Genel sağlık sigortasında gelir tespitinin önemi
 

Yeşil kart da dahil olmak üzere hiçbir sosyal güvence kapsamında yer almayan yaklaşık 4 milyon kişi ile 1 Ekim 2010 tarihinden sonra işsiz kalacaklar için genel sağlık sigortası uygulaması açısından
1 Ekim 2010 tarihinin önemini, 8 Ağustos tarihli AKŞAM'da yazmıştık.
5510 sayılı SS ve GSS Kanunun 60. maddesinin birinci fıkrasına göre;

l Mütekabiliyet esası da dikkate alınmak şartıyla, oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişiler (d) bendi,

l Herhangi bir şekilde genel sağlık sigortalısı sayılmayan ve başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan Türk vatandaşları ise (g) bendi, kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılıyorlar.
5510 sayılı Kanunun geçici 12. maddesine göre, 60. maddenin birinci fıkrasının (d) ve (g) bentleri kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılanların 1 Ekim 2010 tarihine kadar Sosyal Güvenlik Kurumu'na genel sağlık sigortası giriş bildirgesi vererek, genel sağlık sigortalılıklarını tescil ettirmeleri gerekiyor. Geçtiğimiz hafta, 1 Ekim 2010 tarihinin ileri bir tarihe erteleneceği haberi ortalıkta dolaştı. Biz de uygulamanın, yeşil kartlıların genel sağlık sigortası kapsamına alınacakları 1 Ocak 2012 tarihine kadar ertelenmesi gerektiğini düşünüyoruz. Ancak erteleme için yasa çıkarılması, bunun için de Meclis'in açılması gerekiyor.

Bu yazımızda, uygulamanın ertelenmemesi ihtimaline karşı, genel sağlık sigortası uygulamasında gelir tespiti yaptırmanın önemine dikkat çekmek istedik..

1 EKİM'DEN SONRA İŞSİZ KALANLAR
Uygulamanın ertelenmemesi halinde, 4/a (SSK), 4/b (Bağ-Kur) ve 4/c (Emekli Sandığı) kapsamında çalışanlardan 1 Ekim 2010 tarihinden sonra işsiz kalan ve herhangi bir şekilde genel sağlık sigortası kapsamında olmayanlar ile bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, zorunlu sigortalılıklarının sona erdiği tarihten itibaren onuncu günden sonra da sağlık hizmetlerinden yararlanabilmeleri için onuncu günü takip eden bir ay içinde genel sağlık sigortası giriş bildirgesi vererek, genel sağlık sigortalılıklarını tescil ettirmeleri gerekecek.

İşsiz kalan kişinin İŞKUR'dan işsizlik ödeneği alması halinde ise, genel sağlık sigortası giriş bildirgesinin, işsizlik ödeneğinin sona erdiği tarihten itibaren bir ay içinde verilmesi gerekecek.

GELİR TESPİTİNİN ÖNEMİ
60. maddenin birinci fıkrasının (d) ve (g) bentleri kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılanların her ay için aylık asgari ücretin iki katı (1.521 TL) üzerinden yüzde 12 oranında (182,52 TL) genel sağlık sigortası primi ödemeleri gerekecek.

Ancak aile (aynı hane içerisinde yaşayan eş, evli olmayan çocuk, büyük ana ve büyük baba) içinde kişi başına düşen aylık gelir tutarı asgari iki katından az olanlar gelir tespiti yaptırmak suretiyle daha az prim ödeyerek sağlık hizmeti alabilecekler.

Bu bağlamda, aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı;
l Asgari ücretin üçte biri ile asgari ücret arasında ise 30,42 TL,
lAsgari ücret ile asgari ücretin iki katı arasında ise 91,26 TL,
l Asgari ücretin iki katından fazla ise 182,52 TL, genel sağlık sigortası primi ödeyerek sağlık hizmeti alınabilecek.

Aile içinde kişi başına düşen aylık gelir tutarı asgari ücretin üçte birinden (253,50 TL) az olanlar ise yeşil kart kapsamında sağlık hizmeti alabilecekler.

Kız çocukları durumları değişene kadar sağlık hizmeti alır
Sorum; 1965 doğumlu, hiç evlenmemiş, annem ve babamla yaşayan ve yaklaşık 2,5 yıldır işsiz olan ablamın durumuyla ilgili. Ablam ilk kez 1985'te sigortalı oldu, sonra aralıklarla çalıştı, yaşını doldurdu ama eksik çalışma günü nedeniyle emekli olamıyor ve babamın sigortasından sağlık hizmeti alıyordu.

Ekimden sonra yürürlüğe girecek zorunlu genel sağlık sigortası uygulamasında ablamın durumu ne olacak? Babamın emekli maaşından mı kesinti yapılacak ablam için? Hiçbir geliri yok ablamın, asgari meblağ olan 253 küsur TL.'yi bile ödeyemez. Lütfen nasıl bir uygulama olacağını açıklayabilir misiniz? Ayşe Başkal

5510 sayılı SS ve GSS Kanunun geçici 12. maddesine göre, 1 Ekim 2008 tarihinde ilgili kanunları gereği bakmakla yükümlü olunan kız çocukları 5510 sayılı Kanun gereğince de bakmakla yükümlü olunan kişi sayılıyor. Ancak durumlarında değişiklik olduğunda, sağlık hizmetlerinden yararlanma koşulları 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre yeniden belirleniyor. Buna göre ablanız, 1 Ekim 2008 tarihinde sigortalı olarak çalışmıyor idiyse ve bu tarihten sonra da sigortalı olarak çalışmadıysa, babanızın bakmakla yükümlü olduğu kişi olma durumu ve buna bağlı olarak babanız üzerinden sağlık hizmeti alması devam ediyor. Ta ki sigortalı olarak çalışmaya başlaması veya evlenmesi söz konusu oluncaya kadar. Sigortalı olarak çalışmaya başlaması veya evlenmesi halinde babanız üzerinden almakta olduğu sağlık hizmeti sona erecek ve yeni durumuna göre kendi sigortalılığına bağlı olarak veya eşinin bakmakla yükümlü olduğu kişi olarak sağlık hizmeti alacak.

Tekrar işten ayrılması veya boşanması halinde ise artık babanız üzerinden sağlık hizmeti alması söz konusu olmayacak. Sağlık hizmetinden yararlanma koşulları 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre yeniden belirlenecek. Yani, aile içindeki kişi başına düşen gelir durumuna göre yeşil kart kapsamında veya genel sağlık sigortası primi ödeyerek sağlık hizmeti alabilecek.

Tazminat alacağı haczedilemiyor
Vücut ve sağlık üzerine ika edilen zararlar için tazminat olarak zarar görenin kendisi veya ailesine toptan veya irat şeklinde verilen veya verilmesi gereken paralar, vergi borcu nedeniyle haczedilemiyor.

Metin Taş-Sezgin Özcan / Akşam