|
15
Yıllık Sigortalının Kıdem Tazminatı
Almasında İnce Nokta
HAFTA sonunda, bir alış-veriş merkezinde
yeni açılan bir mağazayı dolaşıyordum.
Görevlilerden biri beni tanıyıp yaklaştı;
- Sizi daha önce çalıştığım mağazadan
biliyorum. Oradan ayrıldım, bu mağazada da
çok kaliteli mallar var. 20 yıllık hizmetim
vardı. Bir olaya canım sıkıldı ve kıdem
tazminatımı da alamadan ayrıldım.
- Aslında, 20 yıllık tazminatını alabilirdin
ama geçmiş olsun, artık alamazsın.
- Aman Hocam, bu bizim için büyük para.
Aylarca işsiz kaldım ve borçlandım. Hiç mi
çıkar bir yol yok?
- Çıkar yolun ne olduğunu geçen yıl Kasım’da
yazmıştım. Demek ki gözüne çarpmamış.
- Aman Hocam, nolur bir daha yazın. Bu olayı
kimse bilmiyor.
TAZMİNAT HAKKI
Çok kişinin bilmediği bu olayda, ilk
sigortalı olduğu tarihten itibaren;
-15 yıl geçen,
-Bu süre içinde en az 3.600 gün prim ödeyen,
sigortalılar, emeklilik için aranan yaş,
prim günü ve sigortalılık süresi
koşullarından, yaş dışındakileri yerine
getirdiklerinde, son çalıştıkları işyerinden
(en az bir yıl çalışmış olmak koşuluyla)
kıdem tazminatını almak suretiyle
ayrılabiliyorlar.
İşçinin, kıdem tazminatı alabilmesi için son
işyerinde aralıksız olarak 15 yıl çalışmış
olması gerekmiyor.
Toplam sigortalılık süresinin 15 yılı
bulması yeterli. Bu durumda, işçinin son
çalıştığı işveren, kendi işyerinde çalışılan
süreye ait kıdem tazminatını öder.
Örneğin, son 15 yılda o işyerinde 8 yıl süre
ile çalışılmışsa, işçiye 8 yıllık kıdem
tazminatı ödenir.
AYRILIP BAŞKA İŞE BAŞLAMA
15 yılı dolduranın kıdem tazminatı
alabilmesi için, çalıştığı işyerinden
ayrılması gerekiyor. Ancak, kıdem
tazminatını talep ederken, işverene
“Tazminatımı alıp işten ayrılacağım.
Ardından da yeni bir iş buldum hemen o işe
başlayacağım” demesi halinde, işveren kıdem
tazminatını ödemeyebilir (Yarg. 9. HD., 4
Nisan 2006 Tarih ve E.2006/2716, K.2006/8549
sayılı).
Yargıtay’ın kararına göre; işçinin işten
ayrıldığı anda iradesinin tespiti önemli.
İşçinin, başka bir işyerinde çalışmak için
işyerinden ayrıldığı anlaşıldığı takdirde,
kıdem tazminatına hak kazanması söz konusu
olmuyor. Kuşkusuz, işçi işten ayrıldıktan
sonra yeniden çalışması gündeme gelebilir.
Anayasal temeli olan çalışma hakkının
ortadan kaldırılması söz konusu olamaz.
NE YAPMAK GEREKİYOR?
Talebi üzerine, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun
ilgili müdürlüğü tarafından, 15 yıl
sigortalılık süresi ve 3.600 gün sayısını
dolduran sigortalıya, 1475 sayılı İş
Kanunu’nun 14. maddesine göre “kıdem
tazminatı alabilir” şeklinde bir yazı
veriliyor.
Bu belge ile birlikte işverene başvurulmak
suretiyle, “kıdem tazminatı” alınabiliyor.
“Ben bunu bilmiyordum. İşten ayrıldım, kıdem
tazminatını alabilir miyim?” diye soranlara
geçmiş olsun. Alamazlar!..
KIDEM TAZMİNATININ HESABI
Çalışılan her 360 güne (1 yıla) karşılık en
son ücretin brüt tutarı kadar kıdem
tazminatı ödeniyor. İşçiye sürekli ve
düzenli sağlanan ve para ile ölçülebilen
menfaatlerin (ikramiye, prim, ikamete tesis
edilen daire vb.) aylık tutarının da kıdem
tazminatı hesabına esas brüt ücret tutarına
ilave edilmesi gerekiyor.
Kıdem tazminatının tavanı 2010 yılı sonuna
kadar 2.517 TL. 2011 başında bu tutar biraz
artacak. Her yıl itibariyle ödenecek kıdem
tazminatı tutarı 2.517 TL’yi aşmadığı sürece
gelir vergisine tabi değil. Sadece binde 6
damga vergisine tabi.
Şükrü Kızılot / hürriyet
|
