|
|
|
|
|
Torba Kanun'la
ilgili yanlış bilinenler |
|
|
|
Okurumuz K. Ataberk bize özetle şu soruyu
sormakta. "15 Ocak 1965 doğumluyum. Sigorta
başlangıcım 1988/Ocak. Bugüne kadar yaklaşık 900
gün ödenmiş primim var. Askerliğimi 8 ay kısa
dönem yaptım ve henüz borçlanmadım. Emekli olmak
istiyorum. Sizden ricam emekli olmak için hangi
başvuruyu yapmalıyım? İsteğe bağlı mı ya da
geriye dönük olarak mı borçlanmalıyım?
Danıştığım kurum bana 4 yıl Bag-Kur'a artı 3.5
yıl SSK'ya pirim ödemem halinde emekli olacağımı
söyledi, acaba bu doğru mu?
|
|
|
Toplam ödemem gereken borç ne
kadar? Torba yasada belirtilen gecikme faizi olmadan
ve pesin ödeme indirimini de göz önüne alarak, ne
zaman ve kaç yaşında emekli olurum?"
Sigortalılık başlangıç tarihinize göre, bugüne dek
adınıza yatırılan prim gün sayısı hayli düşük. Çünkü
bu sigortalılık başlangıcıyla 50 yaş 5375 günden tam
emekli olma imkanınız varmış. Danıştığınız kurum
kavramıyla kimi kastettiğinizi bilemem. Ama onlar da
bu durumu görmüşler ve size kısmi emeklilik için
tavsiyelerde bulunmuşlar. Sanırım bize bu bilginin
sağlamasını yaptırmak istediniz. Sigortalılık
başlangıcınız 08.09.1999 öncesinde olduğundan 3600
günden kısmi emeklilik imkanınız var.
KISMİ EMEKLİLİK
Fakat hemen öyle 3600 günü doldurduğunuz anda da
emekli olmanız mümkün değil. Çünkü kısmi emeklilikte
de kademeli bir geçiş söz konusu. 3600 gün koşulunu
23.05.2014 tarihine kadar doldurmanız mümkün
olamayacağından, ancak 60 yaşınızı doldurduğunuz
tarihte kısmi emeklilikten yararlanabilirsiniz. Bu
da bugünden sonra 14-15 yıl gibi bir süreye tekabül
ediyor. Bundan sonra sigortalılığınızda hiç boşluk
vermeden devam ederseniz zaten 60 yaştan önce 5375
güne ulaşarak tam emekli olabilirsiniz. Tabii bu
söylediklerim 4/a diye adlandırdığımız eski SSK
sigortalılığına denk gelen statüden emeklilik için
geçerli hususlar.
Bunun için size daha önce tavsiye edildiği gibi son
üç buçuk yıl, bir başka deyişle son 1261 prim gün
sayınızın 4/a statüsünden sigortalılık olarak
gerçekleşmesi şart. Son 1261 gün öncesini 4/b
statüsünden, örneğin isteğe bağlı sigortalı olarak
prim ödemek suretiyle de kazanabilirsiniz.
YANLIŞ ALGILAMA
Gelelim asıl önemli olan Torba Kanun konusuna.
Kamuoyunda gerek haberlerin veriliş şeklinden ve
gerekse de halkımızın gönlünden geçenin bu yönde
olması nedeniyle yanlış bir algılama söz konusu.
Torba Kanun ile sigortasız geçen sürelere bir tür
borçlanma hakkı verildiği, halkımızın ifade ettiği
şekilde "boşlukları doldurma" imkanı sağlandığı
şeklinde bir yanılgı mevcut. SGK'nın Ziraat Bankası
ile protokol yaptığı haberleri de bunun üzerine tuz
biber ekti. Evet, Torba Kanun'da böyle yanlış
algılamalara yol açan bazı hükümler var. Ama bu
sadece, 4/b diye adlandırdığımız eski Bağ-Kur
statüsü sigortalıların mevcut borçlarını kapsamakta.
