Doğum borçlanması hüsranı

4 YIL ERKEN EMEKLİ ETMESİ BEKLENEN SGK ESKİ DOĞUMLARI KAPSAM DIŞINA ÇIKARDI

1 Ekim 2008 günü yürürlüğe giren SSK’lı kadınlara doğum borçlanması hakkını Sosyal Güvenlik Kurumu, önce yasaya aykırı bir tebliğle sonra da tebliğe aykırı bir genelge ile kadınların elinden almıştı

SGK, ardından açılan davaları kaybedince 1 Temmuz 2010’da yasaya uygun tebliğ yayınlamıştı. Kurum, 2.5 ay sonra çıkardığı genelge ile bu hakkı kadınların elinden geri aldı. Genelgeye göre işe girmeden evvel yapılmış doğumlar borçlanılamayacak

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SS ve GSS) Kanunu’nun 41’inci maddesine göre; “... 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi (SSK) kapsamındaki sigortalı kadının, iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreleri, ...kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve talep tarihindeki ... prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın % 32’si üzerinden hesaplanacak primlerini borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılarak, borçlandırılan süreleri sigortalılıklarına sayılır...” denilmiştir. Madde metninden göreceğiniz üzere, doğum borçlanması yapmak için SSK’lı yani yeni adıyla 4/A’lı çalışmak yeter şart iken SGK bunu uygulamadı.
SGK ÇARK ETTİĞİNİ AÇIKLAMIŞTI AMA
Yasanın kadınlara tanıdığı borçlanma hakkı, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yasaya aykırı şekilde çıkarılan, tebliğ ve genelgelerle daraltılmıştı. Mesela, maddeye göre sigortalı olmadan önceki doğumları borçlanma hakkı var iken SGK sadece SSK’lı (4/A’lı) olarak çalışırken doğum yapanlara bu hakkı tanımıştı.
Konuyu SGK’nın eski genelgelerine ve tebliğine göre açıklamak gerekirse:
Doğum sonrası süresini borçlanmak için kadın sigortalının;
* Doğum yaptığı dönemde 4/A sigortalısı (SSK) hizmet akdine dayalı çalışıyor olması,
* İşten ayrılmışsa, işten çıktıktan sonraki 300 gün içinde doğum yapmış olması,
* Doğum nedeniyle işten ayrılmış olması veya işe gelmemiş olması,
* Doğum borçlanması yapılacak sürede adına prim ödenmiş olmaması,
* Doğum borçlanması yapılacak sürede çocuğunun yaşıyor olması şarttı.
Ardından bu köşeden halkımıza defalarca iş mahkemelerinde SGK’ya karşı dava açmalarını önermiştik ve açılan tüm davaları kaybeden SGK, bu kere 1 Temmuz 2010 günü Resmi Gazete’de yayınlanan yeni bir tebliğ ile hatalı kararından döndüğünü belirttiği gibi çeşitli TV kanallarına çıkan SGK Sigorta İşleri Genel Müdürü de artık ister sigortalı işe girişten önce olsun ister sonra olsun SSK sicil numarası olan tüm kadınların 2 doğum için 4 yıl borçlanabileceğini ilan etti.
BORÇLANMASI REDDEDİLENLER YARGIYA GİDEBİLİR
Yeni genelge sonrasında, eskiden olduğu ilk sigortalılıktan önce doğum yapmış olanlar, isteğe bağlı sigortalı iken doğum yapanlar ile özel banka-borsa sandıklarına yapılan doğum borçlanması talepleri reddedilecektir. Ancak, bu kadınlar doğum borçlanmasına ihtiyaç duyuyorlarsa bu hakkı yargı yoluna başvurarak mahkeme yoluyla borçlanarak kazanabilirler.
Bağ-Kur’lu annelere de doğum borçlanmasının verilmesi gerekiyor
5510 Sayılı Kanun sadece SSK'lı kadınlara, erkeklerin askerlik borçlanması gibi doğum borçlanması hakkı vermiştir ama Bağ-Kur'lu kadınlar ile memur kadınlara bu hakkı vermemiştir. Konuyla ilgili, İzmir Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Başkanı Zekeriya Mutlu, Bağ-Kur sigortalısı kadınların bu haktan mahrum kaldıklarına isyan ediyor.
Konuya “SSK'lı kadınlar anne de Bağ-Kur'lu kadınlar anne değil mi?” diyerek başlayan Mutlu, SSK sigortalısı kadınlar doğum sürelerini borçlanırken Bağ-Kur sigortalılarının bu haktan yararlanamamalarının sıkıntı yarattığını da ekledi. Mevcut durumun büyük haksızlıklar getirdiğini kaydeden Mutlu, “Kanunun 41'inci maddesine göre, doğum yapan SSK sigortalı kadınlar, doğum yaptıkları tarihten itibaren geçen iki yıllık süreler için hizmet borçlanıp satın alma imkânına sahipler. Ancak Bağ-Kur sigortalısı olan kadınlar, doğum yapmış olsalar bile bu haktan yararlanamıyorlar. Bu durum insan haklarına da, Anayasamız’ın eşitlik ilkesine de aykırıdır. Geleceğimizin güvencesi olan evlatlarımızın anneleri, aileleri arasında ayrımcılık yapmak hiçbir mantığa sığmaz” diye konuştu.

Anayasa’da koruyucu maddeler var
Anayasamız’ın 173. maddesinde, “Devlet esnaf sanatkârı koruyucu ve destekleyici tedbirleri alır” ifadeleri yer almaktadır. Bağ-Kur'lu kadınlar çoğu esnaf sanatkâr, bunu dikkate alırsak ortadaki haksızlığın giderilmesi gerekiyor” dedi.
SAĞLIK KESENEĞİ DÜŞÜLMELİ
Geriye dönük borçlanmaların bir ay içerisinde tahsil edildiğine de değinen Zekeriya Mutlu, “Doğum için satın alınacak hizmet bedelinin de en az 12 aya yayılması, sigortalılara önemli ödeme kolaylığı sağlayacaktır. Ayrıca geriye dönük borçlanmalarda sigortalıların sağlık hizmeti almayacağı göz önünde tutulmalıdır. Bu açıdan doğum borçlanmaları, aylık asgari ödeme tutarı olan 243 liradan sağlık keseneği düşülerek hesaplanmalıdır” dedi.
2.5 AY SONRA ÇIKTI
1 Temmuz 2010 günü yasaya uygun tebliğ çıkaran SGK, memurlarının kendilerine yaptığı başvuru için uymaları gereken genelgeyi 17 Eylül 2010 günü (2010/106 sayılı genelgeyi) çıkarttı ama yeni genelge de hem yasaya hem de son tebliğe aykırı çıktı. Genelgeye göre işe girmeden evvel yapılan doğumları SSK’lı kadınlar borçlanamayacak. Yeni genelge sadece 300 gün şartını kaldırmış oldu.