İstifa eden işçiye kıdem tazminatı ödenir mi?

Sayın Şerif AKÇAN; İlk sigorta başlangıç tarihim 01.05.1989, 1991 yılında başladığım iş yerinde iş yükümün artması ve bazı sorunlar sebebiyle 2008 yılında istifa ettim. Ayrılırken tazminatımı istedim fakat ‘kendin istifa ettin alamazsın’ demişlerdi. Şimdi araştırdığım bilgilere göre 15 yılı ve 3600 günü doldurmuşlar tazminat alabiliyormuş, ben de yararlanabilir miyim? İş Mahkemesine dava açsam kazanabilir miyim? Aysen...

KIDEM TAZMİNATI NEDİR, KİMLERE ÖDENİR?
Kıdem tazminatı; İş Kanununda belirlenen fesih hallerinden en az bir yıllık kıdeme sahip işçiye veya işçinin ölümü halinde hak sahiplerine işveren tarafından kanun gereği ödenmesi icap eden, miktarı işçinin iş yerindeki kıdemine ve son brüt ücretine göre belirlenen bir miktar paradır. İş sözleşmesini işçi sonlandırdığında yani istifa ettiğinde kıdem tazminatına hak kazanamaz. Biz buna kural olarak “istifa edene kıdem tazminatı” ödenmez diyoruz. Ancak istisna da olsa belirli şartların varlığı halinde istifa edenin kıdem tazminatı hakkı vardır.
4447 sayılı Kanunla 1475 sayılı İş Kanununun kıdem tazminatını düzenleyen 14. maddesinin birinci fıkrasına eklenen hükümle yaş dışında kalan diğer şartları başka bir anlatımla sigortalılık süresi ile prim ödeme gün sayısını tamamlayıp yaşını beklemek üzere işten ayrılan sigortalılara kıdem tazminatı ödeneceği öngörülmüştür. Kısaca özetlememiz gerekirse; 15 yıl sigortalılık süresi ile en az 3600 gün prim ödemesi bulunanlar emekli olmak için aranan yaş şartı dışında kalan diğer şartları sağlamış olurlar. Bu niteliklere sahip olan işçiler SGK’ya başvurarak sigortalılık süresinin en az 15 yıl, prim ödeme gün sayısının ise en az 3600 gün olduğuna ilişkin bir yazı almaları, bu yazıyı işverene ibraz ederek iş sözleşmelerini feshetmeleri (istifa) halinde işverenlerinin kıdem tazminatı ödemesi gerekir. Ancak özellikle belirtelim ki istifa etmeden önce SGK’dan yazı alınarak işverene ibraz edilmesi gerekir. Önceden istifa eden daha sonra bu nitelikte bir yazı alsa bile kıdem tazminatına hak kazanamaz.

SGK HUKUK AÇILIMINA DEVAM EDİYOR
Türkiye gazetesini takip eden okurlarımız iyi bilir, doğum borçlanmasında sigortalı olma şartı ile doğumdan 300 gün önce sigortalı olma şartının kaldırıldığını ilk olarak biz duyurmuştuk. Hatta sizlerden o kadar çok soru aldık ki; konunun daha iyi anlaşılması için son üç haftadır doğum borçlanmasını tüm yönleriyle sizlere açıkladık.
SGK son dönemde hukuksal olarak isabetli kararlar almaya başladı. SGK 5510 sayılı Kanunda bu yönde bir hüküm olmamasına rağmen “kocanın yaşlılık aylığı almasını anneye ölen çocuğundan dolayı aylık bağlanmaz olarak yorumlayarak 11.09.2009 tarihli 2009-114 sayılı ve Tahsis İşlemlerinde Tereddütlü Konular isimli Genelgeyi uygulamaya koymuştu. Eşlerden biri kendi çalışmalarından dolayı yaşlılık aylığı alıyor ise diğer eş, ölen çocuğundan dolayı maaş talebinde bulunsa dahi aylık bağlanmamaktaydı. SGK, 31 Ağustos 2010 tarih 2010/99 sayılı Genelge ile isabetli biçimde uygulama değişikliğine gitti. Yeni düzenlemeye göre, ana ve babanın aylık alıp almadıkları ayrı ayrı araştırılacak, araştırma sonucunda miktarına bakılmaksızın aylık aldığı anlaşılan ana veya babanın talebi reddedilecek, eşlerden biri aylık alıyor ise aylık almayan eşin her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu geliri asgari ücretin net tutarından daha az ise aylık bağlanacaktır. Bu inceleme ise SGK kontrol memurları aracılığıyla yapılacaktır.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 06.04.2005 Karar tarihli, 2005/10-183 Esas, 2005/241 Kararında da belirtildiği gibi SGK’nın başlattığı hukuk açılımının isabetli olduğunu özellikle belirtmek istiyorum.
Şerif akcan / Türkiye