| |
|
| Geçen yılın başında borsadan alıp
yılın içinde satarak “müthiş para” kazandığınız hisse
senedinden elde ettiğiniz gelirden “şimdi ne kadar vergi
ödeyeceğim” diye merak ediyorsanız, rahat olun, 1
Mart’ta başlayan 2009 yılına ait gelir vergisi
beyannamesi sizi hiç ilgilendirmiyor. Çünkü gerçek
kişilerce elde edilecek borsa kazançları “tutarı ne
olursa olsun” yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan
edilmeyecek. |
 |
|
Üstelik bu “seçilmiş kişiler” bırakın
gelir vergisini stopajdan bile muaflar.
Ancak, borsada yükünü tutan bu mutlu azınlıktan
değilseniz; tacir, çiftçi ve serbest meslek erbabı şahıs
iseniz ticari, zirai ve mesleki kazançlarınız için her
şart altında; yani “zarar bile etseniz” en geç 25 Mart
2010 tarihine kadar yıllık beyanname vermek
zorundasınız.
“Borsada, faizde tatlı kâr elde edene gelir vergisi
beyanı yok, bize niye var” diyenlere ise sizin
durumunuzda Ocak 2010 tarihi itibarıyla, gerçek usulde
gelir vergisi mükellefi sayısının 1 milyon 648 bin 948
kişi olduğunu anımsatmak, belki “yalnız değilsiniz”
duygusu anlamında bir teselli verir!
Şimdi gelelim, beyannamedeki usul ve esaslara.
Hesaplanacak gelir vergisinin ilk taksiti bu yılın 31
Mart’ı, ikinci taksiti ise 31 Temmuz’una kadar
ödenebilecek. Tek taksitte ödemek isteyen mükellefin ise
mart ayının sonuna kadar vakti var.
2009 yılına ilişkin olup 2010 yılında beyan edilecek
TABLO 1’de gösterilen gelirlerden; Ticari Kazanç,
Serbest Meslek Kazancı, Gayrimenkul Sermaye İratları ve
birden fazla işverenden elde edilen ücret gelirlerinin
beyanında bazı özellikler ve istisnaları vurgulamakta
yarar var. TABLO 2’de ise indirimleri görebilirsiniz.
1- Ticari Kazanç ve Serbest Meslek Kazancı:
Gelir vergisi sistemimize göre ticari kazanç
mükellefleri ile serbest meslek erbapları, zarar bile
etmiş olsalar yıllık beyanname vermek zorundalar.
2- Gayrimenkul sermaye iradı:
Türkiye’de Aralık 2009 itibarıyla 840 bin 77’si kira
gelir elde eden mükellef var. Tevkif (Kesinti-Stopaj)
sureti ile vergilendirilmemiş olan gayrimenkul
iratlarının tamamı (istisna tutarının altında kalan
konut kira gelirleri hariç) tutarı ne olursa olsun
yıllık beyanname ile beyan edilir.
Binaların mesken olarak kiraya verilmesinden dolayı elde
edilen hasılatın 2.600.-TL’lik kısmı, işyeri kira
gelirlerinin 22.000 TL’yi aşmaması koşulu ile Türkiye’de
tevkifata tabi tutulmuş olan gayrimenkul sermaye
iratları beyan edilmeyecektir.
3- Ücretler:
Tek işverenden alınan ve tevkif sureti ile
vergilendirilmiş ücretler tutarı ne olursa olsun hiçbir
surette beyan edilmemektedir. Ancak birden fazla
işverenden ücret alan ve birden sonraki işverenden
aldıkları ücretin toplamı 2009 yılı için 22.000.-TL’yi
aşıyorsa beyan edilecektir. Burada mükellef birden
sonraki işverenden aldığı ücretin hangisi olduğuna
serbestçe karar verebilecek.
308 TL Cenaze Parasına Yeter mi?
Akşehir’in zenginlerinden Mehmet Bey, Nasrettin Hoca’yı
evine çağırarak sormuş:
* Ey okumuş bilge hocam! Her şeyi bildiğine göre, söyle
bakalım: Kıyamet ne zaman kopacak?
Nasrettin Hoca, hiç duraksamadan:
* Bağışlayın, Allah gecinden versin. Siz ölünce, hemen
ertesi gün kıyamet kopacaktır.
Zengin adam hafifçe ürpermiş. Bir süre düşündükten sonra
Hoca’ya:
* Bunu nereden biliyorsun, hocam? Benim ölümümle
kıyametin ne ilgisi olabilir?
Hoca cevabı yapıştırmış:
* Siz gözlerinizi yumar yummaz, mirasçılarınızın kavgası
yüzünden dünya altüst olacak da ondan...
Okurlarımızdan zaman zaman Sosyal Güvenlik Kurumu’nun
“cenaze yardımının 3 asgari ücret olup olmadığını” soran
mailler geliyor. Sosyal güvenlik reformunun yürürlüğe
girmeyen ilk taslaklarında öngörü böyleydi. Ancak daha
sonra bu madde değiştirildi.
Buna göre, cenaze ödeneği; “İş kazası veya meslek
hastalığı sonucu, sürekli iş göremezlik geliri, malullük
veya yaşlılık aylığı almakta iken, kendisi için en az
360 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi
bildirilmiş iken, ölen sigortalının ailesine verilir.”
Cenaze ödeneği verilebilmesi için, hak sahiplerince ölüm
tarihini belirten bir dilekçe ile kuruma başvurulması
gerekir.
Gelelim rakama; cenaze ödeneği, 1 Ocak 2009 tarihinden
itibaren ölen sigortalılar için bugün itibarıyla 308
TL’dir. Fıkrayı hatırlarsak; en azından SGK tarafından
ödenen cenaze ödeneği için kıyamet kopmayacak!
3600 günü doldurursanız yaştan emekli olabilirsiniz
“1952 doğumlu bir kadınım. 1972-1977 yılları arasında 5
yıl öğretmenlik yaptım. Başka bir işte çalışmadım. Mart
2010’da prim ödemeye başlarsam ne zaman emekli
olabilirim ve geçmiş primleri toplu ödeyebilir miyim?”
Harbiye Ateş
Bir işyerinde SSK’li olarak çalışmaya başladıktan sonra
Emekli Sandığı hizmetiyle birlikte toplam 3600 günü
doldurmanız halinde yaştan emekli olabilirsiniz. İsteğe
bağlı prim ödemesi Bağ-Kur’lu gibi sayılacağından, bir
işyerinden SSK’li olmanız lehinize. Geçmiş gün
primlerini toplu ödemek mümkün değildir.
Yahya ARIKAN
İSMMMO Başkanı
|
|
|
