|
|
|
|
|
|
|
Yılsonuna kadar
başlanacak teşvikli yatırımlarda 'vergi indirimi' |
|
|
|
Daha önceki
yazılarımızda ayrıntılı olarak açıklandığı
üzere; Yatırımların teşvik edilmesine yönelik
olarak yayımlanan 14 / 07 / 2009 tarihli ve 2009
/ 15199 sayılı "Yatırımlarda Devlet Yardımları
Hakkında Karar" ile söz konusu teşvik
kararnamesinin uygulanmasına ilişkin usul ve
esasların yer aldığı "Yatırımlarda Devlet
Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına
İlişkin Tebliğ (Tebliğ NO:2009/1)" düzenlemeleri
kapsamında teşvik uygulamaları devam etmektedir.
Son olarak, 11 Mayıs 2011 tarihli Resmi
Gazete'de yayımlanan 2011/1 sayılı Tebliğ ile
yukarıda belirtilen 2009/1 Sayılı Tebliğ'de
değişiklikler yapılmıştır. |
|
|
Yatırım desteklerinin uygulanması
açısından bölgeler, sosyo-ekonomik gelişmişlik
seviyeleri dikkate alınarak dört gruba ayrılmış
olup, yapılan düzenlemelere göre;
Yatırımın, teşvik belgesine bağlanabilmesi için
asgari sabit yatırım tutarının,
- I' inci ve II' nci bölgelerde yapılacak
yatırımlarda 1 milyon Türk Lirası,
- III'üncü ve IV'üncü bölgelerde yapılacak
yatırımlarda 500 bin Türk Lirası
olması gerekmektedir.
Yukarıda belirtilen asgari sabit yatırım tutarının
üzerindeki yatırımlar bölge ayırımı yapılmaksızın
gümrük vergisi muafiyeti ile katma değer vergisi
(KDV) istisnasından yararlanırlar.
Buna ilave olarak, bölgesel desteklerden
yararlanacak yatırımlar,
a) I'inci ve II'nci bölgelerde;
- Gümrük vergisi muafiyeti,
- KDV istisnası,
- Vergi indirimi,
- Yatırım yeri tahsisi ve
- 31.12.2011 tarihine kadar yatırıma başlanılması
halinde sigorta primi işveren
hissesi desteğinden,
b) III'üncü ve IV'üncü bölgelerde;
- Gümrük vergisi muafiyeti,
- KDV istisnası,
- Vergi indirimi,
- Yatırım yeri tahsisi,
- Sigorta primi işveren hissesi desteği ve
- Faiz desteğinden yararlanabilir.
Büyük ölçekli yatırımlara gümrük vergisi muafiyeti,
KDV istisnası, vergi indirimi, yatırım yeri tahsisi
ve sigorta primi işveren hissesi desteği
uygulanabilir. Ancak, büyük ölçekli yatırımlardan
I'inci ve II'nci bölgelerde yapılacakların sigorta
primi işveren hissesi desteğinden yararlanılabilmesi
için 31 / 12 / 2011 tarihinden önce yatırıma
başlanılması gerekir. Büyük ölçekli yatırımlarda
asgari yatırım tutarlarının ne olması gerektiği,
2009 / 15199 nolu Bakanlar Kurulu Kararı'nın 2 nolu
ekinde, farklı yatırım alanları için farklı tutarlar
olarak belirlenmiştir.
Vergi indirimi (indirimli vergi oranı)
Yatırımlara uygulanacak destekler arasında yer alan
"vergi indirimi" desteği 5520 Sayılı Kurumlar
Vergisi Kanunu'na 5838 Sayılı Kanun'la eklenen ve
sonrasında da 5904 Sayılı Kanun'la ile değişiklik
yapılan "32/A" maddesi çerçevesinde hem kurumlar
vergisi mükelleflerine hem de gelir vergisi
mükelleflerine uygulanacaktır.
Anılan madde düzenlemelerine göre;
- Finans ve sigortacılık konularında faaliyet
gösteren kurumlar,
- İş ortaklıkları,
- Taahhüt işleri
- 4283 Sayılı Yap-İşlet Modeli ile Elektrik Enerjisi
Üretim Tesislerinin Kurulması ve İşletilmesi ile
Enerji Satışının Düzenlenmesi Hakkında Kanun ve 3996
Sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret
Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun
kapsamında gerçekleştirilen yatırımlar için vergi
indirimi desteği öngörülemez. Keza, arazi-arsa,
royalti, yedek parça ve amortismana tabi olmayan
diğer harcamalar indirimli vergi uygulamasından
yararlanamaz.
Yukarıdakiler dışında kalan ve Hazine Müsteşarlığı
tarafından teşvik belgesine bağlanan gerek büyük
ölçekli yatırımlar gerekse bölgesel uygulama
kapsamında gerçekleştirilen yatırımlarda bu
yatırımlardan elde edilen kazançlar yatırımın kısmen
veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap
döneminden itibaren, yatırıma katkı tutarına
ulaşıncaya kadar, indirimli oranlar üzerinden
kurumlar vergisine tabi tutulur.
Yatırıma katkı tutarı, indirimli kurumlar vergisi
uygulanmak suretiyle, tahsilinden vazgeçilen vergi
yoluyla yatırımların Devletçe karşılanacak tutarını
ifade etmektedir. Bu tutarın yapılan toplam yatırıma
bölünmesi suretiyle bulunacak oran ise yatırıma
katkı oranını ifade etmektedir.
Büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel uygulama
kapsamında gerçekleştirilen yatırımlarda, kurumlar
veya gelir vergisine uygulanacak indirim oranları
ile yatırıma katkı oranları aşağıdaki gibi
olacaktır:
Bölgesel uygulama Büyük ölçekli yatırımlar
Bölgeler Yatırıma katkı oranı (%) Kurumlar veya
gelir vergisi indirim oranı (%) Yatırıma katkı oranı
(%) Kurumlar veya gelir vergisi indirim oranı (%)
I 10 25 25 25
II 15 40 30 40
III 20 60 40 60
IV 25 80 45 80
Ancak, teşvik belgesi kapsamında 31.12.2010 tarihine
kadar yatırıma başlanılmış olması halinde aşağıda
belirtilen indirim oranları ile yatırıma katkı
oranları uygulanacaktır:
Bölgesel uygulama Büyük ölçekli yatırımlar
Bölgeler Yatırıma katkı oranı (%) Kurumlar veya
gelir vergisi indirim oranı (%) Yatırıma katkı oranı
(%) Kurumlar veya gelir vergisi indirim oranı (%)
I 20 50 30 50
II 30 60 40 60
III 40 80 50 80
IV 60 90 70 90
2011/1 Sayılı Tebliğ'le yapılan değişiklik uyarınca,
2011 yılı sonuna kadar başlanacak Teşvik Belgeli
yatırımlar için uygulanacak indirim oranları ve
yatırıma katkı oranları ise aşağıdaki gibi
olacaktır:
Bölgesel uygulama Büyük ölçekli yatırımlar
Bölgeler Yatırıma katkı oranı (%) Kurumlar vergisi
veya gelir vergisi indirim oranı (%) Yatırıma katkı
oranı (%) Kurumlar vergisi veya gelir vergisi
indirim oranı (%)
I 15 50 25 50
II 25 60 35 60
III 35 80 45 80
IV 55 90 65 90
Örneğin; Teşvik belgesi kapsamında III. Bölge'de
yapılan ve 31.12.2011 tarihinden önce başlanılan
500.000 TL'lik bir yatırımda, bu yatırımlar için
uygulanacak yatırıma katkı oranı %35 olacaktır.
