Sigorta primine tabi tutulmayacak yemek parası ve yardımlar

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre, işveren tarafından sigortalılara ödenen ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile ayni yardımlar, herhangi bir sınırlama olmaksızın sigorta primine tabi tutulmuyor. Sağlanan bazı menfaatler ise kısmen sigorta primine tabi tutuluyor.
Sigorta primine tabi tutulmayacak yemek parası, çocuk ve aile zamları ile özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları, bugünkü yazımızın konusu.
Prime tabi tutulmayacak kısmın hesaplanmasında 16 yaşından büyükler için belirlenen brüt asgari ücret baz alınıyor. 1 Ocak-30 Haziran 2010 döneminde 16 yaşından büyükler için geçerli olacak asgari ücret günlük 24,30 TL, aylık 729 TL olarak belirlendi. Buna göre de aynı dönemde sigorta primine tabi tutulmayacak tutarlar şöyle oluştu.

BİREYSEL EMEKLİLİK KATKI PAYLARI
Sigortalılar için işverenler tarafından özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin yüzde otuzunu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payı tutarları, prime esas kazanca dahil edilmiyor.
Buna göre, işveren tarafından sigortalılar için ödenen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı paylarının 218,70 TL'ye kadar olan kısmı üzerinden sigorta primi hesaplanmayacak.

YEMEK PARASI
Sigortalılara işyerinde veya müştemilatında yemek verilmemesi koşuluyla 'yemek parası' adı altında yapılan ödemelerin, günlük asgari ücretin yüzde 6'sı oranındaki tutarı (1,46 TL) üzerinden sigorta primi hesaplanmayacak.
Sigorta primine tabi tutulmayacak aylık yemek parasının hesaplanmasında, fiilen çalışılan gün sayısı dikkate alınacak. Aylık yemek parası tutarı, 1,46 TL'nin fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpımı sonucu bulunacak.

ÇOCUK ZAMMI
Sigortalıya 'çocuk zammı' adı altında yapılan ödemelerin, en çok iki çocuk için çocuk başına aylık asgari ücretin yüzde 2'si oranındaki tutarı (14,58 TL) üzerinden sigorta primi hesaplanmayacak.
İstisna uygulamasında, hizmet sözleşmesinin devam etmesi koşuluyla sigortalının fiilen çalışıp çalışmamasının önemi bulunmuyor. Ancak çocuk zammı ödemesinin;
l 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim, aday çırak, çırak veya mesleki eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan,
l Yaşına bakılmaksızın 5510 sayılı Kanuna göre malul olduğu tespit edilen ve evli olmayan, çocuklar için yapılmış olması gerekiyor.

AİLE ZAMMI
Sigortalının, zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmayan ve SGK'dan gelir veya aylık almayan eşi için ödenen 'aile yardımı'nın, aylık asgari ücretin yüzde 10'u oranındaki tutarı (72,90 TL) üzerinden sigorta primi hesaplanmayacak.
İstisna uygulamasında, çocuk zammında olduğu gibi hizmet sözleşmesinin devam etmesi koşuluyla, sigortalının fiilen çalışıp çalışmamasının önemi bulunmuyor.

Ödenemeyen emekli ikramiyesi için ne yapmalıyım?
Emeklİ Sandığı'na bağlı olarak 8 sene 3 ay memur kadrosunda çalıştım. Memurluktan istifa ederek şimdiki adıyla SGK'na geçiş yaptım ve oradan emekli oldum. Gazetenizde, Emekli Sandığı'nda kalan tazminat haklarımı alabileceğim hakkında yazınızı okudum. Anayasa Mahkemesi ilgili yasayı iptal etmiş ve daha önce devlet memuru olup istifa edip de başka bir kurumdan emekli olanlar da tazminatlarını alabileceklermiş. Konu hakkında bilgi verebilirseniz çok memnun olurum. Bu tazminatlarımızı hangi tarihten itibaren müracaat edip alabiliriz? Fahri Atasoy
Emekli ikramiye ödenmesi için son defa Emekli Sandığı'na tabi görevden emekliye ayrılmış olma şartı Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildi. Yargı, devam etmekte olan uyuşmazlıklarla (açılmış davalarla) ilgili olarak Anayasa Mahkemesi kararını dikkate alıyor ve emekli ikramiyesinin ödenmesine karar veriyor.
Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararının yürürlüğe gireceği 5 Haziran 2010 tarihine kadar, son defa Emekli Sandığı'na tabi bir görevden emekliye ayrılmamış oldukları için emekli ikramiyesi ödenmeyenlere bu ikramiyelerinin ödenmesi için bir düzenleme yapılırsa, Emekli Sandığı sizin durumunuzda olanların ikramiyelerini herhangi bir işleme gerek kalmadan öder. Ancak, yasal bir düzenleme yapılmazsa, Anayasa Mahkemesi kararına istinaden kendiliğinden bir ödeme yapmaz. Bireysel olarak dava açılması gerekir. Dava açmak için de yeni bir düzenleme yapılmasını veya 5 Haziran 2010 tarihini beklemek gerekmez.
Emekli Sandığı'na emekli ikramiyesinin ödenmesi için yazılı olarak başvurup, talebin reddi halinde bu işlemin yargıya taşınması söz konusu olabilir. Geçmişe dönük olarak bu haktan yararlanılıp yararlanılamayacağı konusunda Yargının görüşünün ne olacağına dair bir şey söylememiz mümkün değil. Ancak bize göre dava açmaya değer.

Asgari geçim indirimi hesabı
Asgarİ geçim indirimi hesaplamasında, örneğin eşi çalışmayan üç çocuklu bir ücretlinin kendisi için asgari ücretin yüzde 50'si, eşi için yüzde 10'u, çocukları için ise yüzde 7,5'i dikkate alınarak (729x%82,5x%15=90,21 TL) yapılan hesap doğru mudur? Hesabım hatalı ise doğru hesaplamanın nasıl olacağı konusunda bilgi verir misiniz? Serdar Çakır
Asgari geçim indirimi hesaplamasında ücretli için asgari ücretin yüzde 50'si, çalışmayan eş için yüzde 10'u, ilk iki çocuğun her biri için yüzde 7,5'i, sonraki çocuklar için yüzde 5'i esas alınıyor.
Buna göre evli, eşi çalışmayan üç çocuklu ücretli için asgari ücretin yüzde 82,5'i değil, yüzde 80'i esas alınacak.

Çöp vergisini kiracı öder
Halk arasında çöp vergisi olarak adlandırılan Çevre Temizlik Vergisinin mükellefi, her ne sıfatla ve ne şekilde olursa olsun binaları kullananlardır. Binaları kullananların kiracılar olması halinde verginin kiracılar tarafından ödenmesi gerekir. Boş bulunan binalar için ise çevre temizlik vergisi ödenmesi gerekmiyor.
Metin Taş-Sezgin Özcan / Akşam /24.01.2010