Emekli borçları ne olacak?

Soru: İyi günler Sadettin Bey, ben 2005 yılında SSK'dan emekli oldum. Emeklilik sonrası çalıştığım işyerine ortak oldum.
Beş yıldır ses çıkmayan SGK'dan bana ceza geldi. 2008 yılında çıkan yasaya göre SSK emeklilerinden sosyal güvenlik destek primi kesilmesi gerekiyormuş. Şu an maaşımdan 300 TL kesiliyor. Bunun sebebini öğrenmek için gittiğim kurum, elime ayrıca 5000 TL'lik borç listesi verdi. 'Bu ne?' dedim. 2008 çıkan yasa gereği 2004'ten itibaren geriye doğru borcunuz çıkmış dediler. 2008'deki yasa geriye dönük uygulanır mı? İtiraz hakkım var mı? Nermin

Cevap: Nermin Hanım, her türlü borca itiraz hakkı vardır. Ancak konuyu önce açıklığa kavuşturalım. Sizin için çıkarılan borç, 2008 yılında çıkan bir yasanın geriye doğru uygulaması değil. 2003 yılında uygulamaya giren 4956 Sayılı Kanun'a göre, emekli olup da vergiye tabi veya şirket ortağı olarak çalışanlardan her ay SGDP kesilmesi gerekiyordu.

Bu düzenleme 2008 yılına kadar gereği gibi işletilmediğinden, sizin gibi binlerce emeklinin borcu birikti. SGK, 2008'deki reform sonrasında emekli çalışanları tespit etti ve gecikmiş bir yasa hükmünü uyguladı. Yani size ifade edildiği gibi, 2008'de çıkan bir yasanın geriye dönük uygulanması söz konusu değil.

Sizin durumunuzdaki binlerce emeklinin ödeme imkânı da dikkate alınarak, SGDP borçları şu an Meclis'te bulunan borç yapılandırması kapsamına alındı. Yasa çıktığı takdirde bahsettiğiniz 5000 liranın yarıya yakını silinip, anapara enflasyona göre güncellenerek tahsil edilecek. Dilerseniz 18 taksit halinde de borcunuzu ödeyebileceksiniz.

Öte yandan bu borçlar için, 'Devlet bu alacağını zamanında tahsil etmeyip, şimdi binlerce lira borç çıkarıyor' diyerek dava açanlar oldu ancak henüz sonuçlanmış bir dava kararı duymadım.

Emekli olmadan sağlık yardımı verilmez

Soru: Saadettin Bey, ben 1960 doğumluyum. Sigorta başlangıcım 1978 ve 2005'te 9.300 gün yurtdışı hizmet borçlanması yaptım. Almanya'da hala çalıştığım için emekli maaşı başvurumu yapmadım. Acaba Türkiye'de yaşayan 21 yaşındaki bekar kız çocuğum, hak ettiğim emekliliğimin üzerinden, sağlık sigortasından faydalanabilir mi? Aziz T.

Cevap: Aziz Bey, Türkiye'den emekliliğe hak kazanmışsınız fakat Almanya'da çalıştığınız veya ikamete dayalı ödeneklerden yararlandığınız sürece, Türkiye'den aylık alamazsınız. Aylık bağlanmadığı takdirde ise, sırf yurtdışı hizmet borçlanması yaptığınız için kızınıza sağlık yardımları yapılmaz. Ayrıca şu an aylık almaya başlasanız dahi 18 yaşından büyük kızınıza sağlık yardımı verilmiyor. Fakat bu konuda kız çocukları lehine bir değişiklik düşünülüyor.

Kıdem tazminatınızı asıl işverenden de isteyebilirsiniz

Soru: Saadettin Bey, Türk Telekomünikasyon Kurumu'nun (TTK) iş yaptırdığı taşeron firmalarda 15 Ocak 2007 tarihinden beri aralıksız olarak sözleşmeli çalışıyorum. Çalıştığım süre boyunca taşeron firmalar değişti ancak ben yine aynı kurumda taşeron işçisi olarak devam ettim. Bu değişen firmaların hiçbirisi bana kıdem tazminatımı ödemedi. İşten ayrılmam veya çıkarılmam durumunda kıdem tazminatımı TTK'dan isteyebilir miyim? İsmi mahfuz

Cevap: Değerli okurum, kıdem tazminatı ve diğer bütün işçi hakları bakımından, alt işveren (taşeron) ile birlikte asıl işveren (TTK) de sorumludur (İş Kanunu 2. Md). Dolayısıyla taşeron firmalardan alamadığınız haklarınızı TTK'dan da talep edebilir, verilmediği takdirde alt ve asıl işvereni birlikte dava edebilirsiniz. Nitekim bu konuda taşeron işçisi lehine örnek Yargıtay kararları da bulunuyor (Örn. Yargıtay 9. Daire, 11.04 2005 tarih 2005/12913 sayılı kararı).

Sadettin ORHAN
sorhan@bugun.com.tr