|
Doğum borçlanması
beklentileri havada kaldı
SGK, doğum borçlanmasına ilişkin genelgesini geçen haftanın
son günü yayınladı. Uzunca bir süreden bu yana
vatandaşlarımızca beklenen bu düzenlemeye göre, işçi
statüsünde çalışan kadın sigortalının yaptığı doğumun
çalıştığı işinden ayrıldıktan sonra 300 gün içinde
gerçeklemesi şartı kaldırıldı. Buna göre, sigortalı olduktan
sonra yapılan doğumlar için işten ayrıldıktan sonra 300
günlük süre geçse bile doğum borçlanması yapılabilecektir.
Hizmet Borçlanması işlemlerinin usul ve esaslarını
düzenleyen 2010-106 sayılı SGK Hizmet Borçlanması İşlemleri
Genelgesi'ne göre, beklentilerin aksine, doğum yapan ananın
sigortalı olduğu tarihten önceki doğumlar için borçlanma
yapılamayacak. Doğum borçlanmasında baştan beri önemli bir
ilke olan öncelikle sigortalı olma kriteri halen
genişletilmedi. Yani sigortalı ananın sigortalı olduğu
tarihten sonra yaptığı doğumdan sonraki çalışılmayan 2 yıla
kadarki süreler borçlanılabilecektir. Bu durumda Genelge,
sigortalı anaların doğum borçlanmasıyla sigorta başlangıcını
geriye götürerek erken emekli olabilme beklentisinin önü
kapatılmış oldu.
Genelgeye göre, işçi statüsünde çalışan 4/a sigortalısı
kadınların doğum nedeniyle çalışamadıkları en fazla iki
doğum olmak üzere, her doğum için ikişer yıllık sürelerinin
borçlandırılmasında sigortalının doğumdan önce, 4/a
sigortalısı olarak tescil edilmiş olması ve adına kısa ya da
uzun vadeli sigorta kollar yönünden prim ödenmiş olması
yeterli sayılacaktır. Doğum borçlanması talebinde bulunan
kadın sigortalının işvereninden belge istenilmeksizin Kurum
hizmet kayıtlarından tespiti yapılarak sonuçlandırılacaktır.
Doğum borçlanması talebinde bulunan kadın sigortalıların
doğum yaptığı tarihten sonra adına sigorta primi ödenmiş
süreler, borçlanma hesabında dikkate alınmayacak, doğum
borçlanması yapılacak sürede çocuğun vefat etmesi halinde
vefat tarihine kadar olan süreler borçlandırılacaktır. İlk
doğumunu yaptıktan sonra iki yıl dolmadan ikinci doğumunu
yapan kadın sigortalı, ilk doğumdan ikinci doğuma kadar
geçen süre ile ikinci doğum için borçlanabileceği iki yıllık
sürenin toplamı kadar geçen süreyi borçlanabilecektir.
Tarım işçisi olarak, 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı
devam edenler ile hak sahipleri de doğum borçlanması
yapabilecektir. Ancak 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı
devam edenlerin, 5510 sayılı Kanunun geçici 1'inci maddesi
uyarınca Kanunun 4/a sigortalılığı kapsamında 506 sayılı
Kanuna göre tescil edilmiş ve kısa ya da uzun vadeli sigorta
kolları yönünden adına prim ödenmiş olması halinde kendileri
veya hak sahipleri, borçlanma yapabileceklerdir.
Okuyucularımın doğum borçlanması sorularının cevapları,
gazetemizdeki yerimizi aşacağı için İnternet Sayfamızda yer
alacaktır. Ancak örnek mahiyetinde kısa anlatımlı bir doğum
borçlanması sorusunun cevabına aşağıda yer verilmiştir:
Duygu GÖNCÜ: Merhabalar. Benim emeklilik durumum ile ilgili
bir sorum olacak. Doğum tarihim, 25.05.1963. SSK işe giriş
tarihim, 09.07.1979. Prim ödeme gün sayım, 1722. İki çocuğum
var, 01.03.1988 ve 05.10.1991 tarihlerinde doğan. Ve ben
çocuklarımın doğum döneminde sigortalı değildim. Doğum
borçlanmasını nasıl yapmalıyım, ne zaman emekli olabilirim?
