Askerlik borçlanması

Okuyucularımız, birey boyutlu ekonominin en önemli unsurlarından biri olan "emekli aylığı" olarak bilinen aylık sosyal güvenlik maaşını temin edebilmek için çeşitli hizmet birleştirilmesi ve borçlanması unsurlarını kullanmaktadırlar. Ve buna akılcı bir yaklaşım çabası hâkimdir. Yazılarımda yer verdiğim okuyucu sorularını dikkatlice incelediğimizde, bu "akılcı yaklaşım çabası" hemen tespit edilebiliyor. Askerlik borçlanması da bu anlamda oldukça etkin bir rol üstlenebiliyor. Yazıma bir okuyucumun askerlik borçlanması sorusuna cevapla başlıyorum.

Babam, bir sene önce emekli olmak için askerlik süresinin ne kadarını borçlansın?

Ö.A. Tahsin Bey, ben, size babamın emeklilik durumu için bir şeyler sormak istiyorum. Babam, 05.07.1963 doğumlu ve SSK'lı olarak çalışıyor. İşe ilk giriş tarihi, 03.03.1986'dır. Askerliğini sigorta başlangıç tarihinden önce, 1983-1985 yılları arasında 20 ay olmak üzere yapmıştır. Şu andaki SSK toplam prim gün sayısı 5320 gündür. Emeklilik yaşı için gereken süre, 05.07.2012 yılıdır. Size sorum: acaba babam askerlik süresinin ne kadarını yatırdığı takdirde 1 sene daha erken emekli olabilir?

C: Okuyucum, babası için askerlik süresinin 9 ay 11 gün ya da 10 aylık kadarını yatırması halinde 1 sene daha erken emekli olabilecektir. Bu askerlik borçlanmasını yaparak ödediğinde, işe giriş tarihi, 22.05.1985 tarihi ve öncesine çekilmiş olacak ve 25 yıllık sigortalılık süresini, 48 yaşını ve 5225 prim ödeme gün sayısının tamamlanmasıyla SGK'dan emeklilik talep edilebilecektir. Yapılan hesaplamaya göre, okuyucumun babası, 5225 prim ödeme gün sayısının tamamlanmış bulunduğundan, 25 yıllık sigortalılık süresini de en geç (9 ay 11 gün askerlik borçlanmasıyla) 22.05.2010 tarihinde tamamlamış olacağından; 48 yaşını da 05.07.2011 tarihinde tamamlayabileceğinden, bu tarih itibariyle SGK'dan emekliliğini talep edebilecektir.

Daha önce istifa ile ayrılmama rağmen kıdem tazminatımı alabilir miyim?

M.G.: Tahsin Bey, 15 yıllık sigortalıyım. 5100 çalışma gününü doldurdum. 15 gün önce çalıştığım özel şirketten kendi isteğimle ayrıldım. Ancak kıdem tazminatı hakkım olduğunu bilmiyordum. Temmuz 2010 ayı başı itibariyle SGK'dan gerekli yazıyı çıkardım ve eski işyerime kıdem tazminatımın ödenmesi ile ilgili başvurdum, ancak olumsuz yanıt aldım. Bu durumda kısaca ne yapmam gerekir? Kıdem tazminatı hakkım baki midir?

C: Okuyucum, önce "kıdem tazminatı alabilir" yazısını SGK ilgili biriminden alıp kıdem tazminatı almak için işten ayrılsa ve işverenden kıdem tazminatının ödenmesini isteseydi, o zaman kıdem tazminatını alabilecekti. Bu durumda alabilme şartları oluşmamıştır. Ancak isabetli olacağını düşünmüyorum, ama kaybetmeyi göze alarak görevli iş mahkemesinde dava açarak kıdem tazminatını talep etme tercihini yapması mümkündür.

Yaşı beklerken ibaresini nasıl anlayalım?

Ö.T.: Sayın Hocam, 20 Nisan ve 5 Temmuz 2010 tarihli kıdem tazminatı ile ilgili yazınızı okudum. 15 yıllık sigortalık süresi içinde 3600 gün prim ödeyenlerin yaşı beklerken ibaresini anlayamadım. Çünkü şu anda 3600 prim gün sayısı ile emekli olunmuyor ki günü bekleyelim. Mesela ben 5900 prim günümü doldurduktan sonra yaşımı beklemem gerekiyor. Bu noktayı anlayamadım. Aydınlatırsanız sevinirim.

C: Okuyucum, daha önceki yazılarımı incelediğinde bu kavramın anlamını anlayabilecektir. Ancak şu kadarını söyleyeyim. Yaşı beklerken ibaresini normal yaşlılık aylığı ve kısmî yaşlılık aylığında farklı sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı ve yaş kriterleri geçerli olduğundan; bu farklılığa göre anlamak ve uygulamak gerekmektedir. Tahsin Sınav- Y.Şafak