerin zamanında ödenmemesi

Matrah artırımı nedeniyle hesaplanan vergiler hariç, diğer düzenlemeler nedeniyle hesaplanan vergilerden;

· Bir takvim yılında iki veya daha az taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde, Kanun hükümlerinden yararlanılmaya devam edilebilmektedir. Ancak bu durumda, ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının son taksiti izleyen ayın sonuna kadar, gecikilen her ay ve kesri için aylık %1.40 oranında gecikme zammı hesaplanacaktır.
Bir takvim yılında ikiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilmektedir.

· Kanun hükümlerinden yararlanma hakkının kaybedilmesi durumunda, ödenmiş tutar kadar Kanun hükümlerinden yararlanılabilmektedir.

4. Matrah / vergi artırımı nedeniyle tarh edilen vergilerde taksitlerin zamanında ödenmemesi

Matrah/Vergi artırımı nedeniyle tarh edilen vergilerin tek defada ödenecekse vade tarihine kadar, taksitle ödenecekse taksit sürelerinde ödenmemesi halinde, Kanun hükümlerinden yararlanma olanağı ortadan kalkmamaktadır.

Hesaplanan verginin yasal ödeme süresi içinde ödenmemesi durumunda;

· Vergi tek defada ödenecekse vade tarihinden,

· Taksitle ödenecekse taksitlerin vade tarihinden,

ödeme tarihine kadar geçen süre için, 6183 Sayılı Kanun'un 51'inci maddesinde yer alan gecikme zammı oranının bir kat fazlasıyla ödenecektir.

5. Mal, sabit kıymet, kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklarda yapılan düzeltmeler nedeniyle hesaplanan verginin zamanında ödenmemesi

Kanunda mal, sabit kıymet, kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklarda yapılan düzeltmeler nedeniyle hesaplanan verginin zamanında ödenmemesi halinde yapılacak uygulamaya ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır.

Yukarıda da açıklandığı üzere bu vergilerin taksitlendirilmesi mümkün olmayıp, 31 Mayıs 2011 tarihine kadar ödenmesi gerekmektedir. Taksitlendirilmesi söz konusu olmayan bu vergiler için kanunun "Süresinde ödenmeyen taksitler" başlıklı 19. maddesinin uygulanması da bizce olanaklı değildir.

6111 Sayılı Kanun'da özel bir düzenleme olmadığına göre, zamanında ödenmeyen vergi için 6183 Sayılı Kanun'un 51'inci maddesi hükmünün uygulanması ve dolayısıyla vade tarihinden ödeme tarihine kadar aylık %1.40 oranında gecikme zammı hesaplanması gerektiği düşünülmektedir.

6. Cari dönem vergilerinin zamanında ödenmemesi

Kesinleşmiş borçlarını yeniden yapılandırarak taksitle ödemek isteyenlerin, taksit ödeme süresi içinde, aşağıda sayılan vergi türleri itibariyle, cari dönem vergilerini de zamanında ödemeleri gerekmektedir.

· Yıllık gelir vergisi

· Yıllık kurumlar vergileri

· Gelir (stopaj) vergisi

· Kurumlar (stopaj) vergisi

· Katma değer vergisi ve

· Özel tüketim vergisi

Bu vergilerin çok zor durum olmaksızın her bir vergi türü itibariyle bir takvim yılında ikiden fazla vadesinde ödememesi ya da eksik ödenmesi halinde, yapılandırılan borçlara ilişkin kalan taksitlerin ödeme hakları kaybedilmektedir.

Kanunda çok zor durum hali tanımlanmamıştır. Uygulama 6183 Sayılı Kanun'un 48'inci maddesinde yer alan tecille ilgili düzenlemede olduğu şekilde yapılacaktır.

Kanunda yer alan, kalan taksitlerin ödeme haklarının kaybedileceğine ilişkin hüküm açık olmamakla birlikte, belirtilen koşulun gerçekleşmemesi durumunda, Kanun kapsamında yapılandırılarak ödenmiş olan taksit tutarları için kanun hükümlerinden yararlanılacağı, ancak ihlalin gerçekleştiği tarihten sonraki taksitler için kanun hükümlerinden yararlanılamayacağı düşünülmektedir.

Recep BIYIK / Dünya
recep.biyik@tr.pwc.com