2009 da Satılan gayrimenkulün vergisi

Gerçek kişiler tarafından devamlılık arz etmemek koşuluyla yapılan gayrimenkul (ev, işyeri, arsa, arazi) satışından elde edilen kazançlar, değer artış kazancı sayılıyor.
Gayrimenkulün edinme şekli, elde bulundurma süresi ve elde edilen kazanç tutarına göre de ortaya çıkan kazanç üzerinden vergi ödenmesi gerekiyor. 2009 yılında elde edilen kazancın hangi durumda vergilendirileceği, vergilendirilecek kazancın nasıl hesaplanacağı, bu yazımızın konusunu oluşturuyor.

VERGİLENDİRİLMEYECEK KAZANÇ
1 Ocak 2007'den sonra edinilen gayrimenkullerin beş yıl, bu tarihten önce edinilenlerin ise dört yıl geçtikten sonra satılması halinde, tutarı ne olursa olsun elde edilen kazanç değer artış kazancı sayılmıyor. Dolayısıyla elde edilen kazanç için beyanname verilmesi ve vergi ödenmesi gerekmiyor.
Yine, ivazsız (bedelsiz) olarak (bağış, veraset vb.) edinilen gayrimenkullerin satılmasından sağlanan kazançlar, değer artış kazancı olarak vergilendirilmiyor. İvazsız edinilen gayrimenkullerde elde bulundurma süresi de aranmıyor. Gayrimenkul 1 yıl, 2 yıl, 5 yıl, ne kadar süre ile elde tutulmuş olursa olsun, elde edilen kazanç vergilendirilmiyor.

BEYAN EDİLMEYECEK KAZANÇ
Gayrimenkul satış kazançlarının vergilendirilmesinde, maktu bir istisna uygulanıyor. 2009 yılı için 7 bin 600 TL olan istisna tutarı, her yıl yeniden değerleme oranında artırılıyor.
Beş yıl (2007'den önce edinilenlerde dört yıl) içinde yapılan gayrimenkul satışından elde edilen kazancın vergilendirilmesi için kazancın istisna tutarını aşması gerekiyor. Kazancın istisna tutarını aşmaması halinde beyanname verilmesi gerekmiyor. Başka gelirlerden dolayı beyanname verilmesi halinde de gayrimenkul satış kazancı beyannameye dahil edilmiyor.

VERGİLENDİRİLECEK KAZANÇ
Gayrimenkul satışından doğan kazancın değer artış kazancı olarak vergilendirilmesi için;
l Satılan gayrimenkulün, bir bedel karşılığında edinilmiş olması,
l 1 Ocak 2007'den önce edinilenlerin dört yıl, bu tarihten sonra edinilenlerin ise beş yıl içinde elden çıkarılmış olması,
l Elde dilen kazancın istisna tutarını aşması gerekiyor.

KAZANÇ NASIL HESAPLANACAK?
2009 yılında satılan gayrimenkulün satış kazancı hesaplanırken:
l Önce iktisap (edinme) bedeli, satışın yapıldığı ay hariç olmak üzere Üretici Fiyat Endeksi'ndeki (ÜFE) artış oranında artırılacak. Ancak endekslemenin yapılabilmesi için artış oranının yüzde 10 veya üzerinde olması gerekiyor.
l Endekslenmiş edinme bedeli ile satış dolayısıyla yapılan masraflar, satış bedelinden çıkarılacak.
l Ortaya çıkan kazançtan 2009 yılı için belirlenen 7.600 TL istisna düşülecek.
l Kalan kısım değer artış kazancı olarak yüzde 15'ten başlayan gelir vergisi tarifesine göre vergilendirilecek.
Satış kazancı, 1-25 Mart 2010 tarihleri arasında beyan edilip, hesaplanan vergi Mart ve Temmuz 2009 aylarında iki taksit halinde ödenecek.

DÖRT (BEŞ) YILLIK SÜRENİN HESABI
Gayrimenkulün elde bulundurma süresine ilişkin dört ve beş yıllık sürelerin hesaplanmasında edinme tarihi ile satış tarihi gün, ay ve yıl olarak dikkate alınıyor.
Örneğin, 25 Ocak 2005 tarihinde edinilen gayrimenkulün dört yıllık elde bulundurma süresi 25 Ocak 2009 tarihinde doluyor. Gayrimenkul bu tarihten sonra satılmışsa, elde dilen kazanç vergilendirilmiyor.
Metin Taş-Sezgin Özcan / akşam