Emsal bedelin tespitinde yurt dışı veri havuzları kullanılabilir mi?
 

Değerli okurlar sizlerle bu konuda oldukça yeni bir vergi mahkemesi kararı paylaşacağım. Bu konu bundan böyle sık sık gündeme gelecek.

T.C.

İSTANBUL

…. VERGİ MAHKEMESİ

ESAS NO: 2009/…..

KARAR NO: 2010/……

DAVANIN ÖZETİ: Davacı, adına 2007 ve 2008 takvim yılına ilişkin olarak 08.09.2009 tarih ve 2009/8-11-12 no'lu vergi ceza ihbarnameleri ile tarh olunan vergi ziyaı cezalı kurumlar vergisi ve kurum geçici vergisi ve gelir stopaj vergisinin; otomotiv sektörünün özelliği gereği olarak yedek parça ve otomobil araç kar marjlarının ayrı ayrı olarak değerlendirilemeyeceği, otomotiv sektöründe yedek parça ve otomobil araç satışlarını ayrı değerlendirmenin yasanın öngörmediği bir uygulama olduğu, sektörün özelliği gereği otomotiv ürünleri (motorlu araçlar) ve yedek parçanın bir bütün olarak ele alınması gerektiği, matrah farkı hesaplanırken esas alınan kıyaslamanın yanlış olduğu, sadece motorlu araç dağıtıcılarının emsal olarak kabul edilmesinin hatalı bir uygulama olduğu, … firmasının araştırılması gereken alışlarının kar marjının değil finansman hizmet bedelinin emsallerin uygun olup olmadığı olduğu, emsal Danıştay kararları uyarınca karşılaştırılabilirlik analizi yapılmadan matrah farkı tesis edildiği, gösterilen emsalin sağlıklı ve isabetli olması gerektiği, gösterilen emsalin ticari ve teknik icaplara uygun olması gerektiği, emsal alınan mallara ilişkin kalite karşılaştırılması yapılmadığı ileri sürülerek iptalini istemektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ: 08.06.2009 tarih 667/4 sayılı Vergi İnceleme Raporu ile davacı şirketin örtülü kazanç dağıtımında bulunduğunun tespit edildiği, mükellefin emsal alınan etken maddelerinin tamamını davacı kurumun özellikleri ile aynı olduğu, ilişkili olduğu kişiden yapılan alımların emsallerine nazaran oldukça yüksek fiyattan yapılan alımlar olduğunu ileri sürerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

TÜRK MİLLETİ ADINA

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Emsallere uygunluk ilkesi, ilişkili şirketlerle yapılmış sayılır. Emsallere uygunluk ilkesi, ilişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet alımı ya da satımında uygulanan fiyat veya bedelin, aralarında böyle bir ilişkinin bulunmaması durumunda oluşacak fiyat veya bedele uygun olmasını ifade eder. Emsallere uygunluk ilkesi doğrultusunda tespit edilen fiyat ve bedellere ilişkin hesaplamalara ait kayıt, cetvel ve belgelerin ispat edici kağıtlar olarak saklanması zorunludur. Kurumlar, ilişkili kişilerle yaptığı işlemlerde uygulayacağı fiyat veya bedelleri, işlemin mahiyetine en uygun olanını kullanarak tespit eder. …………… …… ……………...………………………………………………………………………………….………. …………………………………………………

Dava dosyasının incelenmesinden; davacı şirketin 2007 yılı hesap ve işlemleri üzerinde yapılan inceleme sonucu hazırlanan 08.06.2009 tarih ve… Sayılı Vergi İnceleme Raporu ile davacı şirketin örtülü kazanç dağıtımında bulunduğunun tespit edildiği anlaşılmaktadır.

Şirketlerin kendi ortakları, ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek ve tüzel kişiler, idaresi, murakabesi veya sermayesi bakımlarından vasıtalı-vasıtasız olarak bağlı bulunduğu veya nüfuzu alında bulundurduğu gerçek ve tüzel kişiler ile olan münasebetlerinde emsaline göre göze çarpacak derecede düşük fiyat üzerinden satım muamelesinde bulunulması örtülü kazanç dağıtımı olarak tanımlanmıştır. Söz konusu tanım ve yasal düzenlemelere göre örtülü kazanç dağıtımından söz edebilmek için kanunda öngörülen unsurların olayda ne şekilde gerçekleştiğinin açık ve somut biçimde ortaya konulması gerekmektedir. Olayda araç ve yedek parça satışı ile uğraşan davacının satış kar marjları AMADEUS verisindeki 14 şirketin karlılık oranları ile karşılaştırılmış, yedek parça kar marjlarının iç emsallere uygun olduğu kabul edilerek emsal mukayesesi yapılmamış, araçlara ait karlılık oranının tespitinde ise söz konusu verilerden yararlanarak dış emsal uygulaması yapılmış ve araç satışlarında kar marjından düşük olduğundan bahisle dava konusu cezalı vergileme yoluna gidilmiştir.

Olayda, Türkiye'de araç ve yedek parça satan firmaların verileri baz alınmak ve Türkiye'deki kar marjları göz önüne alınmak suretiyle faaliyette bulunulan sektördeki yedek parça kar marjı ile araç satışı kar marjının birbirinden ayrılıp ayrılmayacağı gibi hususlar saptanarak, Türkiye'deki verilerin esas alınması gerekirken, Türkiye dışında yabancı ülkelerin özellik ve şartlarına göre hazırlanmış AMADEUS isimli veri tabanının kıstas alınmasında hukuki isabet görülmemiştir.

