SGK'ya eksik gün bildirimleri sorunu

Son zamanlarda okuyuculardan gelen şikayetler SGK’ya yapılan eksik gün bildirimleri ile ilgili. Yeni 5510 sayılı yasa ile yapılan değişikliklerden sonra gelişen uygulamalardan haberdar olmayan işveren veya işveren vekili muhasebeci ve insan kaynakları müdürlerinin SSK tarafından yazılan cezalardan sonra çare arayışları en dikkat çekici noktalar arasında...

Öncelikle belirtelim ki, SGK’ya göre (md.86) sigortalıların Kuruma her ay için 30 gün üzerinden bildirimde bulunmaları gerekir. Zira, SGK uygulamasında her ay 30 gün ve yıl 360 gün olarak kabul edilmektedir. Bununla birlikte, hayatın olağan akışı içinde bir işçinin sürekli olarak ayda 30 gün çalışması her zaman mümkün olmayabilir. Hastalık, iş kazası, ücretsiz izin, devamsızlık, yarım günlü çalışma, kısa çalışma veya sözleşmeye dayalı kısmi çalışma gibi bazı durumlarda, sigortalıların 30 günden eksik çalıştıkları günler de Kuruma bildirilmek gerekir. Bu bildirimler “eksik gün bildirimi” olarak adlandırılır.

Bununla birlikte, tam gün çalışıldığı halde eksik bildirimde bulunma şeklinde uygulamada görülen kötüye kullanmaları önlemek için, yasa koyucu eksik gün bildirimlerni belirli kurallara bağlamıştır. Gerçekten, 5510 sayılı Kanuna göre “ay içinde bazı işgünlerinde çalıştırılmadığı ve ücret ödenmediği beyan edilen sigortalıların otuz günden az çalıştıklarını açıklayan bilgi ve belgelerin işverence ilgili aya ait prim ve hizmet belgesine eklenmesi şarttır. Kamu idareleri ile toplu iş sözleşmesi imzalanan işyerlerinde bu şart aranmaz. Sigortalıların otuz günden az çalıştığını gösteren bilgi ve belgelerin aylık prim ve hizmet belgesinin verilmesi gereken süre içinde Kuruma verilmemesi veya verilen bilgi ve belgelerin Kurumca geçerli sayılmaması halinde, otuz günden az bildirilen sürelere ait aylık prim ve hizmet belgesi Kurumca re'sen düzenlenir ve muhteviyatı primler, bu Kanun hükümlerine göre tahsil olunur” (md.86/4,5).

Sigortalıların çalışmadıkları günlerin SSK’ya bildirilmesi ile ilgili mevcut uygulamayı Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ve Genelgeler çerçevesinde şu şekilde açıklayabiliriz: www.muhasebenet.net

Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen Aylık Prim ve Hizmet Belgesinde kayıtlı sigortalılardan ay içinde (30) günden az çalışan ve bu nedenle gün sayısı ve ücreti gösterilen varsa, ek (8) belgesi ile birlikte eksik gün ve ücret ödeme nedeni belgesiyle Kuruma verilmelidir.Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin ekinde ek (8) belge örneği bulunmaktadır (Bilindiği gibi daha önce bu belge ek (10) olarak adlandırılmaktaydı). Ek (8) ve eki belgelerin en geç Aylık Prim ve Hizmet Belgesini verme süresi içinde (takip eden ay sonuna kadar) SGK’nın ilgili birimine doğrudan verilmesi veya iadeli taahhütlü posta yolu ile kuruma gönderilmesi gerekir. Sosyal Sigortalar Kurumunun hayata geçirdiği “e-bildirge” projesi çerçevesinde işverenler çalıştırdıkları sigortalıların çalışma gün sayısı ve prime esas kazançlarını gösterir aylık prim ve hizmet belgesini internetten de göndermektedirler. Ancak, aylık prim ve hizmet belgesi internetten gönderilmiş olsa bile eksik gün bildirimini içeren ek (8) ve eki belgeler yukarıda açıklandığı üzere elden veya posta yolu ile gönderilmek gerekir. Zira, bu belgelerin bugün için internet ortamından Kuruma gönderilmesi mümkün değildir.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde eksik gün bildirim sebebiyle ek (8) ekinde kuruma verilecek belgeler şu şekilde açıklanmıştır: 1-Sigortalının istirahatli olduğunu gösteren resmi kuruluşlara ait sağlık tesisleri veya iş yeri hekimlerince düzenlenmiş hekim raporu, 2-Sigortalının ücretsiz izinli olduğunu kanıtlayan izin belgesi, 3-Sigortalının disiplin cezası alması, gözaltı veya tutukluluk haline ilişkin belgeler, 4-Kısmi süreli çalışmalara ait yazılı iş sözleşmesi, 5-En az işverenin imzasını havi puantaj kayıtları, 6-Grev, lokavt, genel hayatı etkileyen olaylar, doğal afetler nedeniyle iş yerinde faaliyetin durdurulduğunu veya işe ara verildiğini gösteren ilgili resmi makamlardan alınan yazı örneği. www.muhasebenet.net

Bu belgeler dışında gerçekten sigortalının iş yerinde çalışmadığını gösteren bir belge yasal süre içinde Kuruma verilirse şüphesiz kabul edilecektir. Ancak bu konuda SSK Yönetim Kurulu yetkili kılınmıştır. Yani, yukarıda sayılan belgeler dışındaki (30) günden az çalışan sürelere ait geçerli belgeleri belirlemeye SSK Yönetim Kurulu yetkilidir.

Bunların dışında, yukarıda sayılan hallere ilişkin belgelerin geriye yönelik olarak her zaman düzenlenebilir nitelikte olanları, Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin verilmesi gereken aydan sonra verilmesi halinde işleme konulmaz. Ancak, sonradan düzenleme imkanı olmayan veya resmi nitelikteki (noter tasdikli veya sağlık raporu gibi) belgeler sonradan da verilirse kurum tarafından değerlendirilir. Buna karşılık, işçinin puantaj kaydına göre 15 gün bildirim yapıldığı ve söz konusu puantajın süresinde verilmediği durumlarda ise sonradan ibraz edilen belge geçerli kabul edilmez.

Sonuç olarak; aylık (30) günden eksik bildirilen sigortalıların eksik gün bildirim nedenlerini gösterir belgeleri mutlaka Ek-8 belgesiyle birlikte Kuruma vermek gerekir. Sonradan ibraz edilen belgeler birkaç istisna dışına kabul edilmemektedir. Yargıtay da geç ibraz edilen belgenin sonradan düzenlenebilecek nitelikte olup olmadığına bakmaktadır. Aksi halde, yasal süresi dışında verilen her bir ek aylık prim ve hizmet bildirgesi veya aylık sosyal güvenlik destek bordrosu için asgari ücretin sekizde biri (1/8) oranında idari para cezası verilir (5510 s.k. md.102/c,2).

Prof. Dr. Fevzi DEMİR /profdrfevzidemir@hotmail.com / Gözlem