|
|
|
|
|
Hizmet borçlanmaları |
|
|
|
Sigortalının kendi isteği dışında, sigortalılık
süresinin kesilmesi halinde, kesilen sürelerin
primlerinin ödenerek sigortalılık sürelerinden
saydırılması işlemine hizmet borçlanması
denilmektedir. Diğer bir ifade ile hizmet
borçlanması, primi ödenmemiş, geçmiş bazı
sürelerin, bu sürelere ilişkin primin ilgili
sigortalı yada hak sahibi tarafından ödenmesi
suretiyle hizmetten saydırılmasıdır. |
|
|
5510 sayılı Reform Kanunu, sürekli nitelikte 12
borçlanma türüne yer vermiştir. 3201 Sayılı Yurt
Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında
Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından
Değerlendirilmesi Hakkında Kanun’da düzenlenen
borçlanma ve 5510 sayılı Kanunun geçici 17.
maddesinde düzenlenen, durdurulan 4/b kapsamındaki
sigortalılığının canlandırılması uygulamasını da
dikkate aldığımızda, sosyal sigortalarda 14 farklı
borçlanma türünün olduğunu söylememiz mümkündür.
Daha önce farklı kurumlarda ve farklı biçimlerde
düzenlenen borçlanmalar 5510 sayılı Kanunun 41.
maddesinde düzenlenmiş, 3201 sayılı Yurt Dışında
Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen
Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından
Değerlendirilmesi Hakkında Kanun’da da 2008 yılında
esaslı değişikliklere gidilmiştir.
KİMLER BORÇLANMA YAPABİLİR?
Sigortalıların borçlanabileceği süreler 5510 sayılı
Kanunun 41. maddesinde ve 3201 sayılı Kanunun 1.
maddesinde düzenlenmiş, durdurulan 4/b
sigortalılığının canlandırılması uygulamasının usul
ve esaslarına ise Kanunun geçici 17. maddesinde yer
verilmiştir.
5510 sayılı Kanunun, Sigortalıların borçlanabileceği
süreler başlıklı 41. maddesi hükmüne göre
sigortalılar;
- Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da
analık izni süreleri ile 4/a kapsamındaki sigortalı
kadının, iki defaya mahsus olmak üzere doğum
tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla
hizmet akdine istinaden iş yerinde çalışmaması ve
çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan
süreleri,
- Er veya erbaş olarak silah altında veya yedek
subay okulunda geçen süreleri,
- 4/c kapsamında sigortalı olanların, personel
mevzuatına göre aylıksız izin süreleri,
- Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta
uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında
geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim
süreleri,
- Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların
normal staj süreleri,
- Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya
gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat
edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen
süreleri,
- Grev ve lokavtta geçen süreleri,
- Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri,
- Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa
edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin
yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta
geçirdikleri süreleri,
- 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi
ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli
çalıştıkları aylara ait eksik süreler,
- Milli Eğitim Bakanlığına bağlı her derece ve
türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ek ders
ücreti karşılığında ilgili mevzuatı çerçevesinde
uzman ve usta öğretici olarak çalıştırılanların, bu
durumlarını milli eğitim il veya ilçe
müdürlüklerince belgelendirmeleri kaydıyla bu
çalışmalarından dolayı ay içinde 30 günden eksik
kalan sürelerini borçlanabilmektedir.
BORÇLANMALARDA SİGORTALILIĞIN BAŞLANGICI
Hizmet borçlanmasında borçlandırılan sürenin
karşılığı olan gün sayısı sigortalının prim ödeme
süresine katılır. Borçlanılan süre sigortalılığın
başlangıç tarihinden önceki süreler ise,
sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün
sayısı kadar geriye götürülür.
Örneğin; 01.01.1984 tarihinde ilk defa sigortalı
olarak çalışmaya başlayan bir sigortalı 1976-1977
yıllarında toplam 20 ay askerlik yapmış ve bu
sürenin tamamını borçlanmıştır. Bu kişinin sigorta
başlangıcı ne olacaktır? Örnekteki sigortalı
askerlik görevini yaptıktan sonra sigortalı olarak
çalışmaya başladığı için, askerlik borçlanması
sigorta başlangıcını değiştirecektir. Sigortalılık
başlangıcı ilk giriş tarihinden askerlik yaptığı
süre kadar geriye götürülecektir. Böylece bu kişinin
sigortalılık başlangıcı 01.05.1982 tarihine inmiş
olacağından sigortalı bir sene daha erken emekli
olma hakkına sahip olacak, ödenmesi gereken en az
prim ödeme gün sayısı da 75 gün aşağı çekilecektir.
Belirtelim ki; borçlanma sonucunda aylık bağlanmaya
hak kazanılması durumunda, maaş, borcun ödendiği
tarihi takip eden ay başından itibaren bağlanır.
ŞERİF AKÇAN / TÜRKİYE |
| |
| 02.05.2011 |
| |
|
