Vergi ve prim 'affı' için başvurmadan önce işletmenizin envanterini çıkarın

Aralık ayı, dönem sonu olması itibarıyla hem bulunulan dönem için bazı işlemlerin tamamlanıp gözden geçirilmesi hem de müteakip dönem için bazı hazırlıkların yapılması bakımından önemli.

Sene sonuna yaklaştığımız bugünlerde gerçek mali durumu net olarak görebilmek için işletmeler açısından yapılması gereken önemli işlemler bulunuyor. Bunlardan birisi olan envanter, sene sonunda işletmenin kâr-zarar durumunun ortaya çıkarılması ve bilançonun hazırlanması aşamasında yapılması gereken teknik bir çalışma. Envanter işlemi, muhasebe kayıtlarıyla gerçek durum arasındaki farkın ortaya konmasını sağlar. Yani sene içerisinde satılmış, kırılmış, bozulmuş olan bir mal veya ödenmiş olan bir borç, kayıtlarda hâlâ mevcut ve ödenmemiş görünüyor olabilir. Bu durum ancak sene sonunda yapılacak fiili ve kaydi envanterle ortaya çıkacaktır. Zaten kanunen de bilanço esasına göre defter tutmak mecburiyetinde olan mükellefler hesap dönemi sonunda envanter çıkarmak zorunda. Envanter çıkarmak, Vergi Usul Kanunu'nda bilanço günündeki mevcutları, alacakları ve borçları saymak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle kesin bir şekilde ve müfredatlı olarak tespit etmek şeklinde tanımlanıyor.

Envanter çalışması yapmanız, çıkarılacak aftan ne şekilde ve ne kadar faydalanacağınız hakkında da size ipucu verecektir. Stoklarında şişme olan, kasa hesapları kabarmış olan, belgesiz makine ve teçhizat almış olanlar veya belgesiz mal satanların affın getireceği stok beyanı, matrah artırımı gibi imkânları kullanıp kullanmayacağına karar vermesi için envanter gerekli bir işlem. Çünkü bu imkânlardan faydalanmanın da mükellefe getireceği bir maliyet olacaktır. Çıkarılacak envanterle tablo net olarak görülür ve maliyet kıyaslaması yapma imkânı doğar. Yapılacak bir inceleme veya tespitte, katlanılacak fatura aftan faydalanma halinde ödenecek vergi ile kıyaslanır.

Bu yıl kullanılan defterlerin sene sonu itibarıyla yazdırılmasında fayda var. Bilgisayar ortamında tutulan bilgilerin silinme veya kaybolma riski unutulmamalı. Ayrıca 2011 yılında kullanılacak defterlerin tasdiki 2010/Aralık ayı içinde yaptırılmalıdır. Yevmiye ve envanter defterleri, işletme defteri, çiftçi işletme defteri, imalat ve istihsal vergisi defterleri tasdik ettirilmelidir. Bu yıl kullanılan kanuni defterler bitmemiş ve gelecek yıl da kullanılacaksa, bu defterlerin tasdik işlemleri 2011 Ocak ayı içinde yaptırılabilir.

Fazladan aldığınız emekli maaşını taksitle geri ödeyebilirsiniz

Soru: 1999'da SSK'dan emekli oldum. 2002'de 657'ye tabi olarak öğretmenliğe döndüm. Ağustos 2010'a kadar iki yerden de maaş aldım. Meğer bu maaşlardan birisini almamam gerekiyormuş. Kanunu öğrenince kendim müracaat ettim ve Ağustos 2010'da SSK'dan aldığım emekli maaşımı kestiler. Şimdi bana 48 bin lira borç çıkardılar. Ben bu parayı faiziyle mi ödeyeceğim, yoksa yeni çıkan kanundan yararlanıp faizini ödemeyecek miyim?

Cevap: 2005 tarihinde yayınlanan 5335 sayılı kanuna göre herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar bu aylıkları kesilmeden; genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin yüzde 50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılamaz ve görev yapamazlar. Dolayısıyla sizin SSK emekli maaşınızın bu kanunla kesilmesi gerekmekteydi. TBMM'de görüşülmekte olan kanun tasarısında, kurum hatasından kaynaklanan yersiz ödemelerin ilgililerden tahsilinde kanuni faizin uygulanmaması ve ödeme süresinin üç aydan iki yıla çıkarılması öngörülüyor. Sizin durumunuzun bu kapsamda değerlendirilebilmesi için söz konusu yersiz ödemenin kurum hatasından kaynaklanmış olması gerekiyor. Kanun yürürlüğe girdikten sonra kuruma başvurabilirsiniz. Olumsuz cevap alırsanız iş mahkemesine dava açabilirsiniz.

Ahmet Yavuz / Zaman
ahmet.yavuz@zaman.com.tr