C: Okuyucum, 09.07.1979 tarihinde 506 sayılı Kanun
kapsamında çalışmaya başlayan sigortalı bayan olduğu için,
zorunlu sigortalılığı sona erdiği tarihten sonraki
01.03.1988 ve 05.10.1991 tarihlerindeki doğumlarını ikişer
yıllık süreler itibariyle borçlanabilecektir. Bu borçlanmayı
Kurumca hazırlanan başvuru formlarını doldurarak yapıp yasal
süresi içerisinde ödemesi halinde okuyucum, 1440 gün
kazanmış olacaktır. Bu durumda 1722 + 1440 = 3162 prim ödeme
gününe ulaşmış olacaktır. En az 3600 prim ödeme gününe
ulaşması gerekmektedir, kısmî yaşlılık aylığı ile emekli
olabilmesi için. Üç temel şarttan 15 yıllık sigortalılık
süresi fazlasıyla doldurulmuştur. Okuyucumun doğum
borçlanmasından sonra en az 438 prim ödeme gününü ve 58
yaşını doldurması gerekmektedir. Çünkü 50 yaşını 24.05.2011
tarihinden sonra 2013 yılında doldurabilecektir. Bu nedenle
58 yaşından önce -yani 2021 yılından önce- kısmî yaşlılık
aylığını SGK'ndan talep edemeyecektir.
Çalışan sigortalılığa geçerek sigortadan emekli olmak
avantaj sağlar mı?
Osman ÇAKAR: Eşim, 29.09.1959 doğumlu. 13.12.1995 SSK girişi
var ve 28.12.1995 SSK çıkışı var. yani onbeş gün SSK prim
ödemişliği var. 02.05.1996'da Bağ-kurlu oldu ve
01.06.2002'de aktif Bağ-kurluktan isteğe bağlı Bağ-kurluya
geçti ve hiç ara vermeden primlerimizi ödüyoruz. 1981 ve
1985 doğumlu iki çocuğumuz var. Doğum borçlanması, yapabilir
miyiz? Borçlanma yaparsak sigortalılığımızı ve
Bağ-kurluluğumuzu dört sene geriye çekebilir miyiz?
Emeklilik yaşımız da bundan kaç sene etkilenir. Borçlanmadan
sonra yaştan yani kısmî yaşlılık aylığıyla kaç yılında ve
kaç yaşında emekli oluruz; yirmi yıl üzerinden emekli
olursak kaç yılında ve kaç yaşında emekli oluruz; yoksa
C: Okuyucumun eşi, 13.12.1995 tarihinde 506 sayılı Kanun
kapsamında çalışmaya başlamıştır. Bu sigortalı bayanın
28.12.1995 tarihinde sigortalılığı sona ermiş, 02.05.1996
tarihi itibariyle 1479 sayılı Kanun kapsamında çalışmaya
başlamış olup 01.06.2002'de aktif Bağ-kurluktan isteğe bağlı
Bağ-kurluluğa geçerek hiç ara vermeden primleri halen
ödeniyor. 1981 ve 1985 doğumlu iki çocukları var. Bu durumda
her iki çocuğu da sigortalılığı öncesinde doğan okuyucumun
eşi, doğum borçlanması, yapamaz. Doğum borçlanması,
sigortalılık başlangıcını öne çekememekte ve Bağ-kurluluk
statüsünde doğum borçlanması yapılamamakta; emeklilik
yaşımız da bundan etkilenmemektedir. Okuyucumun eşi,
yürürlükteki hükümlere göre, doğum borçlanması
yapamayacağından emekliliğine etkisinden de söz edilemez.
Kıdem tazminatımı alabilir miyim?
Murat UZUNÇAYIR: Tahsin Bey, 25 hizmet yılımı 04.03.2011
tarihinde dolduracağım. İş değişikliği için, SGK'dan 25
hizmet yılını doldurmuş kıdem tazminatını alabilir yazısı
alıp işyerimden tazminatımı alabilir miyim? Başka işyerinde
çalışmaya başladığım zaman prim ödeyemeyeceğim söyleniyor.
Bunun hakkında bilgi verir misiniz? Emekli maaşı bağlanırken
yazıyı aldığım tarihteki hak ediş üzerinden emekli maaşım,
2015 değil, 2011 yılındaki yazıya göre bağlanacağı
söyleniyor. Doğrusu nedir? Bu, çalışma Yasası'nın hangi
maddesinde açıklanmıştır?
C: SGK'dan "kıdem tazminatı alabilir yazısı" alabilmek için,
yaş dışında, en az 15 yıllık sigortalılık süresiyle 3600
prim ödeme günün doldurulması gerekmektedir. Bu konuda geniş
açıklama, önceki yazılarımda mevcuttur. Okuyucum, ilk şartı
yerine getirmiş olup, prim ödeme gününü yazmadığı için,
ikinci şartı değerlendirmek mümkün olmamıştır. Ancak 25
yıllık sigortalılık süresini dolduran sigortalının en az
3600 prim ödeme günü doldurmaması düşünülemezse de bilgi
gelmediği için hüküm vermek mümkün olamamaktadır
Tahsin Sınav
tsinav@yenisafak.com.tr/
Y.Şafak
|
