|
İşe
başlama bildirimi ve kayıtdışılık
Vergi Usul Yasası'nın ‘Mükellefin
Ödevleri' başlığını taşıyan ikinci kitabının birinci kısmı
‘bildirim'lerle ilgili hükümleri içermektedir. (Madde
153-170)
Sözü edilen yasanın 153'üncü maddesi uyarınca, "Aşağıda
yazılı mükelleflerden işe başlayanlar keyfiyeti (durumu)
vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar."
* Vergiye tabi ticaret ve sanat erbabı,
* Serbest meslek erbabı,
* Kurumlar vergisi mükellefleri,
* Kolektif ve adi şirket ortaklarıyla komandit şirketlerin
komandite ortakları,
Yasal düzenleme gereği olarak "Ticaret sicili memurlukları,
kurumlar vergisi mükellefi olup da Türk Ticaret Kanunu'nun
30'uncu maddesi uyarınca tescil için başvuran mükelleflerin
başvuru evrakının bir suretini ilgili vergi dairesine
intikal ettirirler. Bu mükelleflerin işe başlamayı bildirme
yükümlülükleri yerine getirilmiş sayılır. Bildirim
yükümlülüğünü süresi içinde yerine getirmeyen ticaret sicili
memurları hakkında işe başlamanın zamanında bildirilmemesine
ilişkin usulsüzlük cezası uygulanır."
Gelir ve kurumlar vergisi gibi sürekli mükellefiyetlerde,
vergi dairesi ile mükellef arasındaki ilişkinin sağlıklı bir
şekilde yürütülebilmesi, mükellefiyetle ilgili çeşitli
hususların ve bu hususlara ilişkin değişikliklerin öngörülen
süreler içinde vergi dairesine bildirilmesine bağlıdır.
22 sıra numaralı SM, SMMM ve YMM Yasası genel tebliği
uyarınca, mükelleflerin işe başlama bildirimlerini, sözleşme
düzenledikleri veya işletmede bağımlı olarak çalışan yetkili
meslek mensuplarına imzalatmaları durumunda, vergi
dairelerince yapılacak yoklama sonucu beklenmeksizin
adlarına mükellefiyet tesis edilerek mükellefe vergi
numarası verilebilmektedir.
İşe başlama bildirimleri;
* Gerçek kişilerde; mükellef veya özel yetkiyi haiz vekili,
Avukatlık Yasası'na göre ruhsat almış avukatlar ya da 3568
sayılı yasaya göre yetki almış meslek mensupları,
* Tüzelkişiler ile tüzelkişiliği olmayanlarda bunları
temsile yetkili kişiler veya bu kişilerin özel yetkiye sahip
vekilleri tarafından imzalanır.
Kuruluş halindeki şirketlerin işe başlama bildirimleri ise
yukarıda belirttiğimiz üzere Vergi Usul Yasası'nın 153'üncü
maddesi hükme bağlandığı üzere ticaret sicil memurluğunca
yapılmaktadır.
Bildirimin vekil aracılığı ile yapılması halinde
vekâletnamenin bir örneği vergi dairesinde kalmaktadır.
İşe başlama veya bırakma bildiriminin serbest muhasebeci
veya serbest muhasebeci mali müşavir aracılığıyla
düzenlenmesi halinde, bildirim bu kişiler tarafından da
unvanları ve bağlı oldukları meslek odasını gösteren bir
kaşe/mühür basılmak suretiyle imzalanır.
Vergi Usul Yasası'nın 168'inci maddesinde hükme bağlandığı
üzere gerçek kişilerde işe başlama bildirimleri, işe başlama
tarihinden itibaren on gün içinde yetkili kişilerce
yapılması gerekmektedir.
İşe başlama ile ilgili olarak yapılacak bildirimlerde
bildirime ek olarak aşağıdaki belgeler eklenecektir.
- Gerçek kişilerde;
* Noter onaylı imza sirküleri (Basit usulde vergilendirilen
mükelleflerde aranmamaktadır.)
* Onaylı nüfus cüzdanı sureti,
* İkametgâh ilmuhaberi,
Basit usulde vergilendirilen mükellef ayrıca;
* İşyerinin kendisine ait olması halinde emlak vergisine
esas olan vergi değerini gösterir belediyeden alınacak
belge,
* İşyerinin kiralanmış olması halinde ise kira sözleşmesinin
bir örneği,
* Ticari plakalı nakil vasıtası sahiplerinin, taşıtlarına
ilişkin fatura veya noter senedinin onaylı bir örneği,
- Tüzel kişilerde
* Ana sözleşmenin noter onaylı bir örneği ile ticaret
siciline başvurulduğuna ilişkin bir belgeyi, ticaret
şirketlerinde şirketi temsile yetkili kişilerin onaylı nüfus
cüzdanı sureti, ikametgâh ilmuhaberi, noter onaylı imza
sirküleri,
* Kooperatiflerde, varsa üst, üst birliğe kayıtlı
olduklarına dair yası,
bildirime eklenecektir.
Farklı vergi dairelerinin yetki alanı içinde ayrıca işyeri
açılması veya adres değişikliği halinde de yukarıdaki
belgeler aranmaktadır. Bu bağlamda da tüzelkişilerde bu
hususa ilişkin yönetim kurulu kararının noter tasdikli bir
örneği alınmaktadır.
Ülkemizde birçok işyeri kayıtdışı çalışmaktadır. 01.01.2009
ile 31.12.2009 tarihleri arasında yapılan vergi
denetimlerinde 39.681 yeni mükellefiyet tesis ettirilmiştir.
Veysi Seviğ / Referans |
