Limited şirket ortaklığından ayrılma koşulları

Türk Ticaret Yasası'nın 503'üncü maddesinde yapılan tanımlamaya göre iki veya daha fazla gerçek veya tüzelkişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulup, ortaklarının sorumluluğu koymayı taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlı ve ana sermayesi en az 5000 TL olan şirkete limited şirket denilmektedir.
Limited şirketlerde ortak sayısı ikiden az, elliden fazla olamaz.
Yasal düzenleme gereği şirket mukavelesiyle ortaklara şirketten çıkma hakkı verilebileceği gibi bu hakkın kullanılması muayyen koşullara da tabi tutulabilir. (TTK Md: 551)
Her ortak, haklı sebeplere dayanarak şirketten çıkmasına müsaade edilmesini veya şirketin feshini mahkemeden talep edebilir. Limited şirket ortağının haklı nedenlerle şirket ortaklığından çıkması ancak mahkeme kararı ile olabilmektedir. Bu bağlamda haklı nedenle ortaklıktan çıkma istemi ancak mahkeme aracılığı ile takdir edilir.
Türk Ticaret Yasası'nın 551'inci maddesinde ifade edildiği üzere ana sermayenin yarısından fazlasına sahip bulunan ortakların mutlak ekseriyeti (çoğunluğu) tarafından kabul edilmek koşuluyla, şirket haklı nedenlerden dolayı bir ortağın şirketten çıkarılmasını mahkemeden isteyebilir.
Limited şirket anasözleşmelerine bir ortağın ortaklıktan ayrılması hususunda özel hükümler konabilir. Örneğin "ortağın, limited ortaklıktan çıkması hususunun hakemce çözümlenebileceğine ilişkin ortaklık sözleşmesinde açık hüküm yoksa ortak, dava açarak bu hakkını kullanabilir."
Dolayısıyla limited şirket ortakları, kendiliğinden ortaklık payını bir başkasına devrederek ortaklıktan ayrılamaz.
Ortağın limited şirket ortaklığından çıkmasına ilişkin mahkemenin vermiş olduğu karar, inşai niteliktedir. Bir başka açıdan ortağın limited şirket ortaklığından çıkmasına yönelik açmış olduğu davada, söz konusu ortağın ortaklıktan çıkmasına yönelik karar oluşursa, mahkemenin bu kararı inşai nitelikte sayılacak, bu kararın kesinleşmesi ile söz konusu ortak şirketten ayrılmış kabul edilecektir.
Oluşan yargı kararları uyarınca ortaklıktan ihraç kararının kesinleşmesi bu kararın sicile tescil ve ilan edilmesi ile mümkün olur. Dolayısıyla ortaklıktan çıkarılmasına yönelik verilen mahkeme kararının kesinleşmesine ve sicile tescil ile ilan tarihine kadar ortağın sorumululuğu devam eder.
Diğer yandan iki kişilik limited ortaklıkta, ortaklardan birinin çıkarılmasına mahkemece izin verilmesi, sonucu itibariyle tek kişilik limited şirketin devamına imkân tanıma anlamına geldiğinden Türk Ticaret Yasası'nın 551/2'nci maddesindeki çıkma hakkının ancak ikiden fazla ortaklı limited şirketlerde uygulanabileceğini kabullenmek gerekmektedir.
Limited şirketlerde ortaklıktan çıkma isteminde bulunan ortak bu istemini mahkeme kararı ile gerçekleştirebileceği gibi ortaklıkta herhangi bir ortağın ortaklarca mahkemeye başvurulmak suretiyle şirket ortaklığından çıkarılması mümkündür. Bu bağlamda da üç kişilik limited şirkette, yarıdan fazlaya sahip iki ortağın verdiği karar geçerli bir karar olup, bu karar doğrultusunda üçüncü ortağın ortaklıktan çıkarılması davası açılabilir. Örneğin "Bir ortağın davranışları, limited ortağın faaliyetlerini önleyecek, ortakları zarara uğratacak veya karşılıklı güveni ortadan kaldıracak nitelikte ise bu ortağın limited ortaklıktan çıkarılması istenebilir."
Limited şirketlerde bir veya birden çok ortak, haklı nedenlerle ve bu nedenleri ispat etmek koşuluyla ortaklıktan çıkarılmasına için verilmesini veya ortaklığın feshini mahkemeden isteyebilir.
Ortağın limited şirket ortaklığından çıkmasına için verilmesi davası, hem ortaklık ve hem de ortaklığın tamamı aleyhine birlikte açılması gerekmektedir.
Ortaklardan birinin şirketten çıkarılması halinde, diğer şirket ortakları şirketten çıkarılan ortağın hissesini almayı beyan etmeleri halinde şirketin ticari defter ve belgeleri üzerinden uzman bilirkişiler aracılığı ile gerekli inceleme yapılarak şirketin dava tarihi itibariyle net malvarlığının ve buna göre şirketten çıkan veya çıkartılan ortağına ait hissenin haiz olduğu değer saptanarak gerekli devir işlemleri yapılabilir.
Türk Ticaret Yasası'nın 551'inci maddesinin son fıkrası hükmü uyarınca da "Bir ortağın şirketten çıkması veya çıkarılması ancak ana sermayenin azaltılması hakkındaki hükümlere riayet (uyulması) şartıyla muteberdir. Şa kadar ki, ayrılan ortağın hakları, şirketin esas sermayesinin itibari miktarını geçen mallardan ödenir veya payı sermaye koyma borcunun yerine getirilmemesi hakkında hükümler gereğince paraya çevrilirse yahut başka bir ortak tarafından devralınırsa esas sermayenin azaltılması hakkındaki hükümlere riayet etmeye lüzum yoktur."
Limited şirkette şirketten çıkan ortağın hakkı, çıkma davasının açıldığı tarihteki ortaklık malvarlığı göz önünde tutularak hesaplanır. Kolektif ortaklıklar için Türk Ticaret Yasası'nın 202'nci maddesinde ifadesini bulan bu genel kurul kıyasen limited ortaklıklara da uygulanmaktadır.
Yukarıda yapmış olduğumuz açıklamalardan da anlaşılacağı üzere limited şirketi ortaklığından ayrılmak zannedildiği kadar kolay değildir.
Veysi Seviğ | Referans