Diğer taraftan, AMADEUS verisinde emsal alınan 14 firmanın davacı şirket ile faaliyet alanının tam olarak örtüşüp örtüşmediği de inceleme elemanı tarafından saptanmamıştır. Nitekim davacı emsal alınan firmaların bazılarının kamyon ve ağır vasıta ticareti ve ikinci el araç alım-satımı ve finansman hizmeti verdiğini iddia etmiş ve buna ilişkin internetten indirdiği Fransızca bilgileri Türkçe'ye çevirerek dosyaya sunmuş ve bu iddiasını ispat etmiştir. Kaldı ki davacının Türkiye'de faaliyette bulunan 12 araç firması arasından en fazla kar marjı beyan ettiği de dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır.

Bu durumda: emsal kıyaslaması yapılırken Türkiye içerisinde faaliyette bulunan firmaların emsal alınması ve davacının emsalleriyle mukayese edilmesi gerekirken, Türkiye dışında hazırlanan AMEDEUS isimli veri tabanındaki bilgiler kıstas alınmak suretiyle inceleme yapılması Vergi Usul Kanunu'nun 134'üncü maddesine uygun olmadığından, söz konusu incelemeye istinaden örtülü kazanç dağıtımı yapıldığından bahisle yapılan tarhiyatta hukuka uyarlık görülmemiştir.

Karşı oy gerekçesi

Mükellef tarafından hazırlanan Transfer Fiyatlandırması Raporu'na göre mükellef şirket… S.A.S. tarafından üretilen motorlu araçları… S.A.'dan alıları ve… Motor Co. Ltd. tarafından üretilen yedek parçaların… Corporation'dan alımların ilişkili kişilerden alımlarını teşkil ettiği, ilişkili taraf işlemlerinde araç ve yedek parça alımları ve bunların ilişkisiz kişilere satılmasında işlemin mahiyetine en uygun transfer fiyatlandırması yöntemi olarak mükellef kurum tarafından "yeniden satış fiyatı yöntemi" seçilmiştir. Bu işlemlerin (araç ve yedek parça) emsal aralık tespiti ve bunların… Otomotiv AŞ'ne ait sonuçlarının karşılaştırılmasından Transfer Fiyatlandırması Raporu ile mükellef kurumsa emsal şirketlerin satış kar marjı aralığı %16.92-%43.65 şeklinde olduğu, mükellef kurumun motorlu araç satışından ayrıştırılmış olan satış kar marjı olan %14.53'lük oranı, transfer fiyatlandırması mevzuatına göre emsallerine uygunluk ilkesine aykırılık teşkil etmektedir. Zira mükellef kurumun, ilişkili kişiden temin ederek gerçekleştirmiş olduğu motorlu araç satışlarından elde etmiş olduğu %14.53'lük oran, kendi tespit ettiği emsal şirketlerin %16.92-%43.65'lik satış kar marjı aralığı dışında kalmaktadır. Emsal şirket araştırması ise AMEDUS verileri kullanılarak yapılmıştır. AMEDUS veri bankasında bulunan 14 emsal şirketin satış karlılık marjlarının ortalaması %27.83'tür. Mükellefin inceleme esnasında yedek parçaya ait satış kar marjlarının iç emsallere uygun olduğu görülmüştür. Bu nedenle sadece emsal karlılık oranları bakımından sadece motorlu araçlara ilişkin karlılık oranlarının tespitinde dış emsal kullanılması gerekmektedir.

Mükellef kurumun motorlu araç transfer fiyatlandırması fiyatları emsallerine uygun değildir. Zira mükellef kurum tarafından düzenlenen Transfer Fiyatlandırması Raporu'nda… Otomotiv AŞ'nin 2007 hesap dönemi %14.53'lük motorlu araç satış kar marjı 2004-2006 yıllarını kapsayan üç yıl dilimde emsal olarak alınan şirketlerin %16.92 ve %43.65 arasında değişen satış kar marjlarının ortalamasından oluşan emsal aralığı içinde yer almamaktadır. Mükellef kurum gelir tablosundan elde edilen verilerden ve transfer fiyatlandırması raporunda araç satış kar marjının %14.53 olarak tespit edilmesine rağmen, AMEDUS verilerinden mükellef kurumca seçilen 14 adet emsal şirketin minimum kar marjı olan %16.92'nin altında kalmaktadır.

Mükellefin örtülü kazanç dağıtımı yapılırken, araç satışlarının ve yedek parça satışlarının ayrı ayrı kar marjlarına tabi olması ve mükellef tarafından hazırlanan Transfer Fiyatlandırması Raporu'nda araç satışındaki kar marjı ile yedek parça satışındaki kar marjı ayrımı yapıldığından, bu şekilde ayrım yapılarak inceleme yapılmasında herhangi bir hukuka aykırılık bulunmamaktadır. İnceleme elemanı tarafından AMEDUS Veri Bankası'ndan elde edilen verilerin emsal araştırmasında veri olarak kullanılması konusunda ise; davacı tarafından hazırlanan raporda da bu verilerin kullanılmış olması ve otomotiv piyasasında üretici ve satıcı ana firmaların uluslar arası kuruluş olması ve fiyat ve satış politikalarının yerel unsurların tesiri dikkate alınarak belirleniyor olsa da asıl olarak uluslar arası satış politikaları doğrultusunda belirleniyor olması nedeniyle, emsal araştırması yapılırken AMEDUS verilerinin kullanılmasında da herhangi bir hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Uyuşmazlıkta, AMEDUS verileri kullanılarak varılan sonuç uyarınca davacı şirketin ilişkili şirketteki ticari ilişkilerinde örtülü kazanç dağıtımında bulunduğundan dava konusu tarhiyatta hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Zeki GÜNDÜZ / Dünya