Hatta bunlardan emeklilik haklarını doldurduğu
halde, borçlarını ödeyemedikleri için emekli
olamayanlara, banka kredisi ile borçlarını kapatıp
emekli olma imkanı söz konusu. Kredi borçlarını da
bağlanacak emekli aylıklarından taksitle
ödeyecekler. Ama bu kişiler, her ne kadar borçları
da bulunsa, zaten 4/b sigortalılığı devam eden
kişiler.
Bir de tarım kesiminde ürün satışı yapıp, sattığı
ürün bedelinden alıcı tarafından kesinti yapılarak
Bağ-Kur'a gönderilenler var. Bu kişiler bugüne kadar
4/b (Bağ-Kur) sigortalısı olarak tescil edilmemiş
olsalar dahi, geçmişe dönük olarak tescillerini
yaptırıp, tahakkuk edecek borç tutarından önce
geçmiş kesinti tutarları mahsup edilecek, kalan
borçlarını da Torba Kanun'dan yararlanarak
ödeyebilecekler. Bunlar içerisinde de borcunu
ödemesiyle birlikte emekliliğe hak kazananlar varsa
kredi çekerek emekli olabilecekler. Belki bu kişiler
bu güne kadar 4/b (ya da Tarım Bağ-Kur) sigortalısı
olarak tescil edilmemiş olabilirler. Fakat adlarına
daha önceden ürün bedellerinden kesinti yapılıp
Bağ-Kur'a yatırılmıştı. Bu durum onların tarımda
çalıştıklarının bir kanıtı.
Burada normal olmayan, Bağ-Kur'un bugüne kadar bu
kişileri tarım Bağ-Kur kapsamına alacak çalışmayı
yapamamış olmasıdır. Ama haksızlık da etmeyelim.
Çünkü Bağ-Kur'un da bu konuda kendine göre bazı
nedenleri mevcut. Bir kere kesintiyi alıp Bağ-Kur'a
intikal ettiren firmalar, kesinti bedelleriyle
birlikte sadece kişilerin ad-soyadlarının yazılı
olduğu listeleri göndermişler. En azından Bağ-Kur
kaydı olanların numaraları kaydedilebilse idi hiç
olmazsa numarası olmayanların araştırılması yoluna
gidilebilirmiş. O dönemde TC kimlik numarası da
yaygın olarak kullanılmamaktaydı.
Ama esnaf birlikleriyle yaygın bir işbirliği yapıp,
ilçelerde irtibat büroları açan Bağ-Kur'un, en
azından ürün kampanya dönemlerinde özellikle de
Tariş ve Tekel gibi büyük alıcı birlik ve kurumlarla
yaygın işbirliğine gitmesi, buralara geçici eleman
görevlendirmesi pekala mümkün olabilirmiş.
YARARLANMA
Kısacası Kemal Bey'in Torba Kanun'dan yararlanarak,
boşta geçen günlerini prim ödeyerek sigortalılık
prim gün sayısına dahil etmesi, diğer bir ifadeyle
geri kazanması mümkün değil. Çalıştığı sektörü
bilemiyoruz ama bundan sonrası için bir işveren
emrinde çalışmaktaysa 4/a statüsünde sigortalı
çalışma konusunda ısrarcı olmasını, boşta kaldığı
dönemlerde de imkanları ölçüsünde hemen isteğe bağlı
sigorta ödemesini tavsiye etmekteyiz. Hatta önceki
yazılarımızda da belirttiğimiz gibi, çalıştığı
işyerinde part-time (kısmi süreli)çalışmaktaysa da
eksik kalan günlerini kendisi isteğe bağlı sigortalı
olarak aylık 30 güne tamamlayabilir. Üstelik bu
durumda ödediği isteğe bağlı sigortalı günleri de
4/b (eski Bağ-Kur) statüsünden değil 4/a (eski SSK)
statüsünden kabul edilir. Bu durum başlangıçta
söylediğimiz tam ya da kısmi emeklilik koşullarını
bir an önce gerçekleştirmesine yardımcı olacaktır.
Celal Kapan / Y.Asır |
| |
|
