|
Bir çok okurumuz,
emeklilik planlaması yaparken nelere dikkat
edilmesini, dahası nasıl daha yüksek emekli
aylığı alabileceklerini ve nereden emekli
olabileceklerini soruyor. Bugün, emeklilikte
nelere dikkat edilmesi gerektiğini ve emeklilik
planlamasının püf noktalarını yazacağız. Emekli
olmak için; sigortalıların prim gün sayısı,
sigortalılık süresi ve yaş şartını tamamlamaları
gerekiyor.Yani, her üç şartın aynı anda
sağlanması halinde emekli olunabiliyor.
Sigortalılık süresi ilk sigortalı olunan
tarihten itibaren geçen süreyi ifade ediyor. |
|
|
|
08.09.1999
tarihinden önce sigortalı olanlardan kadınların 20
yıl sigortalılık süresini, erkelerinde de 25 yıl
sigortalılık süresini tamamlamaları gerekiyor.
SSK’lıların bu sürenin tamamında sigortalı olmaları
zorunluluğu yok. Bu süre aralığında gerekli gün
sayısını tamamlamaları halinde diğer şartlar da
tamamlanmışsa emekli aylığı bağlanabiliyor. Bu
şartlardan sadece ikisinin tamamlanması halinde
aylık bağlanmıyor. Örneğin, 24.05.1985-23.11.1986
tarihleri arasında ilk defa sigortalı olan ve 25 yıl
sigortalılık süresini, 5300 gün sayısını tamamlayan
bir erkek sigortalının ayrıca emeklilik için 49
yaşını da tamamlaması gerekiyor. Şartlardan sadece
ikisi sağlanmışsa emekli olamayacaktır.
3600 günle de emeklilik var
Özellikle ileri yaşta olup, sigorta gün sayısı eksik
olanların 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim
gün sayısı ile emekli olabilmeleri mümkündür.
08.09.1981öncesı işe başlamış kadınlar ile
8.9.1976’dan önce işe başlamış olan erkekler 3600
günü tamamlamak şartıyla kadınlar 50 ve erkekler 55
yaşında emekli olabilmektedir. 23.05.2002’de 15
yıllık sigortalılık süresini kadın ise 50, erkek ise
55 yaşını doldurmuş ve 3600 gün malullük, yaşlılık
ve ölüm sigortaları primi ödeyen sigortalılar
diledikleri zaman emekli olabileceklerdir.
En az 15 yıldan beri sigortalı olan ve en az 3600
gün sayısı ile kadın ise 50 erkek ise 55 yaşını
24.5.2002 tarihinden sonra tamamlayanlar için de
belirli tarih aralıklarına göre belirlenen yaş
şartını tamamlayarak emeklilik hakkı olacaktır.
Yüksek maaş için ne yapmalı
Sigortalıların emekli maaşını etkileyen ödenen prim
miktarı, ortalama kazanç, sigortalının prim gün
sayısı, sigortalının yaşı, aylık bağlama oranı gibi
önemli kriterler bulunmaktadır. Ortalama kazancın ne
kadarının emekli aylığı olarak bağlanacağı, aylık
bağlama oranı ile belirlenir. Özellikle 1990-1999
döneminde, 2000-2008 döneminde ve 2008’den sonra
ödenen primler aylık bağlanmasında dikkate alınır.
Bu nedenle, çalışma hayatında ödenen prim tutarları
ne kadar yüksekse emekli aylığı da o kadar yüksek
olur. Asgari ücretten prim ödeyen bir kişinin prim
tutarı düşük olduğundan, gün sayısı ne kadar yüksek
olursa olsun emekli aylığında büyük bir artış
getirmez. Az gün sayısı ile daha yüksek prim ödemiş
bir kişinin emekli maaşı asgari ücretliden daha
fazla olur.
Emeklilikte, hangi statüden (SSK, Bağ-Kur veya
Emekli Sandığı) emekli olunacağının tespitinde, son
yedi yıla bakılmaktadır. Sigortalının son 7 yıllık
fiili hizmet süresinde en fazla hangi statüde
hizmeti varsa, yani sigortalının son 7 yıllık fiili
hizmet süresinin yarısından bir gün fazlası (1261
prim ödeme günü) hangi statüde geçmişse o statüden
veya hizmet süresinin eşit olması durumunda
sigortalının bağlı olduğu son kurumca yaşlılık
-emeklilik- aylığı bağlanmaktadır. SSK şartlarına
göre emekli olmak daha kolay olduğu için,
Bağ-Kur’luların son 3.5 yıl SSK’lı çalışarak emekli
olabilmeleri mümkün olmaktadır. Örneğin, 21.5 yıl
Bağ-Kur primi ödemiş bir kişi son 3.5 yıl SSK’lı
çalışırsa SSK’dan emekli olabilecektir.
RESUL KURT / STAR
|
