Vergi ve SSK borçları enflasyona endekslenecek

Ekonomi bürokrasisinin bu hafta hükümetle paylaşacağı çalışmasına göre vergi ve prim borçları enflasyona endekslenecek. Anaparaya dokunulmadan düşük gecikme faizi ile enflasyon oranı sistemin bel kemiğini oluşturacak.

Vergi ve SSK prim borçları yapılandırmasında model netleşmeye başladı. Devlet Bakanı Ali Babacan'ın kredi kartlarına benzer bir sistem istediği yeniden yapılandırmada, enflasyona endeksli bir sistem uygulanması planlanıyor. Hazırlıkları süren sisteme göre anaparaya dokunulmayacak, düşük gecikme faizi ile enflasyon oranı sistemin bel kemiğini oluşturacak. Borç, enflasyona endeksli olarak belirlenecek. Böylece borç sadece reel olarak artmış olacak. Daha sonra gelecek vadeye yönelik yıllık küçük bir faiz belirlenecek.
Peşin ödemede faiz işletilmeyecek. Yıllara göre ödemede de faizin değişebileceği belirtiliyor. Yani vade arttıkça faizin de artabileceği kaydediliyor. Bürokrasi yaptığı çalışmaları bu hafta siyasi iradeyle ele alacak.

Peşin ödemeye faiz yok
Üzerinde çalışılan yönteme göre borcun güncellenmesinde gecikme faizi yerine enflasyon kullanılacak. Borçlara uygulanacak faiz enflasyon dikkate alınarak hesaplanacak. Aslında kredi kartlarında da buna benzer bir sistem uygulandı. Borç ne kadar eskiyse uygulanacak katsayı da aynı oranda arttı. Borç tutarı ortaya çıktıktan sonra vadeye bağlı olarak bir faiz belirlenecek. Eğer borç peşin ödenecekse faiz uygulanması düşünülmüyor.
Buna göre vade diyelim ki 3 yıl oldu, buna göre yıllık bir faiz oranı belirlenecek ve ödeme planı buna göre çıkarılacak. Eğer vade 1 yıl olacaksa daha küçük bir faiz oranı uygulanacak. Ancak her durumda faizin yüzde 1-3 arasında değişmesi bekleniyor. 2009 yılında bu sistem kredi kartları için uygulanmıştı. Borç tutarı yıllara göre mevduat faizi dikkate alınarak ortaya konulan bir endeks uygulanarak ortaya konulmuş, 6, 12, 24 ve 36 aylık vadeye göre uygulanacak faiz oranı yüzde 1.04 ile 1.26 arasında değişmişti. Bu model için yasa çıkması gerekmişti. Endeks Merkez Bankası tarafından bankaların 3 aya kadar vadeli mevduata uyguladıkları faiz oranlarının ağırlıklı ortalaması esas alınarak belirlenmişti. Zaten SSK ve vergi borçları için ortak bir vade uygulanacaksa yasa çıkarılması gerekiyor. Çünkü amme alacakları yasası en fazla 36 aylık bir vadeye imkân veriyor. Ancak kuruluşların çalışmalarını ayrı ayrı yürüttüğü başka modeller üzerinde durulduğu, kararın siyasi irade tarafından alınacağı vurgulanıyor.

İngiltere'de yıllık yüzde 2.5
Vergi ve SSK prim borçlarının sürekli artmasında gecikme faizinin de önemli bir payı olduğu düşünülüyor. Geçmişte daha yüksek olan gecikme faizi son dönemde bir miktar düşürüldü ve yüzde 2,5'ten yüzde 1,95'e indirildi. Ancak bu oran yıllıkta yüzde 23,4'e denk geliyor. Diğer ülkelerde uygulanan oran yıllık olarak bu oranın önemli seviyede altında. İngiltere'de yüzde 2,5, Hollanda'da yüzde 2,75, Romanya'da yüzde 3, Fransa'da yüzde 4,8, Almanya'da yüzde 5 ve 8, Belçika'da yüzde 8, İrlanda'da yüzde 8, Estonya'da yüzde 9,5, Lüksemburg'da yüzde 9,5, Polonya'da yüzde 10, Yunanistan'da yüzde 12 ve Macaristan'da da yüzde 16 olarak uygulanıyor.
Bazı uzmanlar Türkiye'deki gecikme faizi ile diğer ülkelerde uygulanan gecikme faizinin karşılaştırılmasının çok doğru olmayacağına da dikkat çekiyor. Bu ülkelerde enflasyonun da düşük olduğuna dikkat çeken yetkililer bu nedenle gecikme faizinin karşılaştırılmasının çok yerinde olmayacağını kaydediyorlar. Yıllık yüzde 2,5 gecikme faizinin olduğu İngiltere'de enflasyon 2009'da yüzde 2,2 düzeyindeydi. Almanya'da enflasyon yüzde 0.1, Fransa'da da 0.1'di. Yunanistan'da yüzde 1.4 düzeyinde olan enflasyon, Belçika'da eksi yüzde 0.2 düzeyindeydi. Buna karşılık bu ülkelerde gecikme faizi ile enflasyon arasındaki fark Türkiye kadar çok değil. Türkiye'de geçen yıl sonunda enflasyon yüzde 6,5 oldu.
Neşe Karanfil | Haber / referans