Çocuklar vergi mükellefi olabilir, esnaf olabilir ama Bağ-Kurlu olamaz

1479 sayılı yasada yer alan 18 yaş öncesi bağ-kurlu olunamayacağı hükmü 5510 sayılı yasada da korunmuştur.
5510 sayılı Kanuna göre “4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri gereği sigortalı sayılması gerekenlerden 18 yaşını doldurmamış olanlar” sigortalı sayılamayacaklardır.
Bu maddenin uygulanmasıyla ilgili olarak, bir meslek veya sanat okulunu bitirenlerden, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre mahkemece ergin kılınmak suretiyle, öğrenimleriyle ilgili görevlerde çalışanlar hakkında 18 yaşın bitirilmiş olması şartı aranmayacaktır.

Sigorta yönünden
Sigortacılık açısından konunun iki yönü bulunmaktadır.
1. Genel kural olarak 18 yaş öncesi bağ-kurlu (4/b’li) yada memur (4/c’li) olunamamaktadır.
2. Mahkemece reşit olduğuna karar verilenler sigortalı olabilmektedir.
Mahkemece reşit olduğuna karar verilip eğitimi ile ilgili işte çalışanlar sigortalı olabilmekte ise de bunlarında 18 yaşından önceki sigortalılık süreleri gün toplamlarında dikkate alınırken sigortalılık süresi hesaplamalarında dikkate alınmamaktadır.

Medeni Kanun yönünden
Diğer taraftan 18 yaşından küçük çocukların/gençlerin vergi mükellefi olmasında, şirket ortağı olmasında engel bir durum bulunmamaktadır.
İşte burada Medeni Kanunun reşit olma/reşit sayılma ile ilgili hükümlerine göz atmak gerekiyor. Bunun için de Medeni Kanundaki hak ve fiil ehliyeti tanımlarına bakmak gerekiyor.

Hak ve fiil ehliyeti
Hak ehliyeti, bütün insanların, hukuk düzeninin sınırları içinde, haklara ve borçlara ehil olmada eşitliğidir.
Fiil ehliyeti ise; kişinin kendi fiilleriyle hak edinebilir ve borç altına girebilir olmasını ifade etmektedir.
Kişinin fiil ehliyeti olabilmesi için belli bir yaşı geçmesi gerekmektedir ki bu kanuna göre 18 yaşın tamamlanması ile başlar.
18 yaşından küçük kimseler kendi filleriyle borç altına giremeyeceğinden burada yasal temsilcilerin, anne veya babanın rızası gerekmektedir.
Bu açıklamalar çerçevesinde konuya bakıldığında 18 yaşından küçük çocuklar ancak kanuni temsilcileri aracılığıyla borç altına girebileceklerinden, bu yaştan önce kendi başlarına borç altına giremeyeceklerdir.

SSK’lı olabilir
18 yaşından küçükler SSK’lı (4/a’lı) çalışabiliyorken (4/b’li) bağ-kurlu olamamaktadır.
Genç girişimcilerin önünün açılması konuşulurken bu alanda bir değişiklik yapılması gereklidir.
18 yaş altında bir kişi, SSK’lı olarak çalışabiliyorken, esnaf olarak faaliyette bulunup vergi mükellefiyeti tesis ettirirken bağ-kurlu olamamaktadır. Bu konuda yasal düzenlemelerin yapılması gerekir.

Ahmet ŞERİF / ahmet.serif@yahoo.com /  Y.Çağ