|
|
|
|
|
Bireysel
emeklilik ve hayat sigortası sahiplerini sevindiren
Danıştay kararı |
|
|
|
Sizleri
bekletmeden hemen sevindiren kararı söyleyelim:
8 Nisan 2011 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan
Danıştay 4. Daire kararında, bireysel emeklilik
ve birikimli hayat sigortalarından alınacak
paraların tamamı (Ödenen prim ve nema toplamı)
üzerinden değil sadece nema kısmı üzerinden
stopaj yapılmasına karar verilmiştir.
Şimdi konunun detaylarını
özetleyebiliriz |
|
|
. Bilindiği üzere 193 sayılı Gelir
Vergisi Kanunu'na (GVK) göre bireysel emeklilik ve
sigorta şirketleri tarafından poliçe sahiplerine
yapılan ödemeler anapara, nema ayrımı yapılmaksızın
menkul sermaye iradı sayılmış ve bu ödemeler
üzerinden sistemde kalınma süresi, emekliliğe hak
kazanma gibi şartlara göre yüzde 5 ile yüzde 15
arasında stopaj kesileceği öngörülmüştür.
Vergi idaresinin ilgili tebliğleri ve görüşleri ile
de bugüne kadar stopaj uygulaması, anapara-nema
ayrımı yapılmaksızın ödenen toplam tutarlar
üzerinden stopaj şeklinde uygulanmıştır.
Vergilemenin anapara-nema ayrımı yapılmaksızın
uygulanması, özellikle sistemde uzun süre beklemeyen
ve yatırımlarını geri almak isteyen hak sahipleri
arasında şikâyetlere neden olmuştur. Bazı durumlarda
hak sahipleri yatırdıkları anaparayı dahi geri
alamamışlardır.
Konuyu basit bir örnekle şöyle açıklayabiliriz;
Gittiniz kendinize bir bireysel emeklilik ürünü ya
da birikimli hayat sigortası ürünü satın alarak her
ay para yatırmaya başladınız. Ancak 3 yıl para
yatırdıktan sonra acil ihtiyacınız nedeniyle
paranızı ve bu paranın getirdiği nemayı geri alarak
sistemden çıkmak istediniz. Yatırdığınız anaparanın
30.000 TL, bunun 3 yıllık nemasının da 5.000 TL
olduğunu varsayarsak sistemden çıktığınızda
alacağınız brüt para toplamı 35.000 TL olacaktır.
Ancak bu ödeme yukarıda belirttiğimiz üzere stopaja
tabi olduğundan emeklilik veya sigorta şirketi bir
vergi kesintisi yapıp kalan neti size ödeyecektir.
Toplam Brüt Ödeme : 35.000 TL
Stopaj ( 35.000 X %15) : 5.250 TL
Net Ödeme : 29.750 TL
Örnekte görüleceği gibi siz 30.000 TL para
yatırmanıza rağmen nemanızı alamadığınız gibi
anaparanızın da ancak 29.750 TL sini geri
alabileceksiniz.
2009 yılında açılan dava
Bu uygulamanın haksız olduğunu düşünen bir poliçe
sahibi 2009 yılında bir dava açmış ve bu davaya
bakan vergi mahkemesi bu kişiyi haklı bulmuş,
stopajın tüm ödeme üzerinden değil sadece nema
(Örneğimizdeki 5.000 TL) üzerinden yapılmasına karar
vermişti. Bu kararın kanun yararına bozulması için
Gelir İdaresi Başkanlığı Danıştay'a başvurmuştu.
İşte 8 Nisan 2011 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan
kararla Danıştay 4. Dairesi vergi mahkemesini haklı
bularak kararını onaylamış oldu ve Gelir İdaresi
Başkanlığı'nın başvurusunu reddetti.
Yukarıdaki örneğimizi bu kararı esas alarak yeniden
düzenlersek, ödenecek net para şöyle olacaktır.
Toplam brüt ödeme: 35.000 TL
Nema tutarı: 5.000 TL
Stopaj tutarı (5.000 x %15) : 750 TL
Ödenecek Net Tutar : 34.250 TL
Anlaşılacağı üzere Danıştay kararı uygulandığında
hak sahibinin eline önceki duruma göre 4.500
TL(34.250-29.750) fazla para geçecektir.
Görüşümüz GVK'daki düzenleme esas alındığında
stopajın, ödenen tüm para üzerinden yapılmasının
gerektiği yönündedir. Ancak bu uygulamanın
yukarıdaki örnekte görüldüğü üzere hem adil olmadığı
hem de menkul sermaye iradı tanımının ruhuna
uymadığı ortadır.
Şimdi ne olacak ?
Bu sorunun hem hak sahipleri, hem de emeklilik ve
sigorta şirketleri açısından cevaplanması
gerekmektedir.
Gerek vergi mahkemesi kararı, gerekse de Danıştay 4.
Dairesi kararı sadece ilgili olayda bağlayıcı
niteliktedir. Dolayısıyla bugüne kadar kendilerinden
ödemelerin tamamı üzerinden stopaj yapılan kişilerin
bireysel emeklilik ya da sigorta şirketlerinden bu
yargı kararını dayanak göstererek vergi farkını
almaları mümkün değildir. Ancak bu farkları Danıştay
kararını emsal göstererek vergi dairesinden talep
etmeleri, talepleri yerine getirilmediğinde yargı
yoluna başvurmaları mümkündür. Yargılama sonucu
yukarıda belirtilen karar gibi olur ise primler
üzerinden hesaplanan stopaj farkı geri
alınabilecektir.
Diğer taraftan Vergi İdaresi tarafından yeni bir
düzenleme yapılmadıkça bireysel emeklilik ve sigorta
şirketlerinin söz konusu Danıştay kararına göre
hareket etmeleri de mümkün değildir.
Yayımlanan Danıştay kararı sonrası bu konuda çok
sayıda uyuşmazlığın çıkması kaçınılmaz
gözükmektedir. Gerek sigorta şirketlerini, gerek
vergi dairelerini gerekse de vergi mahkemelerini bu
yükten kurtarabilmek için öncelikle, Danıştay kararı
sonrası durumla ilgili vergi idaresinin bir açıklama
yapması ve takibende acilen konunun yeniden
düzenlenmesi gerekir.
Bilgütay YAŞAR
bilgutay.yasar@tr.pwc.com
Dünya |
| |
|
