Kot taşlama işçilerinin çilesi bitmiyor

Kot taşlama işçilerinin mağduriyeti gideriliyor.
Yüzde 40-59 arası iş göremez raporu alan kot taşlama işçilerine 95, yüzde 60-79 arasına 190 ve yüzde 80'den fazla iş göremez olanlar ise 285 lira muhtaçlık aylığı alacak...

Yakında yasalaşacak olan istihdam paketinin, çalışma hayatında neleri değiştireceğini değerlendirmeye devam ediyoruz. Dünkü bölümde trafik kazalarında sağlık uygulamaları ve part-time çalışanlara ilişkin düzenlemeleri ele aldık. Bugün kot taşlama işçilerine ilişkin düzenlemelerle devam edeceğiz.

Kot taşlama (kumlama) işçileri ve yaşadıkları dramlar, yıllardır çalışma hayatının en önemli gündem maddelerinden birisi oldu. Dernek kurdular, hukuki mücadele verdiler ve seslerini duyurmaya çalıştılar. İki önemli talepleri vardı; kot taşlama işinin Türkiye'de yasaklanması ve yakalandıkları silikozis hastalığının 'meslek hastalığı' olarak kabul edilmesi ve buna göre gerekli yardımın yapılması.

YÜZDE 40 RAPOR GEREKİYOR

Birinci talepleri 2009 yılında gerçekleşti ve Türkiye'de kot pantolonların kumlanarak ağartılması yasaklandı. Ancak gerekli gelir veya aylığın bağlanması konusunda sıkıntılar yaşanıyordu. Zira bu işçilerin çoğunluğu kayıt dışı çalıştırıldıklarından, hangi işyerinde ve hangi şartlarla çalıştıklarını tespit etmek güçtü. Fakat bu işçilerin yaşadığı mağduriyet de göz önüne alınarak bir ara formül geliştirildi.

İstihdam paketi kapsamında yasalaşacak olan bu formüle göre, kot taşlama işçisi mevcut sosyal güvenlik mevzuatı kapsamında gelir veya aylığa kavuşamazsa, kendisine muhtaçlık aylığı bağlanacak. Muhtaçlık aylığı bağlanacak silikozis hastası işçinin, öncelikle en az %40 iş göremez olduğuna dair sağlık raporu alması gerekiyor.

Aldığı sağlık kurul raporuna göre iş göremezlik oranı %40-59 arası olanlar 95 TL, %60-79 arası olanlar 190 TL ve %80'den fazla iş göremez olanlar 285 TL aylık alabilecekler. Ayrıca kendilerinin ve aile fertlerinin sağlık yardımları da yeşil kart kapsamında sağlanmış olacak. Verilecek bu rakamlar şüphesiz bir işçiyi geçindirecek rakamlar değil. Fakat böyle bir istisnai düzenlemenin başka hiçbir meslek hastalığı için yapılmadığını da vurgulamak gerekiyor.

ÜCRETSİZ İZİNDE SAĞLIK YARDIMI

Yasalaşmayı bekleyen istihdam paketiyle çözüme kavuşacak bir diğer sorun da ücretsiz izinlerde sağlık yardımları konusu. Mevcut uygulamada, İş Kanununda sayılan (doğum, yol izni) durumların dışındaki ücretsiz izinlerde, çalışanların sağlık sigortası kesintiye uğruyor. Oysa işverenler, kanunda belirtilen haller dışında da çalışanlarını ücretsiz izne gönderebiliyor. Özellikle sektö-rel ya da genel kriz dönemlerinde, işverenler işten çıkarmaktan-sa, çalışanlarını bir süre ücretsiz izne gönderebiliyor. Bu tür durumlarda sağlık primleri ödenmeyen çalışanlar, sağlık yardımlarından da mahrum kalmış oluyor.

İstihdam paketi içerisinde yer alan düzenlemeyle, bir yıl içinde bir aya kadar ücretsiz izin durumunda, çalışanın sağlık yardımları kesilmeyecek. Bu bir aylık süre içerisinde ücretsiz izindeki çalışanın kendisi ve aile fertleri her türlü sağlık yardımını alabilecek. Bir ayın sonunda ise çalışanın primlerine bakılarak sağlık yardımları devam ettirilecek veya kesilecek.

EL İŞİ YAPIN DÜŞÜK PRİM ÖDEYİN!

Gelir vergisinden muaf olarak evinde dantel, örgü vb. el işleri yaparak geçimini sağlayan bayanlar, ayda 243 lira yerine 144 lira prim ödeyerek sigortalı olabilecekler. Aslında el işi yapan bayanlardan, 1 Ekim 2008 öncesinde bu işleri yapanlar ve ilgili vergi dairelerinden bunu belgeleyenler zaten düşük prim ödüyorlardı.

Ancak 1 Ekim 2008 sonrası el işi yapıp satmaya başlayan bayanlar için böyle bir imkân yoktu. Yasalaşacak istihdam paketinde bu bayanların da 144 lira prim ödeyerek sağlık ve emeklilik hakkına kavuşması sağlanıyor. Bugün için isteğe bağlı sigorta primi ödeyen bayanlar en az 243 lira ödüyor. Bundan sonra ise el işi yapıp satmak kaydıyla 144 lira prim ödemek mümkün olacak.

Sadettin ORHAN
sorhan@bugun.com.tr
Bugün