Şirketlerin genel müdür ve yönetim kurulu üyelerine hatırlatmalar (2)

Değerli yöneticiler, geçen hafta Cuma günü başladığımız uyarı ve tavsiyelere kaldığım yerden devam ediyorum.

21. Merak

Mali idare artık eski mali idare değil. Çok çeşitli yerlerde toplanan iktisadi verilere elektronik ortamda erişebiliyor. Aşağı yukarı tüm beyanlar ve ekleri elektronik ortamda alınıyor. Bu verilerin birbirleriyle çapraz kontrolleri yapılıyor.

Çok sayıda noktadan beyanlar elektronik olarak gözden geçirilip sorunlu olanlar inceleme için seçilmeye başlandı. Bu programın adı da MERAK. Dolayısıyla artık Mali İdare'nin radarına hiç beklemediğiniz gerekçelerle takılabilirsiniz.

22. İnceleme oranı yanılgısı

Değerli yöneticiler bir başka yanılgıyı da düzeltmek gerek.

Önceleri Türkiye'de vergi incelemesine seçim, "Hasbel kader, keyfe keder" yöntemi ile olurdu.

Şimdi özellikle büyük firmalar (şehirde, sektörde, ciro, çalışan sayısı vb. birçok kriter dikkate alınabilir) artık sürekli denetime tabi tutulmaya çalışılıyor.

Kitap ve makalelerdeki, "Türkiye'de vergi inceleme oranı %1'ler seviyesindedir." şeklindeki belirleme artık doğru değil.

23. Matrah artırımını bir prestij sorunu olarak almayın

Değerli yöneticiler, matrah artırımından yararlanıp yararlanmama konusu şu sıralar sıkça tartışılıyor. Bazı şirketler, "Bu zamana kadar her şeyi doğru yaptık neden bir de ilave ödeme yapayım. Yaparsam bir şeyleri gizlemişim diye algılanır." diye düşünüyorlar.

Haklılık payı yok değil ama bence meseleye daha pragmatik yaklaşmalı. Yapacağınız ödemeyi bir nevi sigorta primi gibi düşünün. Prim sizin için uygun veya katlanılabilir seviyede ise hiç düşünmeyin "incelenmeme hakkını" satın alın.

24. IFRS geliyor

Değerli yöneticiler, IFRS, Uluslararası Muhasebe Standartları'nın İngilizce kısaltması. Mecliste epeydir bekleyen yeni Ticaret Kanunu yasalaşırsa şirketlerinizde büyük bir değişim yaşanacak. Muhasebe standartları değişecek, raporlama ve denetim tamamen değişecek. Artık bu konuyu da gündeme almanız gerekiyor.

İşlerinizi büyüttüyseniz, Türkiye size dar geliyor, büyük ölçekli kredi almayı, yabancılara hisse satmayı, ortak almayı düşünüyorsanız mutfağı toparlamanız şart. Yeni kanun tasarısı bunun için de bir fırsat olabilir.

25. Yıllık değerlendirme toplantısı

Değerli yöneticiler, uygulamada en çok gördüğüm eksikliklerden biri, şirketlerin kendi müşavir ve avukatlarını yeterince iyi değerlendirememesi. Lütfen avukatlarınızı ve müşavirlerinizi yaptığınız tüm işlerde, baştan itibaren işin içinde tutun. Yılsonlarında yıllık bir değerlendirme toplantısı yaparak şirketin sorunları ve konuları üzerinden beraberce gitmek faydalı olacaktır.

26. Yabancı şirketlerin mümessili olanlar

Son yıllarda vergi incelemelerinde Türkiye'de mümessili bulunan yabancı firmaların, Türkiye'den elde ettikleri gelirleri Türkiye'de vergilenmeye dönük eleştiriler yapılmaya başlandı.

Mümessilin, yurtdışındaki firmanın daimi temsilcisi olduğu iddia edilerek vergileme yapılmaya çalışılıyor. Tabi yabancı şirket adına yapılan tarhiyat ilk etapta Türkiye'deki mümessilden isteniyor.

27. KDV iadelerinde yaşanan sorunlar

Değerli Yöneticiler, KDV iadesi alıyorsanız zaten gün be gün sorunları yaşıyorsunuzdur. Özellikle mahsuplar uzun süre yapılmayıp, daha sonra problemler çıkarılabilmektedir.

En azından yılsonlarında mahsuplara ilişkin olarak vergi dairelerindeki durumu gözden geçirmekte, teminat verilmişse en son hangilerinin geri alındığını, ne kadarlık teminatın ne zamandan beri vergi dairesinde kalıyor olduğunu kontrol edin.

28. Borcunuz var mı?

Yıl sonunda internet vergi dairesi kayıt ve imkanını kullanarak vergi dairesindeki durumunuzu kontrol ettirin.

Bunu sosyal güvenlik borçları için de yapabilirsiniz.

Unutmayın kamu borçları nedeniyle bir yönetici olarak kişisel mal varlığınızla takip edilebilirsiniz.

29. Kanunen kabul edilmeyen gider (KKEG) yazmak da yetmeyebilir

Değerli yöneticiler, genel olarak yapılan bir hata, bazı harcamaların kabul edilmeyen gider (KKEG) yazılmasının vergi ile ilgili sorunları çözeceğinin düşünülmesidir.

KKEG kaydetseniz ve üzerinden kurumlar vergisi ödeseniz bile, şayet örn. bu gider ortakla ilgili bir giderse ortağa dağıtılmış kazanç olarak kabul edilip kar payı stopajına da tabi tutulması gerektiği ileri sürülebilecektir.

30. Bir şey satın alıyorsanız dikkat

Değerli yöneticiler, daha yeni bir arkadaşımın başına gelen bir olayı paylaşayım. Arkadaşım bir arsa satın almış. Üzerinden yaklaşık 1.5 sene geçtikten sonra bir banka arsayı satan kişinin mal kaçırma kastıyla hareket ettiğini iddia edip, satışın iptalini istemiş.

Diğer bir deyişle, arkadaşım para verip aldığı arsayı kaybetmemek için mahkemelerde savaş veriyor. Bu konudaki tavsiyem bu tür satın alımlarınız için detaylı dosyalar oluşturun. Ödemelerinizi banka üzerinden yapın. Ayrıca resmi evraklarda da gerçek bedeli gösterin. Aksi halde para vererek aldığınız arsayı/binayı kaybetmek zorunda kalabilirsiniz.

Zeki GÜNDÜZ  / Dünya