Yurtdışında çalışan işçiler 4/a'lı sayılacak

Sosyal güvenlik reformu öncesinde, ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerinin sosyal güvenliği 506 Sayılı Kanun'un 86'ncı maddesi uyarınca Topluluk Sigortası ile sağlanmaktaydı.

Ancak, 5510 sayılı Kanun'la birlikte bu uygulama değiştirilmiş ve ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerinin 4/(a) bendi kapsamında (SSK) sigortalı sayılacağı ve bunlar hakkında kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanacağı hükme bağlanmıştı.

Bu sigortalıların uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmak istemeleri halinde, Türkiye'de yasal olarak ikamet etme şartı ile diğer şartlar aranmaksızın haklarında isteğe bağlı sigorta hükümlerinin uygulanacağı belirtilmişti. Bu kapsamda, ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerinden isteğe bağlı sigorta hükümlerinden yararlananlardan ayrıca genel sağlık sigortası primi alınmayacağı hükmü getirilmişti. Örneğin, asgari ücret üzerinden isteğe bağlı sigorta primi ödeyeceklerden malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primleri yatıracak kişilerden aylık 760.50 * %20=) 152.10.-TL isteğe bağlı sigorta primi alınmaktadır.

Sosyal güvenlik reformu ile birlikte getirilen yeni dönemde Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi imzalamayan ülkelerde Türk işverenlerin yurtdışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri hakkında emeklilik primi olan uzun vadeli sigorta kolu primleri alınmayacağı, sadece kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir.

Ayrıca isteyen işçilerin kendi primlerini isteğe bağlı sigorta ile ödeyebilmeleri öngörülmüştür. Ancak, dileyen işçiler kendi emeklilik primlerini isteğe bağlı sigortalı olarak ödeyebilmeleri sağlanmıştı. İsteğe bağlı sigorta primlerinin 1.10.2008 tarihinden itibaren 4/b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalı sayıldıkları dikkate alındığında, bu işçilerimizin daha geç emekli olabilme ve daha az maaş almaları sonucunu doğurmaktaydı. İşte bu konuda daha önce hem bizim, hem de diğer çalışma hayatı yazarlarının yaptığı eleştiriler ve iş adamlarımızın yoğun çabaları sonucu bu düzenleme değiştiriliyor.

Torba Kanun'da yer alan bir madde ile 5510 sayılı Kanun'un 5' inci maddesinin (g) bendine "Bu kapsamda yurt dışındaki işyerlerindeki çalışmaları devam eden sigortalıların, bu sürede ödedikleri isteğe bağlı sigorta primleri 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılık sayılır" cümlesi ekleniyor.

Bu düzenleme yasalaşırsa, Bağ-Kur'dan emeklilik tehlikesi ortaya çıkan Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi imzalamayan ülkelerde Türk işverenlerin yurtdışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerinin ödeyeceği isteğe bağlı sigorta primleri 4/a, yani SSK sigortalısı olarak değerlendirilecek.

Ancak burada mutlaka 2008 Ekim ayı ile yasanın çıkacağı 2010 Aralık ayları arasındaki sürelerde ödenen isteğe bağlı sigorta primlerinin 4/a, yani SSK sigortalısı olarak kabul edileceğine dair bir düzenleme yapılmalı ve mağduriyetler önlenmelidir. SGK'nın hatalı uygulamasının cezasını işçiler çekmemelidir.

İbrahim IŞIKLI / SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU