|
|
|
|
|
KDV'den muaf
işlemler, vergi indirimi konusu yapılamaz
|
|
|
|
Ülkemizde en
yaygın ve hemen hemen herkesi ilgilendiren
vergi, Katma Değer Vergisi'dir.
Çünkü ticari, sınai, zirai ve serbest meslek
faaliyetinde satılan mal ve verilen hizmetlerin
hemen hemen tamamı KDV'ye tabi. Biz bu işlerle
iştigal etmiyorsak bile yediğimiz ekmekte,
içtiğimiz suda bu vergiyi ödüyoruz. 1980'li
yılların ortalarında ülkemizde uygulanmaya
başlanan bu vergi tamamen yerleşsin ve tanınsın
diye kapsayıcı bir vergi olarak yürürlüğe
konmuştu |
|
|
Zamanla gerek sosyal, gerek kültürel
ve gerekse ekonomik gerekçelerle bu vergiye bazı
istisnalar getirildi. Yani normalde vergi konusuna
girdiği halde bazı mal ve hizmet teslimlerinde KDV
alınmamaya başlandı.
KDV temel olarak nihai tüketiciden, mal ve hizmetten
son aşamada faydalanandan alınan bir vergi olmakla
beraber, mal tüketiciye ulaştığı ana kadar her
aşamada devreye girer. Ticaret, serbest meslek veya
ziraatle uğraşanlar; satmak, imal etmek veya
işleriyle ilgili kullanmak üzere aldıkları mal ve
hizmetler için yüklendikleri KDV'yi, satış
yaptıkları kişilerden tahsil ettikleri KDV'den
indirme hakkına sahiptir. İndirim mekanizması
sayesinde mükellefler bu vergiyi yüklenmemiş,
maliyetleri artmamış olur. İhracat, kıymetli maden
veya petrol arama hizmetleri gibi bazı istisna
türlerinde yüklenilen vergi indirim konusu
yapılabiliyor. İndirilemeyen kısım ise mükellef
tarafından iade alınabiliyor.
HEM KDV'Lİ HEM DE KDV'SİZ FAALİYETLER
Esasen indirim, satış aşamasında vergiye tabi
tutulan mallar için getirilmiş bir mekanizma. Yani
normalde KDV'den istisna edilen bir malın teslimi
veya hizmetin ifası için mükellefler tarafından
yüklenilen vergi indirim konusu yapılamaz. Ancak bu
vergiler mükellefin kazancının tespitinde gider
olarak dikkate alınabilir. Belediyelerin kültürel
hizmetleri, külçe altın, külçe gümüş teslimleri,
burslu öğrencilere verilen hizmetler, gümrüklü
bölgelerde verilen depolama ardiye hizmetleri gibi
birçok mal ve hizmet teslimi bu vergiden istisna
edilmiştir. Bu kapsamdaki mal ve hizmetlerin
tedarikinde yüklenilen vergiler indirim konusu
yapılamaz, iade olarak da talep edilemez. İndirim
konusu yapılamayan KDV'ler Gelir ve Kurumlar Vergisi
uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak
dikkate alınabilir.
Konunun buraya kadarlık kısmı uygulanabilir ve takip
edilebilir boyutta. Bazı mükellefler ise hem istisna
kapsamında, hem de normal kapsamda KDV'ye tabi
satışlar yapıyor. Bu mükelleflerin satış
belgelerinde vergi hesaplanıp hesaplanmayacağı bir
yana, vergi hesaplanmayacak satışlarla ilgili
yüklenilen bu vergilerin indirim konusu yapılıp
yapılmayacağı da ayrı bir tartışma konusu.
KDV Kanunu'nda; indirim hakkı tanınan işlemlerle bu
hak tanınmayan işlemlerin bir arada yapılması
halinde, fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen
verginin ancak indirim hakkı tanınan işlemlere
isabet eden kısmının indirim konusu yapılabileceği
hükmü yer alıyor. İndirim hakkı tanınan ve
tanınmayan işlemleri birlikte yapan mükellefler,
alışlarında yüklendikleri vergileri, herhangi bir
ayırım yapmadan tamamen o dönemde indirilebilir
Katma Değer Vergisi hesabına intikal ettirecek. Daha
sonra aynı dönemde, toplam satışlar içinde indirim
hakkı tanınmayan işlemlerin oranı bulunacak. Bu
oran, o dönemdeki toplam satışlar sebebiyle
yüklenilen vergilere uygulanarak, istisna kapsamına
giren işlemler dolayısıyla yüklenilen vergi miktarı
hesaplanacak. Bu şekilde bulunacak vergisiz
satışlara (kısmi istisna kapsamına giren işlemlere)
ait yüklenilen vergiler, indirilebilir Katma Değer
Vergisi hesabından çıkartılarak, gider veya maliyet
hesaplarına intikal ettirilecek. İndirilecek
verginin bulunmaması veya yetersiz olması halinde
artan kısım, fazla ve yersiz hesaplanan vergi olarak
beyan edilecek.
Özel üniversiteler, dershaneler ve yurtlarda KDV
ödemesi nasıl?
Eğitim kurumları yukarıda anlattığım duruma uygun
bir yapıya sahip. Bu kurumlar kanunları gereği bazı
öğrencileri burslu okutmak mecburiyetinde. Kanun,
burslu okutulan öğrencilerin KDV ödemeyeceğini,
dolayısıyla bunlar adına vergi hesaplanmayacağını
hüküm altına almış. 5580 sayılı Özel Öğretim
Kurumları Kanunu'na bağlı eğitim faaliyeti veren
okulöncesi eğitim, ilköğretim, özel eğitim ve
ortaöğretim özel okulları, dershaneler, sürücü
kursları, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri
ile öğrenci yurtları tarafından kapasitelerinin
yüzde 10'u, üniversite ve yüksekokullarda ise yüzde
50'sini geçmemek üzere verilen bedelsiz hizmetler bu
vergiden istisna. Bu kapsamdaki hizmetler için bu
vergi hesaplanmayacak. Kurumlar, belirlenen oranı
geçen miktarda burslu öğrenci okutursa bu kısımdaki
öğrenciler için KDV hesaplayıp beyan etmek zorunda.
Belirlenen oranlarda burslu olarak okutulan
öğrenciler istisna kapsamında bulunduğundan, bu
öğrenciler için KDV hesaplanmayacak. Ancak eğitim
hizmetinin verilmesi için alınan mal ve hizmetler
sebebiyle yüklenilen vergilerden bu öğrencilere
tekabül eden kısım indirim konusu yapılamayacak.
İndirilemeyecek Katma Değer Vergisi hesaplanırken
ilgili dönemde yapılan toplam satışlar dikkate
alınıyor. Toplam satışlar içerisinde istisna
kapsamında sayılan mal ve hizmet teslimleri oransal
olarak bulunacak. Bu oran aynı ay içerisinde
yüklenilen KDV toplamına uygulanacak. Hesaplanan
tutar indirilecek KDV toplamından çıkarılıp, gider
hesaplarına aktarılacak.
Matrah artırımını sakın kaçırmayın
Son sözüm KDV'den istisna işlemlerle bu vergiye tabi
işlemleri beraber yapan okurlarıma. Geçen yıllarda
yüklendiğiniz tüm vergileri indirim konusu
yapmışsanız, yani ayrıştırma yapıp bazı indirilecek
vergilerinizi gider hesaplarına aktarmadıysanız her
an inceleme geçirme riskini taşıyorsunuz demektir.
Geçmiş yıllara yönelik yüksek tutarlı vergi ve ceza
ödemek istemiyorsanız süresi bu ayın sonuna kadar
uzatılan matrah artırımından faydalanmanızı tavsiye
ediyorum.
ahmet yavuz / zaman |
| |
| 09.05.2011 |
| |
|
