|
Sigortasız çalışılan dönemleri davayla
kazanmak mümkün
Sayın: Yunus Emre IŞIK
Şu anki işyerinde 1 Nisan 2003 tarihinde
çalışmaya başladım. İşverenim 7 yıllık süre
içinde beni sadece 165 gün sigortalı
göstermiş. Ay sonunda işten ayrılacağım. Bu
süreler için kendimi nasıl sigortalı olarak
kaydettirebilirim.
Sigortasız çalışılan dönemler için İş
Mahkemesine dava açmak gerekir.
Sosyal Sigortaları özel sigortalardan ayıran
en önemli fark zorunluluk ilkesine
dayanmasıdır. Sigortalı olmak çalışan için
sosyal bir hak olduğu gibi aynı zamanda
işveren için de yükümlülüktür. 5510 sayılı
Kanunda belirtilen koşulları taşıyanlar
diğer bir ifade ile çalışanlar sigortalı
olmak bunları çalıştıran işverenler ise
sigortalı bildirimlerini yapmak ve primleri
ödemekle yükümlüdür.
Ülkemizde sigortalı olarak SGK’ya
bildirilmesi gerektiği halde SGK’nın bilgisi
dışında çalıştırılan en az 5 milyon insanın
olduğu tahmin edilmektedir. Sigortasız
çalışmanın en temel nedeni çalışanın sosyal
güvenlik bilincinin oluşmaması, işvereninde
maliyeti düşürmek adına sigorta primlerini
ödemek istememesinden kaynaklanmakta;
işsizlik korkusu yaşayan çalışanın
sigortasız çalışmayı kabule mecbur kalması
sorunu kronikleştirmektedir. Kimi zaman
çalışanların ücretlerinden yapılacak prim
kesintilerini ödememe adına sigortasız
çalışmayı kabul etmeme bir yana işverene
sigortasız çalışmayı teklif ettikleri
düşünülürse sorunun mücadelesi zor bir olgu
olduğu daha iyi anlaşılır. Sebebi ne olursa
olsun, günümüzde sigortalı olmak en temel
insan hakkı ve dahi dini açıdan
değerlendirildiğinde kul hakkı olduğu
dikkate alındığında her işverenin
çalıştırdığı işçiyi mutlaka sigortalı
göstermesi gerekir.
www.muhasebenet.net
Anayasamızda sosyal güvenlik hakkı 60.
maddede düzenlenmiş, "herkesin sosyal
güvenlik hakkına sahip olduğu, bu güvenliği
sağlayacak gerekli tedbirleri Devletimizin
alacağı ve gerekli teşkilatı kuracağı"
hükmünü altına alınmıştır. Bu doğrultuda
kurulan teşkilat SGK’dır. Sigortasız
çalıştırılan işçinin sigortalı hizmetlerinin
mahkeme yoluyla tespiti Anayasanın 60.
maddesindeki amaca hizmet edecek bir
yöntemdir.
Hizmet tespit davası yöntemiyle sigortalı
olmak hakkını elde edebilmek için 5510
sayılı Kanuna göre davanın 5 yıl içinde
açılması gerekir. Bu süre hak düşürücü bir
süre olduğu için tespit davasının
hizmetlerin geçtiği yılın sonundan
başlayarak 5yıl içerisinde açılması gerekir.
Dava sigortalı tarafından, sigortalının
vefatı halinde eşi, geçindirmekle yükümlü
olduğu çocukları ile bakmakla yükümlü olduğu
ana ve babası tarafından İş Mahkemesine
açılmalıdır. Davanın işveren ile birlikte
SGK’ya karşı da açılması diğer bir anlatımla
husumetin hem işverene hem de SGK’ya
yöneltilmesi gerekir. Aksi halde İş
Mahkemesi hakimi davayı reddeder.
Çalışma olgusu her türlü delille
ispatlanabilir. Ancak yazılı belgenin aksi
ancak eş değerdeki bir delille
ispatlanabilir. Bu nedenle sigortalının
elinde çalıştığı döneme ait yazılı bir
yazılı belge varsa tespit davasını kazanmak
o denli kolay olur. İşçilerimize temennim
sigortasız çalışmayı kabul etmemek olsa da
bu şekilde çalışanlara ilerisi için mutlaka
belge saklamalarını öneririm.
Yunus Emre IŞIK / anayurt |
