|
5 yılı aşan borç
yüzünden Bağ-Kur'u silinenlere umut
Torba Kanun'un, yeni ilaveleriyle
meclis komisyonlarındaki hazırlık süreci devam ediyor.
Meclis Genel Kurulu'ndaki olası değişiklikleri
düşünerek, tasarının içeriğine ilişkin değerlendirmelere
girmekte acele etmek istemiyoruz. Daha çok aynen
yasalaşacağını düşündüğümüz düzenlemelere ilişkin
bilgiler vermeye çalışıyoruz. Bu hükümlerden birisi de
tasarıda yer alan "Sigortalılık süreleri durdurulanların
ihya prim borçları" başlıklı madde. Biz bunu Bağ-Kur
sigortalılıkları askıya alınanlara tanınan yeni bir
imkan olarak adlandıralım. Sosyal güvenlik reformu
sürecinin başlangıç safhasında en sıkıntılı noktalardan
biri, çok sayıda Bağ-Kur sigortalısının biriken büyük
meblağlı borçlarıydı. Reformu planlayanların, bu borç
yükünü giderecek önlemleri almadan, nüfusun tamamını
kapsayacak bir sosyal güvenlik şemsiyesi sunması
imkansızdı. Bu amaçla alınan önlemlerden ilki, beş yıl
ve daha fazla süreyi kapsayan prim borcu olanlara,
sigortalılık sürelerinden vazgeçmek kaydıyla borçtan
kurtulma imkanının getirilmesiydi.
6 AYLIK SÜRE TANINDI
Bu yöndeki ilk düzenleme, mülga 1479 Sayılı Bağ-Kur
Kanunu'na 5458 Sayılı Kanun'la ilave edilen Ek-19.
maddede yer aldı. Benzer bir hüküm 5510 Sayılı Kanunun
geçici 17. maddesinde de vardı. Böylece 2008 yılındaki
ödeme kolaylığından yararlanıp borçlarını kapatma imkanı
bulamayan Bağ-Kur borçlularına, primi ödenmeyen
sigortalılık sürelerini askıya aldırıp sildirmek
suretiyle, borçtan kurtulma imkanı getirildi. Üstelik
5458 Sayılı Kanun'daki silinme işlemi sigortalının
tercih ve isteğine bağlıyken, 5510 Sayılı Kanunun geçici
17. maddesinde bu silme işlemi otomatik olarak
gerçekleşti. Kanundaki düzenleme 30 Nisan 2008 tarihini
baz alıyordu. Bu tarih itibariyle beş yıl ve daha fazla
prim borcu olanlara, altı aylık bir ödeme süresi
tanındı. Yine bu düzenleme hem ticari faaliyetten dolayı
Bağ-Kur'lu olanları, hem de tarım Bağ-Kur
sigortalılarını içeriyordu.
Kısacası 30 Nisan 2008 tarihi itibariyle 5 yıl (altmış
ay) ve daha fazla süreli Bağ-Kur prim borcu olanların
gerek kendi başvurularıyla ve gerekse de 5510 Sayılı
Kanun'daki altı aylık sürenin geçmesiyle otomatik olarak
borçları da sigortalılık süreleri de silindi. Özellikle
SGK tarafından re'sen yapılan terkin (silme) işleminden
etkilenen binlerce Bağ-Kur sigortalısı bulunuyor.
OLUMSUZ ETKİLİYOR
Ancak burada geri dönüşümü olmayan bir silinme söz
konusu değil. Kişiler isterlerse yazılı olarak başvurup
borçlarını da sigortalılık sürelerini de yeninden
canlandırabilirler. Bu yönde bir başvuru yaptıklarında
başvuru tarihi baz alınarak borçları yeninden
hesaplanıyor. Üç ay içerisinde de bu borçlarını ödemek
zorundalar. Hemen belirtelim 5510 Sayılı Kanun 20 Nisan
2008 tarihini baz aldığından sigortalılığı bu tarihten
sonra da devam edenlerin 2008 yılı Mayıs ayı ve
sonrasındaki prim borçları silinmedi. Bu şekildeki bir
terkin işlemi ilk etapta Bağ-Kur sigortalılarını kolayca
ödemeyecekleri büyük meblağlı borçlardan kurtarmış oldu.
Ancak bir de sigortalılık hizmet sürelerinin de
silinmesi söz konusu. Bunun çok sayıda sigortalının
emeklilik koşullarını doğrudan ve olumsuz yönde
etkilediğini söyleyebiliriz.
İYİ HESAPLANMALI
İşte yeni Torba Kanun, kamuoyundaki adıyla Af Kanunu
tasarısıyla borçları ve sigortalılık süreleri silinen
4/b sigortalısına (eski Bağ-Kur ve tarım Bağ-Kur'lusu)
yeni bir imkan tanınıyor. Bu durumda olan kişilerden,
silinen sigortalılık süresini geri kazanmak isteyen ve
tabii ki ödeme gücü de olan sigortalılar, SGK'ya
başvuruda bulunup kanunun yayımlandığı tarihten itibaren
5 ay içerisinde yeniden hesaplanacak prim borçlarını
ödeyebilecekler. Sigortalıların buradaki en büyük
kazancı, prim aslına gecikme zammı ve faizi yerine TEFE/ÜFE
aylık değişim oranlarının uygulanacak olması. Silinen
borçlarının çoğunun çok eski yıllara ait borçlar olacağı
düşünüldüğünde bu uygulama sigortalılar lehine sonuçlar
doğurabilir. Tabii her sigortalı kendi hesabını
dikkatlice yapmak zorunda.
Celal Kapan / Y.asır |
