YURT DIŞI BORÇLANMASI İLE EMEKLİ OLAN HİÇBİR İŞ YAPAMAZ, ÇALIŞAMAZ
CEVAP: Okuyucumuzun karşılaştığı sıkıntılar, aslında yurt dışında bir süre çalışıp yurda dönen ve bir süre de Türkiye’de çalışıp emekli olmak isteyen vatandaşlarımızın birçoğunun yaşadığı problemdir. Benzer durumda olan kişi veya kişilere de cevap içerecek şekilde konuya yaklaşacağız.
Yurt dışı borçlanması yaparak emekli olan vatandaşlarımız 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunundan sonra Sosyal Güvenlik Destek Primi ödeyerek çalışamazlar. Yani, bir yandan emekli aylığını almaya devam ederlerken diğer yandan sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaları söz konusu olamaz. İş yeri açamazlar, vergi mükellefi olamazlar, şirket ortağı olamazlar. İki yoldan birisini tercih etmek durumundadırlar. Ya emekli aylığı alacaklar veya emekli aylıkları kesilecek çalışmaya devam edecekler. Yurt dışı borçlanması yapanlar için üçüncü bir yol yok!
Yurt dışı borçlanması yapmadan yurt dışındaki çalışmalarını emeklilik hesabında saydırıp ancak emekli aylığını sadece yurt içi çalışmalarına göre hesaplatan kişilerin durumu farklıdır. Bu kişilerin emeklilik hesaplaması yapılırken yurt dışı ve yurt içi çalışmaları bir bütün olarak ele alınır. Aylık miktarında ise sadece yurt içindeki çalışmaları göz önüne alınarak hesap yapılır. İşte bu sisteme Kısmi Aylık Bağlanması diyoruz.

İSTEYEN KESTİREBİLİR
Örneğin; tam olarak 10 yıl (3600 gün) yurt dışında herhangi bir ülkede çalıştıktan sonra yurda dönen bir vatandaşımız 15 yılda yurt içinde (4500 gün) çalışmış olsun. Bu vatandaşımızın her iki ülkedeki çalışmalarının toplamı 25 yıl ve 8100 gün yapmaktadır. Emekliliğe hak kazanıp kazanmadığı hesap edilirken iki taraftaki çalışmaları ile prim ödeme gün sayısı dikkate alınacak ve yaş haddini de tamamladıysa emekli aylığı bağlanmasına karar verilecektir. Ne kadar aylık bağlanacağına karar verilirken ise sadece Türkiye’deki çalışmaları yani 15 yıl ve 4500 sayısı değerlendirilecektir. İşte bu aylığa Kısmi Aylık diyoruz.
Okuyucumuzun verdiği bilgilere göre, 2009 şubat ayı başında sigorta kollarına tabi çalışmaya başladığı için emeklilik aylığının kesilmesi gerekir. Emekli sigortalı, Sosyal Güvenlik Destek Primine tabi değil de tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışmayı tercih etmiş. Buna kimsenin itirazı olamaz. Tercih sigortalıya aittir. Emekli olan kişi, herhangi bir zamanda tam prim ödeyerek çalışmaya başlayıp emekli aylığının kesilmesini isteyebilir. Sigortalı istedikten sonra kurumun tasarruf yetkisi yoktur. Sigortalının talebi doğrultusunda işlem tesis etmek zorundadır.
Sigortalı emekli aylığını kestirip sigorta kollarına tabi çalışmaya başladıktan sonra askerlik borçlanması yapabilir. Buna da mani bir durum yoktur.

AYNI GÜN MÜRACAAT
Okuyucumuz 25 Şubat günü hem askerlik borçlanmasını talep edip ödüyor hem de emeklilik talebinde bulunuyor. Aynı gün borçlanma bedelini ödediği için Daire Başkanlığının askerlik borçlanmasını reddetmesi doğru değildir. Ancak kişiye gelen yazıda emeklilik müracaatından sonra askerlik borçlanması talebi nedeniyle reddedilmiş. Ya okuyucumuz tarihleri karıştırıyor veya SGK’nın ilgili Daire Başkanlığı tarihleri gözden kaçırmış.
Okuyucumuza bu noktada dava yolunu değil, ilgili Daire Başkanlığına konunun bir defa daha incelenmesi için itiraz etmesini tavsiye ediyorum. LÜTFİ KÖKSAL