Devlet, vergi alacaklarını 3 yılda 18 vadeyle toplayacak

Aylardır gündemde olan, çıktı çıkacak diye dört gözle beklenen vergi affına ilişkin 'torba kanun' nihayet Meclis Genel Kurulu'nda kabul edildi.

Şimdi Cumhurbaşkanı'nın kanunu onaylayıp Resmi Gazete'de yayımlanmak üzere göndermesini bekleyeceğiz. Tam olarak 'Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun' şeklinde adlandırılan kanun 9 bölüm ve 234 maddeden oluşuyor. Büyük bir ihtimalle aynen yayımlanacak olan kanun vatandaşın hemen hemen devletin her birimine olan borçlarına af getiriyor. Bu af genel olarak gecikme faizi ve cezalara getiriliyor. Yani vergi ve prim borcunun aslının tahsil edilmesi öngörülüyor. Bazı borçlar ise temel olarak ceza hüviyetinde olduğundan vatandaşın devlete o alanda hiçbir borcu kalmamak üzere siliniyor. Trafik cezaları, Seçim Kanunu'ndan doğan cezalar buna örnek verilebilir.

Kanun, çok fazla konuyu ayrıntılı bir şekilde düzenliyor. Bu yüzden tek bir kalemde anlatılması imkânsız. Bu yüzden birkaç hafta bu konuyla ilgili bölümler sunmaya çalışacağım. Bu süreçte sizlerden gelen soruları da elimden geldiğince cevaplamaya çalışacağım. Bu hafta vergi borçlarına ilişkin getirilen ödeme kolaylıklarından bahsedeceğim.

Vergi Usul Kanunu kapsamına giren, 31 Aralık 2010 tarihinden önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezalara, gecikme faizlerine, gecikme zamlarına, 2010 yılına ilişkin olarak 31 Aralık 2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezalarına, gecikme faizlerine, gecikme zamlarına ve yine aynı tarihten önce yapılan tespitlere ilişkin olarak vergi aslına bağlı olmayan vergi cezalarına ödeme kolaylığı getiriliyor.

Vadesi geldiği halde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan vergilerin ödenmemiş kısmının tamamı ile bu kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın bu kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla vergilere/gümrük vergilerine bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı vergi cezaları/idari para cezaları ile bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçilecek. Yani sadece vergi aslı ve bu vergiye bağlı olarak hesaplanacak enflasyon oranında, hesaplanan faiz alınacak. Enflasyon oranları gecikme zamlarına göre hesaplanan tutarın ortalama beşte birine tekabül ediyor. Yani daha avantajlı. İhtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerine tahakkuk etmiş olan vergiler hakkında da yukarıda yer alan hükümler geçerli. Herhangi bir vergi aslına bağlı olmadan kesilen vergi cezalarının da yarısı ödenerek tüm borçtan kurtulma imkânı getiriliyor.

Henüz kesinleşmemiş veya vergi mahkemelerine götürülen vergi borçlarıyla ilgili olarak da farklı oranlarda indirim yapılarak uyuşmazlığın tatlıya bağlanması hedeflenmiş. Ortada henüz herhangi bir mahkeme kararı yoksa, vergi aslının yarısı silinecek, ceza ve faizlerin tamamı kaldırılacak. Kalan vergi miktarı üzerinden TEFE/ÜFE oranlarına göre faiz hesaplanıp toplam tutarın 36 ayda 18 vadede ödenmesi istenecek. Mahkemedeki dosyaların karara bağlanması ve temyize gidilmiş olması halinde kararın kimin lehine verilmiş olduğuna bakılarak indirim yapılacak. Mükellef lehine olan kararlarda temyize gitmekten vazgeçilmesi şartıyla verginin yüzde 80'i ve cezalar silinecek. Karar idare lehine ise vergi aslında indirim yapılmıyor, ancak aftan faydalanılması halinde cezalar burada da siliniyor. İnceleme safhasında veya incelemesi bitmiş, ancak uzlaşması yapılmamış vergi tarhiyatlarında verginin yarısı ve borçların silinmesi teklif edilecek. Başlı başına bu konu bile çok ayrıntılı olduğu için uygulamada birçok problem çıkacaktır. Bu yüzden uygulamaya yönelik alt düzenlemelerin dikkatle yapılması gerekiyor. Bu madde hükmünden faydalanmak isteyen borçluların tasarının kanunlaşıp yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar ilgili idarelere başvurması borçla ilgili dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları gerekiyor. Başvurulan borçlara ilişkin ilk ödeme, kanunun yayımlanmasını takip eden üçüncü ayda yapılacak.

Aksatılan ödeme, zamlı tahsil edilecek

Torba kanuna göre, ödenmesi gereken taksitlerden; bir takvim yılında iki veya daha az taksitin, süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde, ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının son taksiti izleyen ayın sonuna kadar, gecikilen her ay ve kesri için 6183 sayılı kanunun 51. maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammıyla birlikte ödenmesi şartıyla bu kanun hükümlerinden faydalanılabilecek. Süresinde ödenmeyen taksitlerin belirtilen şekilde de ödenmemesi veya bir takvim yılında ikiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi halinde matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla bu kanun hükümlerinden faydalanma hakkı kaybedilecek. Ödememeye ilişkin hüküm her bir madde ve alacaklı idareler açısından taksitlendirilen alacaklar için ayrı ayrı uygulanacak. Yani SGK primlerine ilişkin ödemelerini aksatan bir kişi vergi taksitlerini zamanında ödüyorsa vergi borcuna ilişkin yapılandırma bozulmayacak.
Ahmet Yavuz / Zaman