|
Aylık prim ve hizmet
belgesinde "Hak edilen ücret ve prim, ikramiye ve bu
nitelikteki istihkak'ın" ayrı gösterilmesi
Sosyal Güvenlik Kurumu, 12
Mayıs'ta yürürlüğe giren yeni Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliği ile sigortalıların aylık prim ve hizmet belgesi
ile işten ayrılma bildirgelerinde ücret ve prim - ikramiye
vb. ödemelerinin ayrı gösterilmesi yönünde bir değişikliğe
gidilmişti.
Bu çerçevede hangi ödemelerin ücret kabul edileceği ve hangi
ödemelerin prim ikramiye vb. ödeme sayılacağı konusunda
tereddütler oluşmuştur.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
Kanunu'nun 17'nci maddesinin üçüncü fıkrasında; iş kazası,
meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde kanunun
4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereği
sigortalı sayılanlara verilecek ödeneklerin veya bağlanacak
gelirlerin hesabına esas tutulacak günlük kazancın hesabında
prim, ikramiye ve bu nitelikteki arızi ödemeler dikkate
alınmış ise ödenek ve gelire esas alınacak günlük kazancın,
ücret toplamının ücret alınan gün sayısına bölünmesiyle
hesaplanacak günlük kazanca, %50 oranında bir ekleme
yapılarak bulunan tutardan çok olamayacağı düzenlenmiştir.
12/5/2010 tarihli, 27579 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 102'nci maddesinde
yapılan düzenlemeyle, aylık prim ve hizmet belgesinin
"Sigorta Primine Esas Kazanç" bölümü "Hak Edilen Ücret" ve
"Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki İstihkak" olmak üzere iki
ayrı bölüme ayrılmış olup, aynı yönetmeliğin geçici 23'üncü
maddesi uyarınca uygulama 2010 / Temmuz ayına ilişkin aylık
prim ve hizmet belgesinden başlamak üzere "e-Sigorta"
sistemi üzerinden 5 / 8 / 2010 tarihi itibariyle işletime
açılmıştır.
Bu bağlamda, sigorta primine tabi olan kazançlardan;
- Sigortalının çalışmasının karşılığı olarak zamana göre,
götürü, yüzde usulüne göre veya bahşiş şeklinde yapılan ya
da sigortalıya tam bir çalışma karşılığı olmadan kanundan
dolayı işverenin yanında çalıştığı süre ile bağlantılı
olarak (yıllık izin ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal
bayram ve tatil günlerinde ödenen ücretler gibi) yapılan
ödemeler ile kıdem zammı, vardiya zammı, gece zammı,
yıpranma zammı, eleman teminindeki güçlük zammı, makam
tazminatı, özel hizmet tazminatı, iş riski zammı, ek görev
ücreti, meslek tazminatı gibi işçinin çalışmasının karşılığı
olarak çeşitli adlar altında yapılan ödemeler, "ücret",
- Sigortalının daha verimli çalışmasını ve işyerindeki
üretimin arttırılmasını sağlamak için sigortalının
gösterdiği başarıya göre yapılan ödemeler, "prim",
- İşverenin sigortalılardan duyduğu memnuniyeti belirtmek ya
da işyerine olan aidiyet duygusunu artırmak amacıyla
sigortalıların başarısına ve verimliliğe bağlı olmaksızın
yılbaşı, bayram, işyerinin kuruluş yıl dönümü, işçilerin
evlenmesi gibi durumlara göre, yapılan ödemeler, "ikramiye",
olarak değerlendirilerek, SGK'ya bildirilecektir.
Ücretler ödenip ödenmediğine bakılmaksızın hak edildikleri
aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulacaktır. Prim,
ikramiye ve bu nitelikteki istihkaklar ise öncelikle
ödendiği ayın kazancına dahil edilecek ve ücret dışındaki bu
ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle
prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip
eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın
altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve
edilerek prime tabi tutulacaktır.
İbrahim IŞIKLI / SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU |
