Türkiye'nin Muhasebe Rehberi   I  Yayınlanan En Son Mevzuatlar  I  Vergi Takvimi  I   Muhasebe Uygulamaları  I  Beyanname Rehberi  
Ana sayfa Yasal Uyarı Künye Danışma Hattı Güncel Bilgi Arşivi

      Çalışma Hayatı Rehberi

 MUHASEBE GÜNCEL BÜLTEN :   12 Mayıs 2011

  2011 Çalışmaları 

  Mükellef Rehberi 
  Pratik Bilgiler 
  Staj - Stajyer Rehberi
  Maliye Rehberi
  BEŞ DAKİKA ARA !...
  Makale Rehberi

  Kanun-Mevzuat Rehberi  

  Sosyal Güvenlik Rehberi  

 

 

 

SERBEST ZAMAN KAVRAMI

 

4857 sayılı İş Kanunun ile çalışma hayatımızda çalışanlar serbest zaman kavramı ile tanıştılar.
Serbest zaman uygulaması için;
a)Fazla Çalışma
b)Fazla Sürelerle
çalışma olgusunun ortaya çıkması ile mümkün olmaktadır.

Serbest zaman kullanma isteği ise işçiden gelmeli işverende bu isteğe uymalıdır.Serbest zaman işçinin irade beyanı ile ortaya çıkar.

Kısacana işçilerin yapmış oldukları fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışmaların işçinin talebi doğrultusunda bu çalışmalarının karşılığı olarak zamlı ücret yerine, serbest zaman olarak kullanabilme imkanı tanınmış olur.

Fazla Çalışma :
Fazla çalışma, 4857 sayılı İş Kanunu’nda yazılı koşullar çerçevesinde haftalık 45 saati aşan çalışmalardır.
Fazla çalışmanın her saati için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen tutarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir.
Örneğin: İşçi Ahmet bey aylık çalışma ücreti 1200 TL. günlük ücreti 40 TL. çalıştığı ay her hafta için 45 saati aşan 1 saat'ten fazla çalışma süresi olup ayda 4 saat fazla çalışması mevcuttur.Kendisine 1200 TL aylık ücreti, fazla çalışma ücreti olarak 40/7,5=5,33*1,5*4=31,98 TL ödenecektir.

Fazla Süreli Çalışma:
Fazla süreli çalışma ise genelde haftalık çalışma süresinin yapılan iş sözleşmeleriyle yada toplu sözleşmelerle 45 saatin altında belirlendiği durumlarda bu çalışma süresini aşan ve 45 saate kadar yapılan çalışmalara denir
Fazla sürelerle yapılan çalışmalarda her bir saat fazla sürelerle çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmi beş fazlasıyla ödenir.
Örneğin: İşçi Ahmet bey işyeri ile yaptığı sözleşmede haftada 42,5 saat çalışacağını buna göre aylık ücretinin 1200 TL. ödenmesi yönünde bir sözleşme imzalamıştır.
İşçi Ahmet bey çalıştığı ay her hafta 45 saati tamamlayacak şekilde 2,5 saat ayda 10 saat fazla süreli çalışması var ise 1200 TL aylık ücret ,fazla süreli çalışma karşılığında 40/7,5=5,33*1,25*10=66,63 TL. ödenecektir.

Serbest Zaman İzin Kullandırılmasının Çalışma Hayatında Uygulama Tekniği:
A)Fazla Çalışma Sürelerinin Serbest Zaman Olarak Kullandırılması:
Fazla çalışma yapan işçi istemesi ile bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret almayarak yerine, fazla çalışma yaptığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir.
Altı Ay İçinde Kullanma Zorunluluğu:
İşçi hak ettiği serbest zamanı altı ay süresinde, çalışma süreleri içinde ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır.
Serbest Zaman Ne Zaman Kullandırılmaz:
İşçinin 4857 sayılı İş Kanunu’ndan ve sözleşmelerden kaynaklanan tatil ve izin günlerinde serbest zaman kullandırılamaz.
Serbest Zaman İzin Kullanan İşçinin İşverene Yazılı Müracaatı Şarttır:
İşçi, kullanmak istediği serbest zamanı, işverene önceden yazılı olarak bildirmesi koşuluyla, işverenin işin veya işyerinin gereklerine uygun belirlediği bir tarihten itibaren iş günleri içerisinde aralıksız olarak kullanır
Örneğin:Yukarıdaki örneğimizde İşçi Ahmet Bey 4 saat fazla çalışması olan kişi Ocak ayında yaptığı bu çalışmayı Haziran ayına kadar 6 saat olarak serbest zaman izini olarak kullanacaktır.
B)Fazla Sürelerle Çalışma Süresinin Serbest Zaman Olarak Kullandırılması:
Fazla sürelerle çalışma yapan işçi istemesi halinde bu çalışmaların karşılığını zamlı ücret almayarak yerine, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat onbeş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir.
Altı Ay İçinde Kullanma Zorunluluğu:
İşçi hak ettiği serbest zamanı altı ay süresinde, çalışma süreleri içinde ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır.
Serbest Zaman Ne Zaman Kullandırılmaz:
İşçinin 4857 sayılı İş Kanunu’ndan ve sözleşmelerden kaynaklanan tatil ve izin günlerinde serbest zaman kullandırılamaz.
Serbest Zaman İzin Kullanan İşçinin İşverene Yazılı Müracaatı Şarttır:
İşçi, kullanmak istediği serbest zamanı, işverene önceden yazılı olarak bildirmesi koşuluyla, işverenin işin veya işyerinin gereklerine uygun belirlediği bir tarihten itibaren iş günleri içerisinde aralıksız olarak kullanır.
Örneğin:Yukarıdaki örneğimizde İşçi Ahmet Bey 10 saat fazla süreli çalışması var.Bunun karşılığında Haziran ayına kadar 12,5 saat serbest zaman izini olarak kullanacaktır.

Serbest Zamanı Kullandırmayan İşverene İdari Para Cezası Yaptırımı:
4857 sayılı Yasa’nın 41. maddesinde belirtilen işçiye hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında kullandırmayan, işveren veya işveren vekiline, bu durumda olan her bir işçi için 4857 sayılı İş Kanun’nun 102/C maddesi gereğince 2011 yılı için 219 TL idari para cezası uygulanır.İdari para cezası her yıl 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre yeniden değerleme oranında artırılmaktadır.

Kısmi Süreli ve Çağrı Üzerine Çalışanlarda Serbest Zaman Uygulaması:
Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma yapmaları yasak olduğu için bu işçilere serbest zaman uygulaması da yapılamaz.

Zamanaşımı:

İşçilik alacağı olarak Fazla çalışma ve Fazla süreli çalışmalarda zamanaşımı süresi beş yıldır.

Değerlendirme:
Fazla çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir.
Fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat on beş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir.
Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışanlarda serbest zaman uygulaması yapılamaz.
4857 sayılı yasa ile işverenler işçilere uygulamada bunu izin olarak kullandırdıkları görülmektedir.Aslında Kanununda işçiye bir zorlama yapılmayacağı söylense de piyasa koşullarında işverenler nakit çıkışı yapmamak adına izin kullandırmayı tercih ediyorlar.
İnsan Kaynakları çalışanları puantaj kültürünü oluşturmaları halinde bu sürelerle ilgili işçinin yazılı dilekçelerini almalarını özlük dosyalarında muhafaza etmeleri gerekir.İş mahkemelerinde yada Bölge Çalışma nezdinde yapılan şikayetlerde ispat aracı olarak kullanılacaktır.
İşverenler, işçilerin çalışma süreleri ile ilgili olarak puantaj vb. kayıtları tutarak, bu kayıtları da işçilere imzalatmalıdır.

VEDAT İLKİ
 
12.05.2011
 
Yasal Uyarı
 
 

 

 

 

 
  ▼ Yayınlanan En Son  Mevzuatlar   (Sitenize ekleyebilirsiniz)

Copyrıght  © 2005-2011 www.muhasebenet.net www.muhasebenet.com. Her hakkı saklıdır.