Kanunlar yenilendi, iş hayatı elektronik ortama iniyor

Bugünlerde ülkemizin ekonomik, ticari ve mali hayatına yön veren temel kanunlarda çok önemli değişikliklere imza atılıyor.


Bir taraftan yıllardır TBMM'de görüşülen Türk Ticaret Kanunu ve Borçlar Kanunu tamamlanıp Resmî Gazete'de yayımlandı. Bu kanunlarda öngörülen yeniliklere paralel olarak Tebligat Kanunu'nda da değişiklikler yapıldı. Ticari hayatı ve işletmeleri yakından ilgilendiren vergi ve SGK mevzuatıyla ilgili, mükellefin haklarını koruma altına alan, bence devrim niteliğinde düzenlemeler gerçekleştirildi. Bütün bunlara ilaveten, birikmiş vergi ve prim borçlarına ilişkin hazırlanan torba tasarı da halen Meclis'te görüşülüyor.

Kanunların fonksiyonel olması için, ilişkili düzenlemelerin de aynı paralellikte yapılması gerekiyor. Çıkarılan kanunlarda da bu paralelliklerin kurulduğunu görüyoruz. Bu bağlantılı düzenlemelerden birisi de, yapılacak tebligatla ilgili. Yeni Türk Ticaret Kanunu'na göre her sermaye şirketinin bir internet sitesi olmak mecburiyetinde. Sitede bütün ilanlar, faaliyet raporları, finansal tablolar, denetim raporları başta olmak üzere yatırımcı için önemli olan bilgiler konulacak. Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren 3 ay içinde site oluşturmayan veya öngörülen şartları taşıyacak şekilde güncellemeyen şirket yöneticileri, 6 aya kadar hapis ve 300 güne kadar adli para cezasına çarptırılacak. Küçük ölçekli işletmelere ise internet sitesi kurmaları için 1 yıl süre tanınıyor.

Bundan başka global ekonomi, karar almada hızlı davranma gerekliliği ve iletişim sürati dikkate alınarak şirketlerin sanal ortamda yönetim kurulu toplantısı yapmasına da imkân getirildi. Sermaye şirketlerinde müdürler kurulu ve yönetim kurulu; kolektif, komandit, limited ve anonim şirketlerde de ortaklar kurulu ve genel kurul toplantıları on-line gerçekleştirilebilecek. On-line toplantı sistemiyle anonim şirketlerde genel kurula katılım, öneride bulunma ve oy verme; hukuksal açıdan, fiziki katılımla aynı sonuçları doğuracak.

Uygulamada muhakkak birçok problem yaşanacaktır ama zamanla oturtulması planlanan yeni sistemde şirket adresinden sermayesine, ortaklardan faaliyet konusu ve adresine kadar tüm bilgiler sanal ortamda takip edilebilecek. Buna ilaveten, devlet veya diğer kuruluşlar tarafından site adresine gönderilen elektronik bildirimler, ilgili şirkete tebliğ edilmiş kabul edilecek.

ELEKTRONİK TEBLİGAT YAYGINLAŞACAK

Yarım asırlık kanunlarla işlemeye devam eden ticari hayatımız, arada farklı kanunlarda yapılan düzeltmelerin takviyesiyle yönlendirilmeye çalışıyordu. Ancak başta da belirttiğim üzere eski kanunlarla yeni uygulamalar ve fiili durum birbirine intibak edemiyordu. Bu yüzden tüm mevzuatın güncellenmesi kaçınılmaz oldu. Bu çerçevede Türk Ticaret Kanunu, Tebligat Kanunu ve Borçlar Kanunu'nda yapılan düzenlemeler özel bir yer tutuyor. Devlet daireleri ve diğer kuruluşların mükelleflere, şirketlere ve vatandaşa bildirimde bulunmasının gerekmesi halinde ilgili kişi veya kuruma tebligat çıkarılması gereği hâsıl oluyor. Bazı durumlarda da kişinin adresi değiştiği için tebligat yapılamıyor. 50 yıl önceki şartlar göz önüne alınarak çıkarılmış olan kanunun uygulamasında günümüzde ciddi zorluklarla karşılaşılıyordu. Bu yüzden artık idarelere elektronik ortamda da tebligata imkân veren yenilikler getirildi. Tebligatın elektronik ortamda yapılabilmesi için şirketlerin yeni kanun çerçevesinde web adresi almaları gerekiyor. Her ne kadar bazı firmalar istenen şartları zaten yerine getirmişse de tüm şirketlerin durumu dikkate alınarak bu kanunun yürürlüğü yayım tarihinden 1 yıl sonraya bırakıldı. Tebligat Kanunu'nda getirilen e-tebliğ uygulaması 19 Ocak 2012'de yürürlüğe girecek. Kanunda bu bir yıllık ara dönemde ve şirket olmayan kişilere elektronik tebligat usulü ihtiyari bırakılırken; anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlere elektronik yolla tebligat yapılması mecburi tutuldu. Sermaye şirketlerine elektronik yolla tebligat yapılması mecburiyeti kanunun yayım tarihinden 2 yıl sonra 19 Ocak 2013 günü yürürlüğe girecek. Bu yolla gönderilen tebligat, muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen 5. günün sonunda yapılmış kabul edilecek.

Adres araştırması yapılmayacak

Ülkemizde, merkezi ve kapsamlı bir adres kayıt sistemi oluşturuldu. Sistemin farklı bileşenlerle kontrol edildiği ve güncellendiği, bu sayede gerek Türkiye'de bulunan Türk vatandaşları ve yabancılar, gerekse yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarının yerleşim yerlerinin kayıt altına alınmış olduğu dikkate alınarak yeni adresini bildirmeyen kişilere tebligatın nasıl yapılacağına ilişkin hükümler yenilendi. Yeni düzenlemede de kişiye önce yine bilinen en son adrese tebligat yapılacak. Ancak gösterilen adres muhatabın adres kayıt sistemindeki adresi olup, muhatap o adreste hiç oturmamış veya o adresten sürekli olarak ayrılmış olsa dahi, tebliğ memuru iletilecek evrakı, o yerin muhtar veya ihtiyar heyeti azasından birine veyahut zabıta amir veya memurlarına imza karşılığında teslim edebilecek. Tesellüm edenin adresini ihtiva eden ihbarnameyi gösterilen adresteki binanın kapısına yapıştıracak. İhbarnamenin kapıya yapıştırıldığı tarih, tebliğ tarihi sayılacak. Bu düzenlemeyle muhatabın gerçek adresini ilgili mercilere bildirmemesi durumunda adres araştırma yapma mecburiyeti ortadan kaldırılmış oluyor.

Ahmet Yavuz / Zaman