Kaza yapanların iş göremezlik ödeneği

Bir şirkette İnsan Kaynakları direktörü olarak çalışmaktayım. İş yerine ait bir aracımız kaza yaptı. Araçta aracı kullanan dahil üç çalışanımız vardı. Kazaya karışan üç çalışanımız uzun süre çalışamadı. Aracı kullanan çalışan ile aynı arabada bulunan diğer çalışanların iş yerinden aldıkları aylık ücretlerinin tutarı aynıdır. Aylık ücretleri aynı olan kişilerin iş göremezlik ödenekleri aynı olmaz mı? Aracı kullanan çalışanın diğerlerinden daha az iş göremezlik ödeneği almasının bir izahı var mıdır? Mürsel Baki
Kazaya karışan kişilerin iş kazası nedeniyle geçici iş göremezlik ödeneği aldığı ve iş kazasının da çalışan herkesi ilgilendirdiği düşünüldüğünde önce iş kazası konusunu izah ettikten sonra Mürsel Bey’in sorusunda geçen şoförün neden daha az iş göremezlik parası aldığını açıklayalım.
İş kazası, yasada sayılan hal ve durumlar sonucunda meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen yada ruhen özre uğratan olay olarak tanımlanmaktadır.
Bir kazanın iş kazası sayılabilmesi için; kazayı geçiren kişinin sigortalı olması, kazanın meydana gelmesi, kaza ile sonuç arasında uygun bir illiyet bağının bulunması kaza sonucu bedence veya ruhça özre uğrama durumumun olması ve bu unsurların bir arada gerçekleşmesi gerekmektedir.
İş kazası işin yürütümü sırasında meydana gelen olayı ifade etmekte ise de, yapılan işle ilgisi olmayan hal ve durumlarda meydana gelen olayları da kapsamaktadır.
İş yerinde bulunulduğu sırada, yürütülmekte olan iş nedeniyle, iş veren tarafından görev verilerek başka bir yere gönderilme durumunda, emziren kadın sigortalının çocuğuna süt vermek üzere ayrıldığı zamanlarda, iş verence sağlanan taşıtla işe gidip gelinmesi sırasında meydana gelen olaylar iş kazası sayılmaktadır.
İş kazası ve meslek hastalığı hallerinde sigortalılara bazı haklar sağlanmaktadır. Bu haklar kanunda,
a) Sigortalıya geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneğinin verilmesi,
b) Sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanması,
c) İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine gelir bağlanması,
ç) Gelir bağlanmış olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi,
d) İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı için cenaze ödeneği verilmesi,
Olarak sıralanmaktadır.
Sigortalının iş kazasına bağlı geçici iş göremezlik ödeneğinden yararlanabilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan bildirimin iş kazası olarak kabul edilmesi gerekmektedir.
İş göremezlik ödeneğinin süresi hekim veya sağlık kurulundan alınacak istirahat raporuna bağlıdır. 5510 sayılı Kanunun 18’inci maddesine göre sigortalılara iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle iş göremedikleri sürece prim ödeme gün sayısı şartı aranmaksızın ilk günden itibaren her gün için geçici
iş göremezlik ödeneği verilecektir.

Sigortalının da sorumluluğu varsa...
Sigortalının iş kazası tedavisini yapan hekim tarafından bildirilen tedbirlere ve yapılan tavsiyelere uymaması nedeniyle, normal tedavi süresi uzarsa, sürekli iş göremezlik derecesi artar veya malul kalırsa yahut maluliyet oranı artarsa, bu hususlar hekim raporu ile tespit ve belgelendirilmesi hâlinde sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği veya sürekli iş göremezlik
geliri, uzayan tedavi süresi veya artan iş göremezlik oranı esas alınarak dörtte
birine kadar eksiltilerek ödenecektir.
Kendi kusuru yüzünden iş kazasına uğrayan kişilere iş göremezlik ödenekleri, mahkeme kararı, denetim, soruşturma ve kontrol raporları, ünite kararı, hekim raporu, kamu kurum ve kuruluşlarının görevleri gereği düzenlediği tutanaklar veya belgelerde belirlenen kusur derecesinin üçte biri oranında Kurumca eksiltilerek ödenecektir.
Sigortalının, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili kurallara uymaması, tehlikeli olduğu veya hastalığa sebep olacağı bilinen bir hareketi yapması, yetkili kimseler tarafından verilen emirlere aykırı hareket etmesi halleri de kusur değerlendirmesinde dikkate alınacaktır.
Aynı şekilde açıkça izne dayanmadığı gibi, hiçbir gereği veya yararı bulunmayan bir işi bilerek yapması ve yapılması gerekli bir hareketi savsaması da kişinin ağır kusuruna esas tutulacaktır.
Sürücü durumundaki sigortalının geçirdiği trafik kazası ile ilgili olarak kesinleşmiş mahkeme kararında veya trafik kazası tutanağında kusur oranı var ise, sigortalının geçici iş göremezlik ödeneğinden kararda belirtilen kusur oranının 1/3’üne kadar (%100 kusurlu ise en çok %33,3, %75 ise en çok %25, %50 ise en çok %16,6 gibi...) indirim yapılacaktır.
Sigortalının ehliyetsiz vasıta kullanmakta iken geçirdiği trafik kazasında, 8/8 oranında trafik kaza tutanağı ile kusurlu olduğu kabul edilmektedir. Bu durumda iş göremezlik ödenekleri %33,3’e kadar indirim yapılarak ödenecektir.

Ahmet ŞERİF

ahmet.serif@yahoo.com