|
Sigortalılıkta deneme süresi olur mu?
İşçi ile işveren arasında
kurulan ilişkide; gerek iş disiplini, gerek
çalışma şartları, gerekse işle ilgili insani
görev ve sorumluluklar açısından her iki
tarafın da birbirlerini tanıma, test
etmeleri için belirli bir sürenin opsiyon,
seçenek olarak değerlendirilmesi
öngörülebilir. Bu sebeple bazı işverenler
deneme süresini yanlış değerlendirerek,
işyerlerinde çalıştırdığı kişileri çalışmaya
başladıklarında hemen sigortalı
yapmamaktadırlar. Bunun nedeni olarak da,
çalıştırdıkları kişilerin deneme sürelerinde
olduğu mazeretini ortaya atmaktadırlar.
Ve ne yazık ki, halk arasında da deneme
süresinde sigorta yapılmaz anlayışı
hakimdir. Halbuki bu kesinlikle yanlıştır.
İş Kanunu'nda deneme süresi ne anlama gelir?
4857 sayılı İş Kanunu'nun 15. maddesi
gereği, işçi ile işveren arasında kurulan
ilişkide deneme süresinin
değerlendirebilecekleri hüküm altına
almıştır. Maddeye göre; taraflarca (işçi ve
işveren) iş sözleşmesine bir deneme kaydı
konulduğunda, bunun süresi en çok 2 ay
olabilir. Ancak deneme süresi toplu iş
sözleşmeleriyle 4 aya kadar uzatılabilir.
Deneme süresi içinde taraflar iş
sözleşmesini bildirim süresine gerek
olmaksızın ve tazminatsız feshedebilir. Bu
sebeple; deneme süresinin en önemli uygulama
alanı ihbar öneli ve ihbar tazminatı
müessesesidir denilebilir.
Ancak deneme süresi içinde işçinin çalıştığı
günler için ücret ve diğer hakları saklıdır.
Sigortalılar ne zaman bildirilir?
Görüldüğü üzere; İş Kanunu'nda deneme süresi
işçinin işyerine ve işine uyum sağlayıp
sağlayamayacağının anlaşılması için
öngörülmüştür. Deneme süresinin Sosyal
Sigortalar'da uygulama olanağının olup
olmadığı ise sigortalılar adına SGK'ya
verilmesi gereken sigortalı işe giriş
bildirgelerinin ne zaman verileceği
sorusunda gizlidir.
Sigortalı işe giriş bildirgesinin ne zaman
verileceği hususu 5510 sayılı kanunun 7.
maddesinde izah edilmiştir. Buna göre;
öteden beridir faal olan işyerlerinde
çalışacak 4/a (SSK'lı) sigortalıları,
sigortalılık başlangıç tarihinden önce,
sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma
bildirmesi zorunludur. Yani işe başlamadan
önce (özel durumlar hariç) sigortasının
yapılması gerekmektedir.
Öteden beridir faal olan işyerinde çalışacak
4/a (SSK'lı) sigortalıların, sigortalılık
başlangıç tarihinden önce bildirilmesinin
yanında 5510 sayılı SSGSS Kanunu'nda özel
durumları gereği sigorta bildirim süresi
farklı düzenlenen sigortalılıklar mevcuttur.
Bu durumlar şöyledir;
a) İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde
işe başlatılacak sigortalılar için en geç
çalışmaya başlatıldığı gün,
b)Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma
araçlarına sefer esnasında alınarak
çalıştırılanlar ile Kuruma ilk defa işyeri
bildirgesi verilecek işyerlerinde; ilk defa
sigortalı çalıştırmaya başlanılan tarihten
itibaren bir ay içinde çalışmaya başlayan
sigortalılar için çalışmaya başladıkları
tarihten itibaren en geç söz konusu bir
aylık sürenin dolduğu tarihe kadar,
c) Kamu idarelerince istihdam edilen 4447
sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'na göre
işsizlik sigortasına tabi olmayan sözleşmeli
personel ile kamu idarelerince yurt dışı
görevde çalışmak üzere işe alınanların,
çalışmaya başladıkları tarihten itibaren bir
ay içinde, Kuruma verilmesi halinde,
sigortalılık başlangıcından önce bildirilmiş
sayılır.
Sigortalılıkta deneme süresi olur mu?
Yukarıda belirttiğim üzere; sigortalılık işe
başladığında başlar ve kesinlikle
vazgeçilmeyeceği gibi sözleşmelerle de
istisna tanınamaz. Yani sigortalılık
zorunludur. Ve bu sebeple sigortalılıkta
deneme süresi kesinlikle yoktur.
Ancak ne yazık ki, bazı kişiler İş
Kanunu'nda öngörülen deneme süresini
sigortalılık için de geçerli olduğunu
değerlendirmekte ve işe aldıkları işçilerin
sigortalarını da bu sebeple
yapmamaktadırlar. Hatta bunun için de genel
olarak; "İşe aldığım kişiyi beğenmezsem 10
gün sonra işten çıkartıyorum. 10 gün için
onun sigorta işlemleriyle mi uğraşayım"
serzenişinde bulunmaktadırlar.
www.muhasebenet.net
Burada, sigorta işlemlerinin uğraştırması
ile ilgili serzenişten konuyu izah etmeye
başlarsak; yaklaşık 4 yıldır Aylık Prim ve
Hizmet Belgeleri hatta sigortalı işe giriş
bildirgeleri internetten verilebilmektedir.
Bu sebeple işveren işe aldığı işçisinin
sigortasını oturduğu yerden bilgisayarından
Kurumun internet sitesine girerek bir 'tık'la
yapabildiği için sigorta işlemleri ile
uğraşma bahanesi geçerli değildir.
Yaşar TAŞDEMİR
SGK Müfettişi
ytasdemir2@hotmail.com |
