MAKİNE VE TESİSATTA MALİYET

SORU: Kurmakta olduğumuz fabrikada kullanacağımız makine ve tesisatın bir bölümünü ithal ediyoruz. Ancak bu makine ve tesisatın bir kısmını Türkiye'de temin ettiğimiz montörlerle, diğer bir kısmını ise malı satan firmaların montörleri vasıtasıyla işler hale getireceğiz.
Yurt dışından ithal yolu ile edinilen makine ve tesisatta maliyete dâhil etmek zorunda olduğumuz giderler nelerdir?

YANIT: Vergi usul Yasası gereği gayrimenkuller ile gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetler maliyet bedeli ile kayıtlara intikal ettirilmektedir. Bu bağlamda aynı Yasa'nın 269 uncu maddesi uyarınca ‘tesisat ve makinelerde gayrimenkul' olarak kabul edilmiştir.
Yasal düzenleme gereği olarak ‘makine ve tesisatta gümrük vergileri, nakliye ve montaj giderleri'nin maliyete eklenmesi zorunludur. Buna karşılık noter, mahkeme, kıymet takdiri, komisyon ve özel tüketim vergilerinin maliyete intikal ettirilmesi seçimlik hak olarak belirlenmiştir.
Buna göre ithal edilen makine ve tesisatta ithalatla ilgili olarak ödenen gümrük vergileri maliyet bedeline dâhil edilecektir. İsmen vergi olmamakla birlikte gümrükte ödenen ‘Fon'lar ile kaynak kullanımı destekleme fonu ve benzeri fonlar ile harç veya çeşitli kamu kurumlarının ya da bunlar tarafından kurulan vakıfların bağış adı altında yaptıkları tahsilâtların da maliyete dâhil edilmesi gerekmektedir.
Vergi Usul Yasası'nın 270 inci maddesinde yer alan maliyete dâhil edilmesi zorunlu olan ‘Makine ve tesisatta gümrük vergileri, nakliye ve montaj' giderleri sözü edilen makine ve tesisatın çalışır hale gelene kadar yapılan tüm harcamaları içermektedir.
Ancak ithal edilen malın ithalatı sırasında ortaya çıkan sorunlar dolayısıyla ödenen cezaların maliyete intikal ettirilmesi mümkün değildir. Gümrükleme işlemlerinin tamamlanmasından sonra yapılan beyandan kaynaklanan uyuşmazlıklar nedeniyle ödenen ceza ve faiz de bu kapsamda maliyete dâhil edilememektedir(V. Seviğ).

APARTMAN DUVARINA ALINAN REKLÂM
SORU: Ana cadde üzerindeki apartmanımızın duvarını bir banka kiralamış bulunmaktadır. Banka tarafından yapılan kira ödemeleri nasıl vergilendirilecektir?

YANIT: Apartmanda bulunan bağımsız birimlerin her birinin söz konusu kira gelirinden pay aldıkları varsayılarak, kira gelirini elde edenlerce değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bilindiği üzere apartman yöneticiliğinin gerçek veya tüzel kişilik olması durum değiştirmemektedir. Dolayısıyla apartmanların dış yüzeylerinin kiralanması suretiyle elde edilen gelirler kat maliklerine ait olup, elde edilen kira gelirlerinin kat maliklerinin hisseleri oranında elde ettikleri gayrimenkul sermaye iradı olarak kabul edilir.
Söz konusu gelirden kat maliklerine düşen payın 22.000 TL'yi aşması halinde, elde edilen gelirin gayrimenkul sermaye iradı olarak beyan edilmesi gerekmektedir.
Gayrimenkulde ticari amaçla kullanılan bir işyeri sahibinin bulunması halinde, söz konusu işyeri sahibinin Vergi usul Yasası'nın 187 nci maddesi gereğince söz konusu gayrimenkulü envanterine almak zorunda olduğundan, reklam amacıyla ödenen kira bedelinden hissesine düşen payı ticari kazancına dahil etmesi gerekmektedir.
Diğer yandan yapılan kiralama işlemi ticari amaçla olduğu için Gelir Vergisi Yasası'nın 94/5 inci maddesi hükmü gereği olarak %20 oranında gelir vergisi kesintisine tabi tutulacaktır.
Apartman duvarına verilen ilan nedeniyle elde edilen gelirlerin vergilendirilmesinde kat maliklerinin vergi yasaları açısından mevcut durumları önem arz etmektedir. Dolayısıyla vergilendirilmeleri de bu özelliklerine göre farklılaşmaktadır(Veysi  Seviğ).