Gayrimenkul satışında dikkatli olmayan boşu boşuna vergi öder

Soru: Üç sene önce toplam 160 bin TL ye satın aldığım arsanın değerinin belediyece 2010 da 440 bin TL ye yükselttiğini öğrendim. Ama nasıl oluyorsa tespit edilen değere itiraz hakkımızda yokmuş. Arsaya bir müşteri var. Satmam söz konusu. Ancak, 250 bin TL civarında satacağımız arsaya, 440 TL den Tapu Harcı ödememiz gerektiğini öğrendim. Ona da eyvallah. Ancak 160 bin TL ye aldığım arsanın tapuda satış değeri 440 bin TL görünecek. Resmiyette arsadan 280 TL kazanç elde etmiş duruma düşeceğim. Ve olmayan kazancın(aradaki farkın) gelir vergisi ödemek durumunda kalacağım. Arsayı satarken gerçek satış değeri üstünden harç ödememiz ve haksız yere gelir vergisi ödememenin bir yolu var mı? Ne önerirsiniz?

Cevap: Sorunuzdaki eleştirilerinizde çok haklısınız. Bir arsa alım satımında birden çok hukuki ve adil olmayan durum söz konusu. 1) Emlak vergisi değerleri belediyelerin takdir komisyonlarınca belirleniyor. Kriz nedeniyle tüm gayrimenkullerin değerinin düştüğünü Mısırdaki Sağır Sultan bile duydu. Ama Takdir komisyonları gayrimenkullerin değerini yükseltti. Vergiyi ödeyen kişinin belirlenen emlak değerine itiraz ve dava açma hakkı yok. Bu yolla vatandaştan, gayrimenkullerin gerçek değerlerin çok üstündeki fiktif değerler üstünden emlak vergisi alınıyor. 2) Gayrimenkullerin satışında gerçek alım satım bedeli üstünden tapu harcı ödeniyor. Ancak, alım satım bedeli emlak vergi değerinden az olamıyor. Bu yolla da vatandaştan, kanuni olmakla birlikte hukuki olmayan harç alınıyor. 3) Edinme tarihinden itibaren 5 yıl( 1 Ocak 2007 den önce edinilen gayrimenkuller de 4 yıl) içinde elden çıkartılmasından sağlanan kazanç, değer artış kazancı olarak gelir vergisine tabi tutuluyor. Tapuda satış değeri olarak, gerçek değerinin üstündeki emlak vergisi değeri görünenlerden haksız yere elde etmedi kazançlar nedeniyle gelir vergisi istenebiliyor. Hem de cezalı olarak. Maalesef uygulama bu şekilde. Gelişmiş hiçbir hukuk devletinde bu tür uygulamalar göremezsiniz. Gelelim arsa satışınızda en az hasarla nasıl kurtulmanıza. Tapu Harcından kurtuluş yok. 250 bine satsanız da 440 TL üstünden binde 16.5 oranında Tapu Harcı ödeyeceksiniz(aynı oranda alıcıda). Ancak; haksız yere değer artış kazancı üstünden gelir vergisi ödemekten kurtulmanız mümkün. Bunun için; Tapu işlemi sırasında memurdan, arsanın emlak vergi değerinin 440 TL olmakla birlikte gerçek alım-satım bedelinin 250 bin TL, olduğunun tapu kütüğüne yazılmasını talep edin. Bazı tapu memurlarının bu kaydı düşmek istemediğini duyuyoruz. Mamur itiraz ederse, Maliye Bakanlığının 24 Şubat 1999 tarih ve 6604 sayılı özelgesini hatırlatın. Maliye, satıcının talebi üstüne gerçek alım-satım bedelinin tapu senedinde ayrıca gösterilmesinin mümkün olduğunu belirtiyor.

Bağ-Kur emekli kız çocuğuna babasından yetim aylığı bağlamaz

Soru: Annem 1994 yılında emekli oldu.(emekli sandığı) 657 ye tabi- mutemet
babam 1997 yılında emekli oldu.(emekli sandığı) 657 ye tabi - öğretmen
babam 2006 aralık ayında vefat etti. o gün den itibaren annem dul ve yetim aylığı almaktadır. ayrıca kendiside emekli maaşı almaktadır.
dedem bağ-kur emeklisi. 20 yıllık emekli. eğer dedemin vefatı halinde ayrıca anneme dedemden ötürü maaş bağlanır mı?

Cevap: Bağ-Kur kendi çalışmalarından dolayı sosyal güvenlik kurumlarından emekli aylığı alan dul kız çocuklarına ana veya babaların dan dolayı yetim aylığı bağlamaz. Anneniz emekli sandığından emekli aylığı aldığından, babasından dolayı Bağ-Kurdan yetim aylığı alamaz. Ancak anneniz Bağ-Kurdan, dedeniz emekli sandığından emekli olsaydı. Anneniz emekli sandığından yetim aylığı alabilirdi. Bu yasaların farklılığından kaynaklanıyor. Çevrenizde bu durumda olup, babasından yetim aylığı alan olabilir. Bunlar sizi yanıltmasın.

Yetim aylığı alan kız çocuğu sağlık yardımı da alır

Soru: 32 yasında bekar bir bayanım. Okumuyorum da. Üç ay da bir babamdan emekli dul yetim aylığı alıyorum. Fakat SSK’lı çalıştığım için sağlık güvencem iptal olmuştu. Sağlık yardımını SSK dan alıyordum. Şu an itibariyle 7 aydır işsizim. Ve babamdan aldığım maaşın dışında herhangi bir güvencem yok. Emekli Sandığına başvursam, sağlık sigortasından faydalanabilir miyim? Takdir edersiniz ki, sürekli mevzuat değişmekte, insanlar da ne yapacaklarını bilememektedir. Telefonla SGK yı ve Emekli Sandığını aradım. Net bir cevap vermediler.

Cevap: Dul, yetim aylığı alanlar genel sağlık sigortalısıdır. Ancak, dul ve yetim aylığı alan sigortalı olarak çalışıyorsa sağlık yardımını kendi sigortasından almak zorunda. Nitekim sizde de aynısı olmuş. Babasından dolayı sizin gibi yetim aylığı alan kız çocuğu sigortalı olarak çalışmadığı dönemde sağlık yardımını yetim aylığı aldığı sosyal güvenlik kurumundan alabilir. Yetim aylığı aldınız emekli sandığından, sağlık yardımı da alabilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken, Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurmaktır. EKREM SARISU/ 08.02.2010