Başka bir deyişle; yapılan yatırımın ( 500.000 TL x
%35 =) 175.000 TL tutarlık kısmı, normalde alınması
gereken kurumlar vergisi ya da gelir vergisinin
alınmasından vazgeçilmek suretiyle, devlet
tarafından desteklenmiş olacaktır. Bilindiği üzere,
kurumlar vergisi oranı %20'dir. Gelir vergisi ise
%15 ile %35 arasında değişen tarifeye göre
alınmaktadır. Örneğimizde yatırım yapanın kurum
olduğunu kabul edersek, yapılan bu yatırımlardan
elde edilecek kazançlar %20 oranında değil, (%80
indirim yapılmak suretiyle) %4 oranında
vergilendirilecektir. Anılan kurumun bu yatırımı
2011 yılı içinde tamamladığı ve bu yatırımlarından
elde ettiği kazançların 2011 yılında 300.000 TL,
2012 yılında 500.000 TL, 2013 yılında 400.000 TL
olduğunu varsayarsak, bu durumda ödenecek kurumlar
vergisi tutarları ve alınmasından vazgeçilen vergi
tutarları şöyle olacaktır:
Yıl Kazanç tutarı (TL) Normalde ödenmesi gereken
vergi (TL) Gerçekte ödenen vergi (TL) Vazgeçilen
vergi tutarı (TL)
2011 300.000,00 60.000,00 12.000,00 48.000,00
2012 500.000,00 100.000,00 20.000,00 80.000,00
2013 400.000,00 80.000,00 33.000,00 47.000,00
TOPLAM 240.000,00 65.000,00 175.000,00
Örnekten görüldüğü üzere, vazgeçilen vergi tutarı
175.000 TL'ye ulaşıncaya kadar anılan yatırımdan
elde edilen kazançlar %4 oranında vergilenecek, bu
tutara ulaşıldıktan sonra geriye kalan kazanç tutarı
ise %20 oranında vergilenecektir. Örnekteki 3 yılda
elde edilmiş kazançlar üzerinden normalde 240.000 TL
kurumlar vergisi ödenmesi gerekirken, devlet,
indirimli kurumlar vergisi uygulamak suretiyle,
65.000 TL vergi tahsil etmiş ve 175.000 TL
tutarındaki verginin alınmasından vazgeçerek
yatırıma destek olmuştur. İndirimli kurumlar vergisi
uygulaması, yatırımın kısmen ya da tamamen
işletilmesine başlandığı 2011 hesap döneminden
itibaren uygulanmaya başlamış ve yatırıma katkı
tutarı olan 175.000 TL'ye ulaşıncaya kadar devam
ettirilmiştir. Bu tutara ulaşıldıktan sonraki
kazançlara ise normal kurumlar vergisi oranı
uygulanmıştır.
Vergi indirimi sadece yıllık beyana konu kazançlara
değil, anılan yatırımların kısmen ya da tamamen
işletmeye alındığı hesap dönemi de dahil olmak
üzere, geçici vergi dönemlerinde de uygulanır.
Tevsi yatırımlarda indirimli vergi oranı uygulaması
Teşvik Belgesi alınmak ve yukarıda belirtilen diğer
şartlara uymak kaydıyla, tevsi yatırımlarda da
indirimli oran uygulanması söz konusudur. Bu
kapsamda elde edilen kazancın işletme bütünlüğü
çerçevesinde ayrı hesaplarda izlenmek suretiyle
tespit edilebilmesi halinde, indirimli oran bu
kazanca uygulanır. Kazancın ayrı bir şekilde tespit
edilememesi halinde ise indirimli oran uygulanacak
kazanç, yapılan tevsi yatırım tutarının, dönem
sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam
sabit kıymet tutarına (devam eden yatırımlara ait
tutarlar da dahil) oranlanması suretiyle belirlenir.
Bu hesaplama sırasında işletme aktifinde yer alan
sabit kıymetlerin kayıtlı değeri, yeniden
değerlenmiş tutarları ile dikkate alınır.
Diğer Hususlar :
Hesap dönemi itibarıyla, yasada öngörülen şartların
sağlanamadığının tespit edilmesi halinde, söz konusu
vergilendirme döneminde indirimli vergi oranı
uygulanması nedeniyle zamanında tahakkuk
ettirilmemiş vergiler, vergi ziyaı cezası
uygulanmaksızın gecikme faiziyle birlikte tahsil
olunacaktır.
Yatırımın faaliyete geçmesinden önce devri halinde,
devralan kurum, aynı koşulları yerine getirmek
kaydıyla, indirimli vergi oranından yararlanacaktır.
Yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçmesinden
sonra devri halinde, indirimli vergi oranından devir
tarihine kadar devreden, devir tarihinden sonra ise
devralan, aynı koşulları yerine getirmek kaydıyla
yatırıma katkı tutarının kalan kısmı için
yararlanır.
Akif AKARCA / Dr.Mehmet ŞAFAK / Dünya |
|
|
| 02.06.2011 |
| |
|
