İhtilaflı borçlar için yasadan yararlanma ve uzlaşma tercihi

İhtilaflı borçlar bakımından yeniden yapılandırma yasasından yararlanılabileceği, bu yasanın olmazsa olmazlarından biri, belki de en çok verim sağlanacak kısmıdır.
Ancak ihtilaflı borçlar bakımından yasadan yararlanmak belli durumlara göre farklılık gösteriyor. Bunları sırasıyla belirtecek olursak:

Yasanın yayımı tarihi itibarıyla;

· Tarhiyat yapılmış henüz uzlaşma görüşmesi yapılmamış veya dava açılmamış borçlar ile uzlaşılamamış veya dava açılmış ancak henüz herhangi bir yargı kararı verilmemiş borçlar bakımından vergi aslının yarısı,

· Tarhiyat yapılmış uzlaşılamamış ve dava açılması yoluna gidilmiş, ilk derece mahkemesinde karar mükellef lehine olmuş ancak idare davayı temyiz etmiş, bu durumda vergi aslının sadece %20 si,

· Dava açılmış ancak birinci derece mahkeme kararı idare lehine çıkmış. Bu durumda adeta kesinleşmiş bir borç gibi değerlendirilip vergi aslının tamamı,

· Birinci derece mahkeme kararı temyiz edilmiş, Danıştay veya bölge idare mahkemesi vergi mahkemesi kararını bozmuşsa, ilk baştaki duruma dönülecek ve vergi aslının %50 si,

· Danıştay veya bölge idare mahkemesi tadilen tasdik kararı vermişse tasdik edilen kısım için vergi aslının tamamı

ödenecektir.

Yukarıda belirttiğimiz bütün durumlarda tarhiyata uygulanan vergi aslına bağlı cezaların tamamı kalkacak, gecikme faizi yerine tahsil edilecek ana para tutarına TEFE veya ÜFE oranı esas alınarak faiz hesabı yeniden yapılacaktır. Vergi aslına bağlı olmayan yani özel usulsüzlük, iştirak gibi cezaların ise mahkeme kararı; yoksa veya aleyhe ise %25'i, lehe ise %10'u ödenecektir.

Dava aşamasında olan borçlarda yasadan yararlanmak için davadan vazgeçilmesi şarttır.

Burada önemli olan mahkeme aşamasındaki son durumun dikkate alınacağıdır. Yargı kararı çıkmış ancak kanunun yayım tarihine kadar taraflardan herhangi birine tebliğ edilmemişse bu karar öncesi durum dikkate alınacaktır. Yürütmeyi durdurma kararı mevcut durumu dondurucu bir sonuç doğuracağından dikkate alınması gereken, tarhiyata ilişkin son karar olacaktır.

Bu açıklamalar çerçevesinde, kanunun yayımından önce yapılmış tarhiyatlardan uzlaşma talebinde bulunulanlar için uzlaşma günü verilmesinin bir anlamı var mıdır sorusuna cevabımız elbette vardır olacaktır. Bu durumda uzlaşma görüşmesi sonucunda tarhiyat dayanağının zayıflığına göre vergi aslında yapılacak indirim %50'den fazla olursa uzlaşılan tutar kesinleşmiş bir kamu alacağına dönüşecek ve yasadan o şekilde yararlanılabilecektir.

Yasanın yayımlandığı tarihten önce yapılan uzlaşma taleplerinin, yasanın yayımından sonra değerlendirilmesi durumunda unutulmaması gereken konu uzlaşma sağlanması halinde uzlaşılan tutarın yasa kapsamına girmeyeceğidir. Böyle bir uzlaşmada yapılan tarhiyatın ciddi hatalar taşıması ve yapılacak indirim tutarının tarhiyatın dönemine bakılarak vergi aslının %50'sine ÜFE uygulanarak bulunacak tutara göre daha avantajlı bir durum yaratması gerekiyor.

Böyle bir tarhiyatı örnekle açıklayacak olursak, 100 TL vergi aslı, 100 TL ceza uygulanan bir tarhiyatta yıllar itibarıyla yasadan yararlanmaya göre tercih edilecek uzlaşma oranları aşağıdaki şekilde olacaktır. 2006 yılına ilişkin böyle bir tarhiyatta vergi ceza ve faiz toplamı 334 TL olan tutar yasa kapsamında yaklaşık 70 TL olarak ödenecekti. Uzlaşma sonucu ödenecek tutarın bu tutarı aşmaması için en azından verginin %70 ile cezanın tamamının kaldırılması gerekiyor. Takip eden yıllarda kaldırılması gereken vergi aslı tutarının %69 ila %66 arasında olması gerekiyor. Bir Başka deyimle uzlaşılacak vergi aslının yıllar itibarıyla %30 ila %34 u geçmemesi gerekiyor.

Bu açıklamalar çerçevesinde idareye yapılmış olan uzlaşma taleplerinin yasanın yayımı tarihinden sonra mükellefe bir yazı ile tekrar sorulması, yasadaki avantaja rağmen uzlaşma talebini sürdürmek isteyen mükellefler ile uzlaşma görüşmelerinin, yasadan yararlanmak için başvuru süresi dolmadan önce, yapılması mükellef odaklı Gelir İdaresi misyonuna daha uygun düşecektir.

Osman ARIOĞLU
oarioglu@bugun.com.tr
Bugün